Όλοι οι ασθενείς με προδιαβήτη ή με τύπου 2 διαβήτη, πρέπει να ελέγχονται προληπτικά για μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, σύμφωνα με νέες οδηγίες που εξέδωσε η Αμερικανική Εταιρεία Διαβήτη (ADA).
Η μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος είναι η συσσώρευση λιπιδίων (κυρίως τριγλυκεριδίων) στο ήπαρ. Συνήθως σχετίζεται με τα περιττά κιλά ή/και την κακή διατροφή. Η συσσώρευση αυτή σε πρώιμο στάδιο δεν προκαλεί βλάβη ή συμπτώματα. Μακροπρόθεσμα, όμως, μπορεί να εξελιχθεί σε κίρρωση ή καρκίνο του ήπατος.
Ο προδιαβήτης είναι το οριακά αυξημένο σάκχαρο. Είναι μία διαταραχή κατά την οποία οι τιμές της γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα είναι μεν υψηλότερες από τις επιθυμητές, αλλά όχι ακόμα αρκετά υψηλές ώστε να διαγνωστεί διαβήτης.
Σύμφωνα με την ADA, ένα άτομο πάσχει από προδιαβήτη εάν σε δύο ξεχωριστές μετρήσεις, έχει ένα ή περισσότερα από τα εξής:
- Γλυκόζη νηστείας (σάκχαρο το πρωί, χωρίς φαγητό): 100 έως 125 mg/dl
- HbA1c (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη): 5,7% έως 6,4%
- Μεταγευματική γλυκόζη (σάκχαρο 2 ώρες μετά τη λήψη γλυκόζης): 140 έως 199 mg/dl
Οι αντίστοιχες τιμές στους ασθενείς με διαβήτη είναι:
- Γλυκόζη νηστείας: 126 mg/dl και πάνω
- HbA1c (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη): 6,5% και πάνω
- Μεταγευματική γλυκόζη: 200 mg/dl και πάνω
Τεράστιο πρόβλημα
Οι νέες οδηγίες της ADA παρουσιάσθηκαν το Σαββατοκύριακο στο ετήσιο επιστημονικό συνέδριό της, στο Σαν Ντιέγκο. Έχουν επίσης δημοσιευθεί στην ιατρική επιθεώρηση Diabetes Care.
Οι συστάσεις εξεδόθησαν επειδή «συνειδητοποιήσαμε ότι η μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις», είπε στους συνέδρους ο Dr. Robert Gabbay, επικεφαλής της Ιατρικής Υπηρεσίας της Εταιρείας. «Με πολλούς τρόπους, ο διαβήτης τύπου 2 και η παχυσαρκία έχουν μετατραπεί σε κύριες αιτίες της ηπατοπάθειας. Αυτό όμως δεν έχει περάσει στη συνείδηση κοινού και ιατρών».
Όπως αναφέρει η ADA, η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος προσβάλλει το 70% των ασθενών με διαβήτη τύπου 2. Μερικοί από αυτούς έχουν την πρώιμη μορφή (λέγεται και στεάτωση).
Ωστόσο περισσότεροι από τους μισούς διαβητικούς έχουν μια πιο σοβαρή μορφή που λέγεται μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα. Σε αυτή τη μορφή το ήπαρ έχει παρουσιάσει πια φλεγμονή. Παρατηρούνται επίσης βλάβες στα κύτταρά του.
Όταν η φλεγμονή του ήπατος είναι χρόνια, μπορεί να αναπτυχθεί ουλώδης ιστός (η κατάσταση αυτή λέγεται ίνωση). Σε βάθος χρόνου μπορεί να εξελιχθεί σε κίρρωση του ήπατος, που θεωρείται προκαρκινική κατάσταση.
Η στεατοηπατίτιδα αποτελεί κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη ίνωσης, σημειώνει η ADA στις οδηγίες της. Αποτελεί επίσης κύρια αιτία ηπατοκυτταρικού καρκινώματος και ανάγκης για μεταμόσχευση ήπατος.
Ο τύπου 1 διαβήτης
Η ADA επισημαίνει ότι και οι πάσχοντες από τύπου 1 διαβήτη πρέπει να ελέγχονται για λιπώδη διήθηση του ήπατος, αλλά υπό προϋποθέσεις. Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει στις οδηγίες, το λίπος στο συκώτι υπολογίζεται ότι προσβάλλει το 22% των ασθενών αυτών. Ωστόσο υπάρχει μεγάλη διακύμανση στο ακριβές ποσοστό από μελέτη σε μελέτη.
Γι’ αυτόν τον λόγο η ADA, συνιστά να ελέγχονται προληπτικά μόνον οι πάσχοντες από τύπου 1 διαβήτη που έχουν πρόσθετους παράγοντες κινδύνου για λιπώδη διήθηση όπως:
- Παχυσαρκία
- Ύποπτα ευρήματα στις απεικονιστικές εξετάσεις ήπατος
- Αυξημένα επίπεδα ηπατικών ενζύμων στις αιματολογικές εξετάσεις
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Ο κίνδυνος να αναπτυχθεί λιπώδης διήθηση του ήπατος είναι υψηλότερος σε ορισμένους ασθενείς με διαβήτη. Αυτοί είναι όσοι έχουν:
- Κεντρική παχυσαρκία και καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου ή αντοχή στην ινσουλίνη
- Ηλικία άνω των 50 ετών και/ή
- Επίμονα αυξημένα επίπεδα ηπατικών ενζύμων (για περισσότερο από 6 μήνες) στις αιματολογικές εξετάσεις
Ο προληπτικός έλεγχος πρέπει να εστιάζεται στην ύπαρξη ίνωσης. Όσοι ασθενείς με διαβήτη βρεθούν να έχουν και λιπώδη διήθηση του ήπατος, πρέπει να λάβουν οδηγίες για απώλεια βάρους μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής. Πρέπει επίσης να υποβληθούν στην ενδεδειγμένη φαρμακευτική θεραπεία.
Φωτογραφία: iStock