Νευρική ανορεξία: Η ασθένεια των μοντέλων! Τρόποι αντιμετώπισης

Του Εμμανουήλ Πολυζόπουλου Ψυχίατρου – Ψυχοθεραπευτή

Ορισμός

Η νευρική ανορεξία είναι μια ψυχολογική διαταραχή που εστιάζεται στην Πρόσληψη Τροφής και που προκαλεί στους ανθρώπους μια βασανιστική ενασχόληση με το βάρος τους και τα τρόφιμα που καταναλώνουν, είναι δε πιο συχνή στα κορίτσια και τις γυναίκες. Τα άτομα με νευρική ανορεξία προσπαθούν να διατηρήσουν ένα βάρος που είναι πολύ κάτω από το φυσιολογικό για την ηλικία και το ύψος τους και τελικώς μπορεί να λιμοκτονούν ή να ασκούνται υπερβολικά.

Η εκδηλούμενη ανορεξία δεν είναι πραγματικά για τα τρόφιμα. Είναι ένας νοσηρός τρόπος να προσπαθεί το άτομο να αντιμετωπίσει τα συναισθηματικά του προβλήματα και τα προβλήματα που έχουν με την αυτοεκτίμηση του.

Η νευρική ανορεξία μπορεί να είναι δύσκολο να ξεπεραστεί. Αλλά με τη θεραπεία, μπορείτε να αποκτήσετε μια καλύτερη αίσθηση του ποιοι είστε, να επιστρέψετε σε υγιεινότερες διατροφικές συνήθειες και να αναστρέψετε ορισμένες από τις πολύ σοβαρές επιπλοκές της ανορεξίας.

Αιτίες

Η ακριβής αιτία της νευρογενούς ανορεξίας είναι άγνωστη. Όπως και με πολλές ασθένειες, είναι πιθανώς ένας συνδυασμός των βιολογικών, ψυχολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Βιολογικά. μπορεί να υπάρχουν γενετικές αλλαγές που κάνει μερικούς ανθρώπους πιο ευάλωτους στην ανάπτυξη ανορεξία. Ωστόσο, δεν είναι σαφές το πώς συγκεκριμένα γονίδια σας θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανορεξία. Μπορεί να οφείλεται επίσης στο ότι μερικοί άνθρωποι έχουν μια γενετική τάση προς την τελειομανία, την ευαισθησία και επιμονή, όλα τα χαρακτηριστικά που συνδέονται με την ανορεξία. Υπάρχουν επίσης μερικές ενδείξεις ότι η σεροτονίνη – μια από τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην κατάθλιψη – μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο στην ανορεξία.

Ψυχολογικά. Ορισμένα συναισθηματικά χαρακτηριστικά μπορεί να συμβάλουν στην ανορεξία. Οι νεαρές γυναίκες μπορεί να έχουν ψυχαναγκαστικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που καθιστούν ευκολότερο να επιμείνουν σε αυστηρές δίαιτες και να παραιτηθούν από την σίτιση, παρά την ύπαρξη πείνας.

Περιβαλλοντολογικά. Ο σύγχρονος δυτικός πολιτισμός δίνει μεγάλη σημασία στην καλή φιγούρα του σώματος. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης βρίθουν με εικόνες των καλλίγραμμων μοντέλων και ηθοποιών. Η κοινωνική πίεση που ασκείται μπορεί να τροφοδοτήσει την σφοδρή επιθυμία, ιδιαίτερα μεταξύ των νεαρών κοριτσιών, να αποκτήσουν ένα ιδιαίτερα καλλίγραμμο σώμα.

Συμπτώματα

Οι άνθρωποι με ανορεξία για να χάσουν βάρος περιορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ποσότητα των τροφίμων που καταναλώνουν. Επίσης συνήθως ασκούνται υπερβολικά. Άλλοι πάλι ελέγχουν την πρόσληψη θερμίδων με καθαρτικά ή προκαλούν εμέτους.

Τα συμπτώματα της ανορεξίας περιλαμβάνουν:

Ακραία απώλεια βάρους

Λεπτή εμφάνιση

Μη φυσιολογικές εξετάσεις αίματος

Κούραση

Αϋπνία

Ζάλη ή λιποθυμία

Μπλε αποχρωματισμό των δακτύλων

Μαλλιά λεπτά και εύθραυστα

Απουσία της εμμήνου ρύσεως

Δυσκοιλιότητα

Ξηρό δέρμα

Δυσανεξία στο κρύο

Ανωμαλίες στον καρδιακό ρυθμό

Χαμηλή αρτηριακή πίεση

Αφυδάτωση

Οστεοπόρωση

Πρήξιμο των χεριών ή των ποδιών

Ψυχολογικά και συμπεριφορικά συμπτώματα ανορεξίας

Άρνηση για πρόσληψη οποιασδήποτε τροφής

Άρνηση της πείνας

Φόβος για απόκτηση βάρους

Ψέματα για το πόσο το άτομο έχει φάει

Υπερβολική άσκηση

Επιπεδωμένη διάθεση (έλλειψη συναισθήματος)

Κοινωνική απόσυρση

Ευερεθιστότητα

Ενασχόληση με τα τρόφιμα, τις θερμίδες τους και τα συστατικά τους

Μειωμένο ενδιαφέρον για σεξ

Καταθλιπτική διάθεση

Πιθανή χρήση καθαρτικών, βοηθημάτων διατροφής ή φυτικών προϊόντων

Εάν ανησυχείτε ότι ένα αγαπημένο πρόσωπο μπορεί να έχει ανορεξία, προσέξτε για την ύπαρξη αυτών των συμπεριφορών:

Παράλειψη γευμάτων

Δικαιολογίες για να μην τρώει

Τρώγοντας μόνο ορισμένα «ασφαλή» τρόφιμα, συνήθως εκείνων χαμηλών σε λιπαρά και θερμίδες

Η υιοθέτηση άκαμπτων συνηθειών στο γεύμα ή να τρώνε τελετουργικά, όπως το κόψιμο του φαγητού σε μικρά κομμάτια ή φτύσιμο των τροφίμων μετά το μάσημα

Επανειλημμένους ελέγχους του βάρους τους με ζυγαριά

Συχνό έλεγχο στον καθρέφτη για ανίχνευση «ατελειών» στο σώμα τους

Δεν επιθυμούν να τρώνε σε δημόσιο χώρο

Μη αναγνώριση του ενδεχόμενου ψυχολογικού τους προβλήματος και άρνηση να επισκεφθούν ιατρό.

Επιπλοκές

Η ανορεξία μπορεί να έχει πολλές επιπλοκές. Στην πιο σοβαρή της εκδήλωση, μπορεί να αποβεί μοιραία. Ο θάνατος μπορεί να συμβεί ξαφνικά – ακόμα και όταν κάποιος δεν είναι σοβαρά λιποβαρής. Αυτό μπορεί να προκύψει από μη φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό (αρρυθμίες) ή ανισορροπία των ηλεκτρολυτών (όπως νάτριο, κάλιο και ασβέστιο), που διατηρούν την ισορροπία των υγρών στο σώμα σας.

Στις επιπλοκές της νόσου συμπεριλαμβάνονται:

Θάνατος

Αναιμία

Καρδιακά προβλήματα, όπως η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας, ανωμαλίες στον καρδιακό ρυθμό και καρδιακή ανεπάρκεια

Η οστική απώλεια, αυξάνει τον κίνδυνο των καταγμάτων αργότερα στη ζωή

Στις γυναίκες, η απουσία μιας περιόδου

Στους άνδρες, η τεστοστερόνη μειώνεται

Γαστρεντερικά προβλήματα, όπως δυσκοιλιότητα, φούσκωμα ή ναυτία

Ηλεκτρολυτικές διαταραχές, όπως χαμηλά επίπεδα καλίου στο αίμα, νάτριο και χλώριο

Προβλήματα στα νεφρά

Εάν ένα άτομο με ανορεξία καθίσταται σοβαρά υποσιτισμένο, κάθε όργανο του σώματος μπορεί να υποστεί βλάβη, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, της καρδιάς και των νεφρών. Αυτή η βλάβη μπορεί να μην είναι πλήρως αναστρέψιμη, ακόμη και όταν η ανορεξία είναι υπό έλεγχο.

Επιπροσθέτως προς το πλήθος των φυσικών επιπλοκών, τα άτομα με ανορεξία έχουν επίσης συνήθως και άλλες ψυχικές διαταραχές. Αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν:

Κατάθλιψη

Αγχώδεις διαταραχές

Διαταραχές της προσωπικότητας

Ιδεο-ψυχαναγκαστικές διαταραχές

Κατάχρηση ναρκωτικών ή άλλων ψυχοτρόπων φαρμάκων

Θεραπείες και φάρμακα

Όταν έχετε ανορεξία, μπορεί να χρειαστούν διάφοροι τύποι θεραπείας. Αν η ζωή σας είναι σε άμεσο κίνδυνο, μπορεί να χρειαστεί θεραπεία στο τμήμα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείου για ζητήματα όπως διαταραχή του καρδιακού ρυθμού, αφυδάτωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές ή ψυχιατρικά προβλήματα.

Ιατρική περίθαλψη

Λόγω των επιπλοκών που προκαλεί η ψυχογενής ανορεξία, μπορεί να χρειαστεί συχνή παρακολούθηση των ζωτικών σημείων, του επιπέδου ενυδάτωσης και των ηλεκτρολυτών. Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι άνθρωποι με ανορεξία μπορεί αρχικά να χρειαστούν υποχρεωτική σίτιση με ρινογαστρικό σωλήνα.

Η αποκατάσταση ενός φυσιολογικού βάρους

Ο πρώτος στόχος της θεραπείας είναι να αποκατασταθεί το φυσιολογικό βάρος. Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να συνεργαστεί μαζί σας για να αναπτύξετε στρατηγικές συμπεριφοράς που θα σας βοηθήσουν να επιστρέψετε σε φυσιολογικό βάρος. Ένας διαιτολόγος μπορεί να προσφέρει καθοδήγηση για μια υγιεινή διατροφή, συμπεριλαμβανομένης της παροχής ειδικών σχημάτων διατροφής και τις απαιτήσεις θερμίδων που θα σας βοηθήσουν να επιτύχετε τους στόχους σας. Η οικογένειά σας θα είναι επίσης πιθανό να εμπλακούν στο να σας βοηθήσουν να διατηρήσετε υγιείς διατροφικές συνήθειες.

Ψυχοθεραπεία

Ατομική θεραπεία. Αυτός ο τύπος θεραπείας μπορεί να σας βοηθήσει να τροποποιήσετε τη συμπεριφορά και τις σκέψεις που συμβάλλουν στην ανορεξία. Μπορείτε να αποκτήσετε καλύτερη αυτοεκτίμηση και να μάθετε θετικούς τρόπους για να αντιμετωπίσετε το άγχος και άλλα έντονα συναισθήματα. Η θεραπεία μπορεί να γίνει σε ειδικά προγράμματα θεραπείας εξωτερικών ασθενών, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι μέρος της θεραπείας σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο.

Η θεραπεία που βασίζεται στην οικογένεια. Αυτή η θεραπεία ξεκινά με την παραδοχή ότι το άτομο με αυτή τη διατροφική διαταραχή δεν είναι πλέον σε θέση να παίρνει σωστές αποφάσεις σχετικά με την υγεία του και χρειάζεται βοήθεια από την οικογένεια. Ένα σημαντικό μέρος της θεραπείας είναι ότι η οικογένεια υπευθυνοποιείται και συμβάλλει στην εν γένει θεραπεία του ανορεκτικού ασθενούς. Αυτό το είδος της θεραπείας μπορεί να βοηθήσει επίσης στην επίλυση οικογενειακών συγκρούσεων. Η θεραπεία που βασίζεται στην οικογένεια μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα παιδιά και εφήβους που πάσχουν από ανορεξία και που εξακολουθούν να ζουν στο σπίτι.

Ομαδική θεραπεία. Αυτό το είδος της θεραπείας σας δίνει δυνατότητα να συνδεθείτε με άλλους που αντιμετωπίζουν διατροφικές διαταραχές. Η ανταλλαγή εμπειριών, βιωμάτων και σκέψεων μεταξύ των μελών της ομάδας, δρα συνήθως ιδιαίτερα θεραπευτικά.

Φάρμακα

Δεν υπάρχουν φάρμακα που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για τη θεραπεία της ανορεξίας, επειδή δεν έχουν βρεθεί να λειτουργούν στοχευμένα. Ωστόσο, τα αντικαταθλιπτικά ή άλλα ψυχιατρικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία άλλων ψυχικών διαταραχών, όπως κατάθλιψη ή άγχος.

Νοσηλεία

Στις περιπτώσεις ιατρικών επιπλοκών, ψυχιατρικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, σοβαρού υποσιτισμού ή συνεχιζόμενης άρνησης σίτισης, μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία. Η νοσηλεία μπορεί να είναι σε μια παθολογική ή ψυχιατρική κλινική. Ορισμένες κλινικές ειδικεύονται στην αντιμετώπιση των ατόμων με διατροφικές διαταραχές. Μετά τη λήξη της νοσηλείας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό η συνέχιση της θεραπείας και εκπαίδευσης σε θέματα διατροφής για διατήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος.

Η ανορεξία είναι συχνά μια διαρκής, δια βίου μάχη. Αν και τα συμπτώματα μπορεί να υποχωρήσουν, οι ασθενείς θα παραμένουν ευάλωτοι και μπορεί να έχουν μια υποτροπή κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλού στρες. Κυριότερη ευθύνη των ίδιων των ασθενών με την βοήθεια των θεραπευτών τους, είναι η αλλαγή τρόπου ζωής και σκέψης.

Εμμανουήλ Πολυζόπουλος

Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής

mail: polem@otenet.gr

www.psychomed.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Τι είναι και πως αντιμετωπίζεται η νευρογενής βουλιμία;

Πως να νικήσετε τη μελαγχολία μετά τις διακοπές;

Ψυχικές παθήσεις: κληρονομικές ή επίκτητες

Γιατί οι διάσημοι ζωγράφοι είχαν έμπνευση; Ψυχική ασθένεια ή διανόηση