Νορβηγική ψώρα: Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται και πόσο μεταδοτική είναι

Αίσθηση και αντιφατικές πληροφορίες προκάλεσε η είδηση ότι ένας μαθητής σε ειδικό σχολείο στα Χανιά εκδήλωσε νορβηγική ψώρα και γι’ αυτό το σχολείο έκλεισε προσωρινά.

Η νορβηγική ή εφελκιδοποιημένη ψώρα, όπως είναι η σύγχρονη ονομασία της, είναι μία σοβαρή μορφή της παρασιτικής δερματοπάθειας. Εκδηλώνεται κυρίως σε ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό. Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι ο τεράστιος αριθμός των ακάρεων του γένους Sarcoptes scabiei var hominis και των αυγών τους που εντοπίζονται στους ασθενείς.

Υπολογίζεται ότι οι πάσχοντες έχουν έως και 4.000 ακάρεα ανά γραμμάριο δέρματος. Συχνά, δε, φέρουν συνολικά πάνω από 1 εκατομμύριο ακάρεα. Αν αναλογιστεί κανείς πως η συντριπτική πλειονότητα των ασθενών με κλασική ψώρα μολύνονται συνήθως από 10 έως 20 ακάρεα, καταλαβαίνει αμέσως πόσο πιο σοβαρή είναι η νορβηγική.

Η ψώρα γενικώς μεταδίδεται από ασθενή σε ασθενή και μέσω επιμολυσμένων αντικειμένων. Τη νορβηγική ψώρα εκδηλώνουν συχνά ασθενείς, των οποίων το ανοσοποιητικό δεν καταπολεμά αποτελεσματικά τα υπαίτια ακάρεα όταν έρθουν σε επαφή μαζί τους. Αυξημένο κίνδυνο να την εκδηλώσουν διατρέχουν, σύμφωνα με τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Προλήψεως των Ασθενειών (CDC):

• Οι ηλικιωμένοι
• Οι ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό (ανοσοκαταστολή) λόγω, ενδεικτικά, HIV/AIDS λοίμωξης, μακροχρόνιας λήψης ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, κορτικοστεροειδών (κορτιζόνη) κ.λπ.
• Οι πάσχοντες από προβλήματα υγείας που τους εμποδίζουν να εκδηλώσουν κνησμό (φαγούρα) ή/και να ξύσουν το δέρμα τους. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν, λ.χ., οι ασθενείς με τραυματισμούς στο νωτιαίο μυελό, παράλυση, απώλεια της αίσθησης στο δέρμα, σοβαρές νοητικές ή συμπεριφορικές διαταραχές κ.λπ.

Τα συμπτώματα

Οι ασθενείς με νορβηγική ψώρα μπορεί να μην έχουν τα συνηθισμένα συμπτώματα και δερματικές βλάβες που προκαλεί η κλασική. Αρχικά αναπτύσσουν κόκκινα σημάδια στο δέρμα που εξελίσσονται σε παχιές, σκληρές «πλάκες» (υπερκερατωσικές πλάκες). Αυτές μπορεί να έχουν γκριζωπό χρώμα και να θρυμματίζονται εύκολα κατά την αφή.

Οι πλάκες περιέχουν χιλιάδες ακάρεα και αυγά. Μπορεί να έχουν «ρωγμές» και να συνοδεύονται από ερύθημα (κοκκίνισμα του δέρματος). Οι πλάκες αυτές συνήθως εκδηλώνονται:

• Ανάμεσα στα δάκτυλα
• Κάτω από τα νύχια
• Διάσπαρτα στα πέλματα και τις παλάμες

Άλλα συχνά σημεία ανάπτυξης είναι οι αγκώνες και τα γόνατα. Τα ακάρεα μπορεί επίσης να συγκεντρωθούν στο στρώμα των νυχιών (είναι ο ροζ, επιθηλιακός ιστός στον οποίο στηρίζονται τα νύχια), προκαλώντας αποκόλληση της ονυχαίας πλάκας.

Ο κνησμός (φαγούρα) στη νορβηγική ψώρα μπορεί να είναι ελάχιστος ή να μην υπάρχει καθόλου. Αυτό ενδεχομένως σχετίζεται με την ανοσοκαταστολή των πασχόντων.

Πώς μεταδίδεται

Λόγω του τεράστιου αριθμού των ακάρεων που συσσωρεύονται στο δέρμα, η νορβηγική ψώρα είναι υπερμεταδοτική. Αρκεί και η σύντομη, άμεση επαφή με έναν ασθενή ή με επιμολυσμένα αντικείμενα για να μεταδοθεί. Στην πραγματικότητα, αυτή η μορφή της ψώρας ευθύνεται συχνότερα για τις επιδημίες της δερματοπάθειας.

Τα ακάρεα που την προκαλούν μπορούν να επιζήσουν έως 72 ώρες μακριά από τον άνθρωπο-ξενιστή τους. Επειδή, δε, οι υπερκερατωσικές πλάκες του ασθενούς θρυμματίζονται και πέφτουν, τα ακάρεα μολύνουν εύκολα επιφάνειες, έπιπλα, ρούχα, κλινοσκεπάσματα γύρω του. Ακόμα και τα στρώματα μπορούν να μολυνθούν.

Για να αποτραπεί ο κίνδυνος μετάδοσης, απαιτείται καλό πλύσιμο όλων των επιφανειών και αντικειμένων που έχουν εκτεθεί στον πάσχοντα. Αν ένα αντικείμενο δεν μπορεί να πλυθεί, πρέπει να τοποθετηθεί σε σφραγισμένο πλαστικό για 3 έως 7 ημέρες. Η έκθεση στον ήλιο επίσης σκοτώνει αποτελεσματικά τα ακάρεα.

Η χρήση απολυμαντικών δεν είναι απαραίτητη. Ούτε είναι απαραίτητο να πετάξει κανείς τα στρώματα.

Πώς αντιμετωπίζεται

Η θεραπεία για τη νορβηγική ψώρα πρέπει να αρχίζει αμέσως και να είναι επιθετική, για να αποφευχθεί επιδημία. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για ιδρύματα και άλλους χώρους μαζικής διαβίωσης.

Στους ασθενείς χορηγείται συστηματική (από το στόμα) φαρμακευτική αγωγή και τοπική θεραπεία (αλοιφές). Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από τη σοβαρότητα της δερματοπάθειας.

Τα μέλη της οικογενείας τους και όσοι έρχονται σε στενή επαφή μαζί τους, επίσης πρέπει να ελέγχονται προληπτικά. Πρέπει επίσης να λαμβάνουν προληπτική φαρμακευτική αγωγή.

Τα χορηγούμενα φάρμακα θεραπεύουν τη νορβηγική ψώρα. Οι ασθενείς όμως διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο δευτερογενών βακτηριακών λοιμώξεων, αλλά και υποτροπής, λόγω του εξασθενημένου ανοσοποιητικού τους. Ειδικά οι ηλικιωμένοι πάσχοντες έχουν και αυξημένο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών, όπως η σήψη.

Φωτογραφία: iStock