Η νόσος του Πάρκινσον δεν προκαλεί σε όλους τους ασθενείς τρόμο (τρέμουλο), ούτε δημιουργεί μόνο κινητικά προβλήματα. Προκαλεί πολλά και ετερογενή συμπτώματα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται μέχρι και διαταραχές ύπνου. Επιπλέον, το τρέμουλο δεν είναι το πιο συχνό σύμπτωμά της.
Η νόσος είναι επακόλουθο της προοδευτικής καταστροφής των νευρικών κυττάρων που παράγουν ντοπαμίνη στον εγκέφαλο. Η ουσία αυτή είναι νευροδιαβιβαστής, δηλαδή συμμετέχει στην «επικοινωνία» των νευρικών κυττάρων μεταξύ τους. Οι βλάβες που οδηγούν στο Πάρκινσον εντοπίζονται στην μέλαινα ουσία του εγκεφάλου.
Οι περισσότεροι πάσχοντες από τη νόσο την εκδηλώνουν σε ηλικία άνω των 60 ετών. Το 10-15% των περιστατικών, όμως, εντοπίζονται σε νεότερα άτομα, ακόμα και σε άτομα κάτω των 50 ετών. Υπολογίζεται ότι το περίπου 1% των ατόμων άνω των 60 ετών έχουν νόσο Πάρκινσον.
Όπως εξηγεί ο νευρολόγος Ευστάθιος Γερακούλης, ειδικός στις νοητικές και κινητικές διαταραχές (άνοια – Πάρκινσον), επιστημονικός συνεργάτης HealthSpot, η νόσος του Πάρκινσον χαρακτηρίζεται από βραδυκινησία, δηλαδή από βραδύτητα στον σχεδιασμό, την έναρξη και την πραγματοποίηση των κινήσεων. Οι πάσχοντες έχουν και τουλάχιστον ένα από τα συμπτώματα που ακολουθούν:
- Τρόμος (τρέμουλο) ηρεμίας. Ο τρόμος ελαττώνεται με την κίνηση και εξαφανίζεται στον ύπνο
- Μυϊκή δυσκαμψία. Η δυσκαμψία σε συνδυασμό με τον υποκείμενο τρόμο δημιουργεί το «φαινόμενο οδοντωτού τροχού» κατά την παθητική κίνηση των άκρων από τον γιατρό (σαν να γίνεται η κίνηση με γρανάζι)
- Αστάθεια. Οφείλεται σε απώλεια των αντανακλαστικών διατήρησης της όρθιας στάσης
«Τα συμπτώματα αυτά συνήθως εμφανίζονται πρώτα και είναι εντονότερα στη μία πλευρά του σώματος. Σε κάποιους ασθενείς προεξάρχει ο τρόμος ηρεμίας. Σε άλλους, παρατηρείται η ακινητική-δυσκαμπτική μορφή της νόσου», επισημαίνει ο κ. Γερακούλης. «Προκαλούνται επίσης κινητικά συμπτώματα που αφορούν άλλη σημεία του σώματος, εκτός από τα άκρα».
Επιπλέον, στο 20% των ασθενών παρατηρούνται πρώτα μη κινητικά συμπτώματα, προσθέτει.
Ποιες κινήσεις επηρεάζονται
Οι αυτόματες κινήσεις (εκτός των άκρων) που μπορεί να επηρεάσει η νόσος Πάρκινσον είναι πολλές. Έτσι, μπορεί να παρατηρηθούν:
- Μείωση της συχνότητας βλεφαρισμών και των κινήσεων έκφρασης του προσώπου. Το επακόλουθο είναι να φαίνεται το πρόσωπο «παγωμένο» (η κατάσταση λέγεται υπομιμία)
- Ελάττωση της έντασης της φωνής και μονότονη άρθρωση (υποφωνία)
- Μείωση των καταποτικών κινήσεων, με συνέπεια σιελόρροια
- Δυσχέρεια στην κατάποση (δυσφαγία)
- Αλλαγή στον γραφικό χαρακτήρα με τα γράμματα να γίνονται μικρότερα (μικρογραφία)
- Ελάττωση της αιώρησης των άνω άκρων κατά τη βάδιση
- Καμπτοκορμία (ο ασθενής καμπουριάζει)
- Επιταχυνόμενο βάδισμα (μικρά, συρόμενα βήματα που επιταχύνουν) κ.λπ.
Τα μη-κινητικά συμπτώματα
Στα μη κινητικά συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει η νόσος Πάρκινσον συμπεριλαμβάνονται:
- Κατάθλιψη
- Διαταραχή συμπεριφοράς στον ύπνο REM (ο ασθενής «ζει» τα όνειρά του)
- Σύνδρομο ανήσυχων κάτω άκρων
- Ααϋπνία
- Υπνηλία
- Κόπωση
- Νευροψυχιατρικά συμπτώματα
- Δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος (ορθοστατική υπόταση, δυσκοιλιότητα, σμηγματόρροια κ.ά.)
- Ανοσμία (δυσκολία αναγνώρισης οσμών)
- Αγευσία (διαταραχή γεύσης)
- Άλγη (πόνοι) στον ώμο και τη ράχη
Ο ιδιοπαθής τρόπος
«Αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι άνθρωποι που τρέμουν τα χέρια τους δεν έχουν νόσο Πάρκινσον», τονίζει ο κ. Γερακούλης. Πολύ συχνός σε όλες τις ηλικίες είναι ο ιδιοπαθής τρόμος, ο οποίος χαρακτηρίζεται από:
- Οικογενειακό ιστορικό
- Λίγο μεγαλύτερη συχνότητα της τρομώδους κίνησης
- Συμμετρία
- Συχνή συμμετοχή της φωνής και του κεφαλιού
- Επίταση με τις κινήσεις
- Ελάττωση με την κατανάλωση οινοπνεύματος
«Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουμε ότι μόνο το 70% των ασθενών με νόσο Πάρκινσον παρουσιάζει τρόμο κατά την έναρξη της νόσου. Αν κάποιος εμφανίσει κάποια από τα ανωτέρω συμπτώματα πρέπει άμεσα να εξεταστεί από νευρολόγο» καταλήγει ο ειδικός.
Φωτογραφία: iStock