Η νόσος Πάρκινσον έχει ΕΝΑ και μοναδικό σύμπτωμα που το εκδηλώνουν όλοι οι ασθενείς. Ποιο είναι αυτό;
Μην βιαστείτε να απαντήσετε αν νομίζετε ότι είναι ο τρόμος (τρέμουλο), διότι θα κάνετε λάθος.
Το μοναδικό σύμπτωμα που παρουσιάζουν όλοι οι ασθενείς είναι η βραδυκινησία ή άλλιώς οι αργές κινήσεις. Και αυτές είναι που αποτελούν το κύριο διαγνωστικό κριτήριο για τη νόσο, όχι το τρέμουλο.
«Η κλασική εικόνα του ασθενούς με νόσο Πάρκινσον που τρέμει σύγκορμος έχει προβληθεί τόσο πολύ στις κινηματογραφικές ταινίες και τις τηλεοπτικές σειρές ώστε όλοι νομίζουν πως όποιος τρέμει έχει Πάρκινσον, καθώς και ότι για να έχει κάποιος Πάρκινσον πρέπει να τρέμει», λέει ο νευρολόγος Παναγιώτης Ι. Ζήκος, υπεύθυνος του Ιατρείου Νόσου Πάρκινσον & Συναφών Διαταραχών του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας. «Την λανθασμένη αυτή πεποίθηση ενισχύει και το γεγονός ότι ο τρόμος ήταν εμφανής και σε δύο από τους διασημότερους πάσχοντες από τη νόσο, τον ηθοποιό Μάικλ Τζ. Φοξ και τον πυγμάχο Μωχάμεντ Άλι. Παρ’ όλα αυτά, ο τρόμος δεν είναι απαραίτητος για να πάσχει κάποιος από Πάρκινσον».
Αντιθέτως, αυτό που είναι απαραίτητο είναι να αρχίσει ο ασθενής να παρουσιάζει επιβράδυνση των κινήσεών του. Στην πραγματικότητα, η νόσος Πάρκινσον έχει ως βασικά κριτήρια:
- Την βραδυκινησία.
- Ένα ή περισσότερα από τα εξής: α) τρόμο (τρέμουλο) κάποιου άκρου, β) δυσκαμψία σε ένα άκρο, ή/και γ) αστάθεια στη βάδιση.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι:
- Όλοι οι ασθενείς εκδηλώνουν βραδυκινησία
- Εννέα στους δέκα εκδηλώνουν δυσκαμψία.
- Δύο στους τρεις εκδηλώνουν τρόμο (τρέμουλο)
- Ένας στους τρεις ΔΕΝ εκδηλώνει τρέμουλο
Από τη μία μεριά του σώματος
Ωστόσο, για να οφείλονται αυτά τα συμπτώματα στη νόσο Πάρκινσον, πρέπει να έχουν αρχίσει ετερόπλευρα, δηλαδή από τη μία μεριά του σώματος. Πρέπει επίσης στην πορεία της νόσου να γίνουν αμφοτερόπλευρα, δηλαδή να αφορούν και τις δύο μεριές του σώματος.
«Αν εξ αρχής επιβραδυνθούν οι κινήσεις και στα δύο χέρια ή/και εμφανιστεί τρέμουλο και στα δύο χέρια, απομακρυνόμαστε από το Πάρκινσον και αναζητούμε άλλες αιτίες», τονίζει ο δρ Ζήκος. «Η ασυμμετρία στα κινητικά συμπτώματα συνηγορεί υπέρ της νόσου Πάρκινσον, ενώ η ομοιομορφία κατά».
Τυπικά, ο ασθενής με νόσο Πάρκινσον αρχίζει να κινεί ολοένα πιο αργά το ένα χέρι ή το ένα πόδι, και αργότερα το άλλο. Όταν η βραδυκινησία προσβάλλει τους μυς του προσώπου, αυτό γίνεται ανέκφραστο σαν μάσκα.
Άλλα συμπτώματα που απομακρύνουν το ενδεχόμενο του Πάρκινσον είναι η έλλειψη βραδυκινησίας παρότι υπάρχει τρέμουλο, αλλά και η εμφάνιση αστάθειας και πτώσης μέσα στον πρώτο χρόνο νόσου.
Μεγάλη σημασία έχει επίσης η κατεύθυνση της πτώσης. Στο Πάρκινσον η πτώση είναι κατά κανόνα προς τα μπροστά, ενώ στα άλλα νοσήματα κυρίως προς τα πίσω.
Δέκα χρόνια νωρίτερα
Ωστόσο πολύ πριν εμφανιστούν αυτά τα συμπτώματα, οι πάσχοντες από νόσο Πάρκινσον έχουν εκδηλώσει πολλά άλλα, τα οποία δεν γνωρίζει ο πολύς κόσμος.
Οκτώ έως 10 χρόνια πριν από τη διάγνωση, π.χ., μπορεί να εκδηλωθούν:
* Σύνδρομο RBD. Είναι μία διαταραχή ύπνου που χαρακτηρίζεται από ανήσυχο ύπνο με πολύ «ζωντανά» όνειρα και κινήσεις του σώματος. Εκδηλώνεται στο σχεδόν 90% των ασθενών.
* Οσφρητική δυσλειτουργία. Το σχεδόν 90% των πασχόντων από νόσο Πάρκινσον παρουσιάζουν μείωση ή και απώλεια της όσφρησής τους.
* Δυσκοιλιότητα. Χαρακτηρίζεται από λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα. Υπολογίζεται ότι την εκδηλώνει το 65% των ασθενών.
* Κατάθλιψη. Υπολογίζεται ότι την εκδηλώνει ποσοστό 40-50% των ασθενών.
* Άγχος. Μπορεί να εμφανιστεί νωρίς στην πορεία της νόσου.
Ειδικά στους νέους
Πολύ συνηθισμένο πρώιμο σύμπτωμα της νόσου Πάρκινσον, ειδικά στους νεαρούς ασθενείς (ηλικίες κάτω των 50 ετών), είναι η δυσκαμψία και ο πόνος στην περιοχή του ώμου.
«Οι ασθενείς παραπονούνται για «μάγκωμα» ή «πιάσιμο» του ώμου που δεν έχει εμφανή αιτία και παρότι τρέχουν σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων και συχνά χειρουργούνται γι’ αυτό, δεν βρίσκουν λύση στο πρόβλημά τους», λέει ο δρ Ζήκος.
Στην πορεία της νόσου
Καθώς εξελίσσεται η νόσος Πάρκινσον μπορεί να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα όπως:
* Πτώσεις. Είναι πιο συχνές όταν οι ασθενείς προσπαθούν να στρίψουν. Συνήθως εκδηλώνονται έπειτα από 7-8 χρόνια νόσου Πάρκινσον.
* Ορθοστατική υπόταση. Η αρτηριακή πίεση πέφτει όταν σηκώνεται ο ασθενής απότομα από την καθιστή θέση. Συνήθως εκδηλώνεται έπειτα από τουλάχιστον 5 χρόνια νόσου.
* Αυξημένη σιελόρροια. Είναι η υπερπαραγωγή σάλιου στο στόμα. Υπολογίζεται ότι την εμφανίζουν περισσότεροι από ένας στους δύο ασθενείς.
* Υποφωνία. Ο ασθενής μιλά χαμηλόφωνα. Πολλές φορές δεν ακούγεται καλά στο τηλέφωνο ή τον τηλεφωνητή.
* Διαταραχές ούρησης. Μπορεί να παρατηρηθεί ακράτεια ούρων ή δυσκολίες στην κένωση της ουροδόχου κύστης.
* Δυσφαγία. Ο ασθενής πνίγεται ακόμα και με το σάλιο του, με το νερό ή με τις σούπες. Χαρακτηριστική εκδήλωσή της είναι ότι βήχει όταν τρώει ή πίνει. Η δυσφαγία συνήθως εκδηλώνεται σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου (τουλάχιστον μια 10ετία μετά την έναρξή της).
* Διαταραχές εφίδρωσης. Μερικοί ασθενείς ιδρώνουν πάρα πολύ (υπεριδρωσία) και άλλοι πολύ λίγο (υποϊδρωσία).
* Παραισθήσεις. Υπολογίζεται ότι εκδηλώνονται στο 50% των ασθενών, συνήθως έπειτα από αρκετά χρόνια νόσου.
* Προβλήματα μνήμης και νόησης. Συνήθως είναι ήπια και εκδηλώνονται στο 80% των ασθενών, κατά κανόνα έπειτα από τουλάχιστον 10 χρόνια νόσου. Στο 20% των ασθενών, όμως, μπορεί να εξελιχθούν σε άνοια. Ωστόσο η άνοια από νόσο Πάρκινσον, όπως λέγεται, είναι εντελώς διαφορετική από τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Συμπερασματικά
Τι σημαίνουν πρακτικά τα προαναφερθέντα; «Ο κόσμος πρέπει να ξεχάσει το τρέμουλο ως προϋπόθεση για τη νόσο, διότι δεν είναι το πρωταρχικό ούτε το μοναδικό σύμπτωμα που πρέπει να μας προβληματίζει», απαντά ο δρ Ζήκος.
Και συνεχίζει: «Αν αυτή η γνώση δεν περάσει σε κοινό και γιατρούς, θα εξακολουθήσουμε να έχουμε λάθος διαγνώσεις. Δυστυχώς, όμως, η καθυστέρηση της σωστής διάγνωσης είναι εις βάρος των ασθενών αφού η άμεση έναρξη της κατάλληλης θεραπείας μπορεί να κάνει τη διαφορά στην πρόγνωσή τους».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
Νόσος Πάρκινσον: Οι μύθοι που πρέπει να ξεχάσετε
Νόσος Πάρκινσον: Τα χάπια δεν είναι η μοναδική θεραπεία
Πάρκινσον: Τι πρέπει να γνωρίζετε για τις θεραπείες
Πάρκινσον: Σε ποιους ασθενείς είναι απαραίτητη η επεμβατική θεραπεία
Νόσος Πάρκινσον: Τα Κέντρα Κινητικών Διαταραχών των ελληνικών νοσοκομείων