Περισσότεροι από ένας στους 20 ασθενείς με διαβήτη αναπτύσσουν πληγές στα πόδια τους που επουλώνονται δύσκολα και, δίχως την κατάλληλη φροντίδα, κινδυνεύουν να εξελιχθούν σε γάγγραινα. Το γεγονός αυτό καθιστά το διαβητικό πόδι μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της νόσου.
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, παγκοσμίως το 6,4% των διαβητικών ασθενών παρουσιάζουν πληγή στα πόδια. Οι πληγές αυτές είναι συχνότερες στους άνδρες και στους πάσχοντες από τύπου 2 διαβήτη (είναι ο τύπος που σχετίζεται με την παχυσαρκία και με τον τρόπο ζωής). Στην Ευρώπη, το ποσοστό των διαβητικών ασθενών που έχουν διαβητικό πόδι υπολογίζεται σε 5,1%.
Όπως εξηγεί ο κ. Φώτιος Μαρκάτης, διευθυντής αγγειοχειρουργός στο Metropolitan Hospital, το διαβητικό πόδι οφείλεται στις επιπτώσεις του διαβήτη στην αρτηριακή αιμάτωση του κάτω άκρου, που έχουν ως συνέπεια την διαταραχή της αρχιτεκτονικής του άκρου ποδός. Η διαταραχή αυτή μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή του σκέλους, με αυξημένη πιθανότητα για γάγγραινα.
«Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό ο ασθενής να μπορεί να αναγνωρίζει τα πρώτα δερματικά σημάδια εκδήλωσης του σακχαρώδη διαβήτη, προκειμένου να αρχίσει άμεσα η θεραπεία», τονίζει. Τα κύρια συμπτώματα που προκαλεί το διαβητικό πόδι είναι:
- Πρησμένο και ερεθισμένο πόδι
- Λείο και ερυθρό πόδι
- Φουσκάλες ή κάλοι
- Ξηροδερμία
- Μελανιασμένο πόδι
- Αποχρωματισμός του ποδιού
- Έλκος (πληγή) στο πόδι
- Πτώση των τριχών
«Το διαβητικό πόδι, εκτός από τις ορθοπεδικές επιπλοκές, δηλαδή την αρχιτεκτονική επιπλοκή και τη διαβητική νευροπάθεια, δημιουργεί πληθώρα προβλημάτων που αφορούν το κυκλοφορικό σύστημα. Η διαβητική αρτηριοπάθεια προκαλείται από τις βλάβες που δημιουργεί ο διαβήτης στις αρτηρίες. Αυτές μπορεί να είναι είτε στενωτικές, είτε αποφρακτικές, δηλαδή να δημιουργήσουν είτε στενώσεις είτε θρομβώσεις σε αρτηρίες που αιματώνουν το πόδι, ξεκινώντας μια σειρά προβλημάτων στους διαβητικούς ασθενείς», τονίζει ο ειδικός.
Κρίσιμης σημασίας η πρόληψη
Δυστυχώς, οι ασθενείς που αναπτύσσουν διαβητικό πόδι συχνά δεν το αντιλαμβάνονται. Και αυτό, διότι στη διαβητική νευροπάθεια, ο ασθενής δεν έχει αίσθηση του πόνου. Έτσι, μπορεί να υφίσταται συνεχόμενους τραυματισμούς στα πόδια, χωρίς να το καταλαβαίνει.
Επομένως πρέπει ο ίδιος ασθενής να προσέχει και να ελέγχει συστηματικά και λεπτομερώς τα πόδια του. «Οφείλει ο ίδιος και το περιβάλλον του, να ελέγχει ακόμη και τα παπούτσια του, τυχόν προεξοχές στον χώρο όπου κινείται, ακόμη και καρφιά ή σημεία που μπορούν να τον τραυματίσουν και να ξεκινήσουν μία επικίνδυνη κατάσταση για την υγεία του», αναφέρει ο κ. Μαρκάτης.
Η αντιμετώπιση
Το διαβητικό πόδι χρειάζεται επιθετικότητα και αμεσότητα στην αντιμετώπιση, προσθέτει. Ειδάλλως, μπορεί να οδηγήσει σε επιθετική γάγγραινα.
Συνήθως η βλάβη αρχίζει με μία φλεγμονή στο πόδι, την οποία ο εξειδικευμένος αγγειοχειρουργός εξετάζει ώστε να κάνει διάγνωση των προβλημάτων της αιμάτωσης του σκέλους. Ύστερα, μπορεί να προχωρήσει στη θεραπεία. Η αντιμετώπιση της βλάβης μπορεί να γίνει με δύο μεγάλες κατηγορίες τεχνικών:
- Η πρώτη κατηγορία είναι οι ανοιχτές αγγειοχειρουργικές επεμβάσεις, οι οποίες είναι κυρίως παρακαμπτήριες (τα λεγόμενα bypass).
- H δεύτερη κατηγορία είναι οι σύγχρονες και εξελιγμένες τεχνικές (οι λεγόμενες ενδοαγγειακές). Αυτές είναι «κλειστές» μέθοδοι και γίνονται με τη χρήση καθετήρων, στεντ, μπαλονιών κ.λπ.
Η τεχνική που θα εφαρμοστεί εξατομικεύεται κατά περίπτωση, επισημαίνει ο κ. Μαρκάτης. «Πρώτα γίνεται διάγνωση του προβλήματος και ύστερα ο αγγειοχειρουργός επιλέγει την κατηγορία θεραπειών που ταιριάζει στην περίπτωση του συγκεκριμένου ασθενή», εξηγεί. «Δεν μπορούν όλες οι ενδοαγγειακές μέθοδοι να θεραπεύσουν όλες τις παθήσεις. Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία να γίνει σωστή διάγνωση του προβλήματος».
Τα πλεονεκτήματα των ενδοαγγειακών τεχνικών
Οι σύγχρονες ενδοαγγειακές τεχνικές για το διαβητικό πόδι έχουν ορισμένα σημαντικά πλεονεκτήματα, έναντι των ανοιχτών αγγειοχειρουργικών επεμβάσεων. Αυτά είναι τα εξής:
- Διενεργούνται με τοπική αναισθησία.
- Συνήθως έχουν μικρό χρόνο νοσηλείας (απαιτούνται μία έως δύο ημέρες νοσηλείας)
- Είναι κλειστές μέθοδοι, επομένως δεν υφίσταται μεγάλο χειρουργικό τραύμα και δεν υπάρχει μετεγχειρητικός πόνος.
- Η ποιότητα ζωής του ασθενούς μετά την θεραπεία είναι πολύ καλύτερη σε σύγκριση με τις ανοιχτές επεμβάσεις.
«Είναι σίγουρο πως υπάρχουν λύσεις εάν έχει γίνει σωστή και έγκαιρη ενημέρωση του ασθενούς, καθώς και συνεχής και προληπτικός έλεγχος», υπογραμμίζει ο κ. Μαρκάτης. «Η ευαισθητοποίηση και η πρόληψη είναι ιδιαιτέρως σημαντικές για την αποφυγή επιπλοκών που μπορούν να επιφέρουν σοβαρά προβλήματα στη ζωή του ασθενούς».
Προϋπόθεση για να αντιμετωπιστεί σωστά και πλήρως το διαβητικό πόδι«είναι η κλινική εξέταση από τον αγγειοχειρουργό και η οργάνωση του στρατηγικού διαγνωστικού και θεραπευτικού πλάνου, τα οποία εξασφαλίζουν την επιτυχή κατάληξη της διαδικασίας», καταλήγει.
Φωτογραφία: iStock