Ο εμβολιασμός ασπίδα προστασίας από σοβαρές λοιμώξεις

Στον ανεπτυγμένο κόσμο, πλέον η εφαρμογή των εμβολιασμών θεωρείται βασική προτεραιότητα για τη διαφύλαξη της Δημόσιας Υγείας. Εντούτοις, η μαζική ανοσοποίηση μέσω των εμβολιασμών τις τελευταίες δεκαετίες και η επακόλουθη κατακόρυφη μείωση των κρουσμάτων σοβαρών μολυσματικών ασθενειών έχει οδηγήσει πολλούς να πιστεύουν, εσφαλμένα, ότι οι ασθένειες αυτές έχουν πάψει πια να είναι απειλητικές, καθότι δεν γίνονται αντιληπτές όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Δεν πρέπει ωστόσο να ξεχνάμε ότι όταν τα προγράμματα εμβολιασμού διακόπτονται, οι ασθένειες επιστρέφουν.

Επανεμφάνιση επιδημιών

Δεν πρέπει επίσης να ξεχνούμε ότι παρόλο που ασθένειες οι οποίες πλέον προλαμβάνονται με εμβολιασμό απαντώνται σπάνια σε πολλές χώρες, οι μολυσματικοί παράγοντες που τις προκαλούν συνεχίζουν να κυκλοφορούν σε κάποια μέρη του κόσμου. Σε έναν ιδιαίτερα παγκοσμιοποιημένο κόσμο, αυτοί οι παράγοντες μπορούν να διασχίσουν τα γεωγραφικά σύνορα και να προσβάλλουν μη ανοσοποιημένους/ευπαθείς πληθυσμούς. Επίσης, ενώ η καλύτερη υγιεινή, το πλύσιμο των χεριών και το καθαρό νερό βοηθούν στην προστασία των ανθρώπων από τα λοιμώδη νοσήματα, πολλές λοιμώξεις μπορούν να εξαπλωθούν ανεξαρτήτως των μέτρων υγιεινής που τηρούμε. Στη Δυτική Ευρώπη, για παράδειγμα,  μετά το 2005 σημειώθηκαν επιδημίες  ιλαράς στην Αυστρία, το Βέλγιο, τη Δανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο   σε μη εμβολιασμένους πληθυσμούς, οι οποίοι έως τότε προφυλάσσονταν από  το φαινόμενο της «ανοσίας αγέλης» (η «ανοσία αγέλης» αναφέρεται στην έμμεση προστασία μη ανοσοποιημένων ατόμων, που αποδίδεται στη διαβίωσή τους με ανοσοποιημένα άτομα στο στενό περιβάλλον τους).  Το 2013 μάλιστα τα κρούσματα ιλαράς στην Ευρώπη ανήλθαν σε 31.685, μία αύξηση 348% σε σύγκριση με το 2007.

Η επανεμφάνιση λοιπόν των επιδημιών στην ευρωπαϊκή ήπειρο υπογραμμίζει την ευθύνη που φέρουν τα κράτη-μέλη να ελέγξουν τα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό και μάλιστα σε όλο το ηλικιακό φάσμα, καθώς ο κίνδυνος μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων είναι υπαρκτός σε άτομα όλων των ηλικιών.

Ο εμβολιασμός δεν αφορά μόνο τα βρέφη και τα παιδιά, όμως αυτή την αλήθεια μεγάλο μέρος του κοινού δυστυχώς δεν τη γνωρίζει.  Ο εμβολιασμός των ενηλίκων είναι  επίσης σημαντικός, καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα προϊόντος του χρόνου εξασθενεί και ο οργανισμός καθίσταται περισσότερο ευάλωτος στις λοιμώξεις.  Ωστόσο, παρά τη συμβολή που ο εμβολιασμός ενηλίκων θα μπορούσε να έχει στην προαγωγή της υγιούς γήρανσης, δεν έχει επαρκώς αξιοποιηθεί ως στρατηγική δημόσιας υγείας.

Η Πνευμονιοκοκκική Νόσος

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η πνευμονιοκοκκική νόσος αποτελεί μια σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας, με θύματα κυρίως μικρά παιδιά και ηλικιωμένους. Η προφύλαξη από την πνευμονιοκοκκική λοίμωξη είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση για τη διασφάλιση της υγείας των παιδιών και των ενηλίκων σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με μία παλιότερη εκτίμηση του ΠΟΥ υπολογίζεται ότι μέχρι και 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι (μικρά παιδιά και ενήλικες) πεθαίνουν εξαιτίας του πνευμονιόκοκκου.

Οι σοβαρότερες μορφές της πνευμονιοκοκκικής νόσου περιλαμβάνουν τη μηνιγγίτιδα, τη βακτηριαιμία και την πνευμονία. Επίσης, στα παιδιά οι λοιμώξεις από τα βακτήρια του πνευμονιόκοκκου μπορούν να προκαλέσουν μια νόσο που εκδηλώνεται με έντονο πόνο στο αυτί και είναι γνωστή ως οξεία μέση ωτίτιδα.

Τα συμπτώματα της πνευμονιοκοκκικής νόσου εξαρτώνται από το μέρος του σώματος που έχει μολυνθεί. Μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, βήχα, δύσπνοια, πόνο στο στήθος, δυσκαμψία του αυχένα, σύγχυση και αποπροσανατολισμό, ευαισθησία στο φως, πόνο στις αρθρώσεις, ρίγη, πόνο στο αυτί, αϋπνία  και ευερεθιστότητα. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η πνευμονιοκοκκική νόσος μπορεί να προκαλέσει απώλεια της ακοής, εγκεφαλική βλάβη, ακόμη και θάνατο.

Πέραν του παράγοντα ηλικία, επιπρόσθετοι συντελεστές που επαυξάνουν τον κίνδυνο νόσησης από πνευμονιόκοκκο είναι ο διαβήτης, το άσθμα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), τα χρόνια καρδιακά νοσήματα, η ανοσοκαταστολή λόγω νοσήματος ή θεραπείας, ενώ το κάπνισμα και ο αλκοολισμός επίσης επιτείνουν τον κίνδυνο.

Ο πνευμονιόκοκκος συνδέεται με ασθένειες όπως: πλευρίτιδα, αρθρίτιδα, σήψη (βακτηριαιμία), ενδοκαρδίτιδα, μηνιγγίτιδα, ωτίτιδα και, φυσικά, πνευμονία

Πώς μπορείτε να προφυλαχθείτε από την Πνευμονιοκοκκική Νόσο

Ο εμβολιασμός αποτελεί ένα αποτελεσματικό προληπτικό μέτρο για την προφύλαξη των ατόμων από τις πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις.

Στην Ελλάδα κυκλοφορούν σήμερα συζευγμένα και πολυσακχαριδικά εμβόλια.

Σύμφωνα με το πρόσφατο ανακοινωμένο από το Υπουργείο Υγείας Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για παιδιά και εφήβους (2017), για όλα τα παιδιά με την ανάλογη ηλικία που δεν έχουν ένδειξη ανοσίας συστήνονται:

• 4 δόσεις συζευγμένου εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου (PCV) στις ηλικίες 2, 4, 6 και 12-15 μηνών

Ενώ, σύμφωνα με το πρόσφατο ανακοινωμένο από το Υπουργείο Υγείας Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για ενήλικες (2017), για όλους τους ενήλικες με την ανάλογη ηλικία που δεν έχουν ένδειξη ανοσίας συστήνεται:

• 1 δόση συζευγμένου 13-δύναμου εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου (PCV13) στην ηλικία των 65 ετών και άνω
• 1 δόση πολυσακχαριδικού 23-δύναμου εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου (PPSV23) στην ηλικία των 65 ετών και άνω

Δόσεις των παραπάνω εμβολίων συστήνονται και σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου για σοβαρές πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις.

Συνεπώς, δύο είναι οι βασικοί λόγοι για να εμβολιαστούμε, αφενός για να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας και αφετέρου για να προστατεύσουμε τους γύρω μας.