Ο φόβος και ο τρόμος της ινσουλίνης!

Iatropedia
22 Οκτωβρίου 2013 | 06:00

Μορφή πανδημίας παίρνει ο σακχαρώδης διαβήτης.Υπολογίζεται ότι το 2030 θα υπάρχουν 530 εκατομμύρια άτομα με Διαβήτη σε όλο το κόσμο. Στην χώρα μας περισσότεροι από 1.500.000 συμπολίτες μας πάσχουν από την νόσο αυτή. Όταν έρχεται η στιγμή που ο θεράπων ιατρός θα ανακοινώσει στον διαβητικό ότι θα πρέπει να ξεκινήσει θεραπεία με ινσουλίνη τότε αρχίζουν τα δύσκολα. Στο επιστημονικό άρθρο που θα διαβάσετε θα ενημερωθείτε για τη θεραπεία του διαβήτη με την ινσουλίνη. Πότε και ποιοι πρέπει να την λαμβάνουν; Πως επιδρά στον οργανισμό; Ποιες είναι οι σύγχρονες μορφές της; Ποιες οι επιπτώσεις αλλά και τα οφέλη της για τον ασθενή;

Της Βασιλικής ΠαπαδοπούλουΕιδικής Παθολόγου

Έρχεται κάποια στιγμή, στη ζωή του διαβητικού ασθενούς, η ώρα που ο γιατρός του θα του πει « Δυστυχώς θα πρέπει να ξεκινήσουμε ινσουλίνη». Στο άκουσμα των παραπάνω λέξεων οι περισσότεροι τρομοκρατούνται.

Στο μυαλό του έρχονται εικόνες με ετοιμοθάνατους διαβητικούς, θυμούνται τον παππού που άρχισε ινσουλίνη και μετά του έκοψαν και το πόδι ή τη θεία που ξεκίνησε αιμοκάθαρση, αναδύουν ιστορίες φίλων με ενέσεις που δε μπορούσαν να κάνουν, υπογλυκαιμίες, ψυγεία και πάγο για μεταφορά και συνδυάζουν την έναρξη της ινσουλίνης με κακή πρόοδο της νόσου και ποιότητα ζωής.

Φυσικά ο γιατρός – που θέλει πάντα το καλό για τον ασθενή του- δε σκοπεύει να τον τιμωρήσει. Η ίδια η φύση του διαβήτη τύπου 2, μοιραία, αργά ή γρήγορα για τον κάθε ασθενή οδηγεί στην ινσουλινοπενία, δηλαδή το πάγκρεας, ο υπεύθυνος ενδοκρινής αδένας που παράγει ινσουλίνη, αδυνατεί πια να το κάνει και γίνεται αναγκαία και επιτακτική ανάγκη η εξωτερική χορήγηση, όπως συμβαίνει στον τύπο 1 από την αρχή (τον ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη).

Η ατυχία είναι ότι σε αντίθεση πχ με τις θυρεοειδικές ορμόνες που υπάρχουν και κυκλοφορούν με την τόσο οικεία μορφή των χαπιών, η χημικές ιδιότητες του μορίου της ινσουλίνης, δεν το επιτρέπουν και, δυστυχώς, πολύ δύσκολα η τεχνολογία θα καταφέρει να πετύχει να υπερκεράσει 2 ανυπέρβλητα μέχρι σήμερα εμπόδια:

α)το γεγονός ότι αποδομείται στο στομάχι, πέπτεται και αδρανοποιείται από πρωτεολυτικά ένζυμα στον εντερικό αυλό και δεν περνάει το εντερικό επιθήλιο (και άρα με οποιοδήποτε τρόπο και αν την πάρει κανείς από το στόμα δε θα απορροφηθεί ικανοποιητικά και σταθερά για να φτάσει στη συστηματική κυκλοφορία και να δράσει εκεί) και

β) το γεγονός ότι έχει πολύ μικρό χρόνο ζωής (αποδομείται πολύ γρήγορα).

Για να λύσει το παραπάνω πρόβλημα η επιστήμη χορηγεί την ινσουλίνη με ενέσιμη μορφή υποδορίως και βιοχημικά τροποποιημένη ώστε να πετυχαίνεται είτε :

1. Η γρήγορη αποδέσμευσή της (κάτι που είναι αναγκαίο για την κάλυψη των αναγκών ενός γεύματος –γευματική δόση – ή την αντιμετώπιση μιας πολύ ψηλής τιμής σακχάρου – διόρθωση) ΙΝΣΟΥΛΙΝΕΣ ΤΑΧΕΙΑΣ ΔΡΑΣΗΣ

2. Η αργή αποδέσμευσή της ώστε να μιμηθεί αυτό που κάνει ο φυσιολογικός οργανισμός δηλαδή το βασικό ρυθμό. ΙΝΣΟΥΛΙΝΕΣ ΜΕΣΗΣ ΚΑΙ ΒΡΑΔΕΙΑΣ ΔΡΑΣΗΣ

3. Μείγματα ινσουλίνης (με 25 -30 – 50 % ποσοστό ταχείας δράσης και το υπόλοιπο μέσης/βραδείας δράσης) ΕΤΟΙΜΑ ΜΕΙΓΜΑΤΑ

Γιατί κάποιος δε θέλει ινσουλίνη;

1. Η έναρξη ινσουλίνης σημαίνει συχνά για τον ασθενή (και πολλές φορές ευθύνονται και οι γιατροί γι αυτό) αποτυχία να αντιμετωπίσει το διαβήτη με αλλαγές στον τρόπο ζωής, τη διατροφή και το βάρος και ο διαβήτης (life style) γι αυτό χειροτερεύει ώστε να αξίζει την τιμωρία.

2. Η έναρξη ινσουλίνης θα σήμαινε ότι η υγεία του ασθενούς θα επιδεινωθεί, επειδή γνωρίζει άτομα που όταν ξεκίνησαν ινσουλίνη άρχισαν να εμφανίζονται επιπλοκές.

3. Με την ινσουλίνη θα εξαρτάται περισσότερο από γιατρούς, άλλα άτομα (αδυναμία χρήσης στυλό, κακή όραση για ρύθμιση μονάδων, αδυναμία ένεσης)

4. Η λήψη της ινσουλίνης θα κάνει τη ζωή του ασθενούς λιγότερο ευέλικτη, θα πρέπει να εγκαταλείψει τις δραστηριότητες που απολαμβάνει και μάλλον θα δυσκολευτεί στη δουλειά ή στο σπίτι.

5. Φόβος της ένεσης. Φόβος πόνου. Η όλη διαδικασία απαιτεί πολύ χρόνο και ενέργεια. Δυσκολίες να κάνει κάποιος την ένεση στον εαυτό του στη σωστή ποσότητα και την κατάλληλη ώρα κάθε μέρα

6. Η θεραπεία με ινσουλίνη θα προκαλούσε μεγαλύτερη ανησυχία στους συγγενείς και φίλους, φόβος για αλλαγή συμπεριφοράς (αντιμετώπιση σαν άρρωστο) ντροπή, αμηχανία

7. Φόβος για υπογλυκαιμίες.

8. Άγχος για αύξηση σωματικού βάρους.

Όλα τα παραπάνω τα ακούμε όταν μιλήσουμε για ινσουλίνη. Πόσα όμως είναι αλήθεια;

Κατ΄ αρχήν, σε αντίθεση με το τι πιστεύει ο κόσμος, οι μορφές για ενέσεις ινσουλίνης έχουν πλέον εξελιχθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Κυκλοφορούν σε έτοιμες προγεμισμένες σύριγγες (πένες) ενώ και οι βελόνες για το υποδόριο τρύπημα πλέον είναι πολύ μικρές 4χιλ, 5χιλ, 6χιλ, 8χιλ.

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΠΕΝΑΣ (ΣΤΥΛΟ)

Οι περισσότερες μοιάζουν με στυλό, ο ασθενής μπορεί να τις έχει μαζί του χωρίς να απαιτείται ψυγείο ώστε να κάνει την ώρα που χρειάζεται τη δόση που απαιτείται. Με την έναρξη της ινσουλινοθεραπείας συχνά τα αντιδιαβητικά δισκία δε διακόπτονται αμέσως και υπάρχει μεγάλο χρονικό διάστημα που ο ασθενής εξοικειώνεται με την χρήση της ινσουλίνης (διάστημα που κυμαίνεται ακόμα και σε αρκετά χρόνια) μέχρι να απαιτηθεί μόνο ινσουλινοθεραπεία με περισσότερες από μια ενέσεις ημερησίως και συνδυασμό ειδών ινσουλίνης (χωρίς τη συγχορήγηση δισκίων).

Ανάλογα με τη δυνατότητα εκπαίδευσης και το στάδιο του διαβήτη ο ασθενής μπορεί να ρυθμιστεί με 1, 2, 3, ή και 4 ενέσεις τη μέρα. Φυσικά υπάρχει εκπαίδευση που συνδυάζει τις μετρήσεις σακχάρου και την αναπροσαρμογή δόσης και, εννοείται ότι, το ιδανικό είναι, η εκπαίδευση να καταφέρει να ανεξαρτητοποιήσει εντελώς τον ασθενή, ώστε, έχοντας κατανοήσει πως ακριβώς δρα η ινσουλίνη που κάνει, να προσαρμόζει τις μονάδες που χρειάζονται ανάλογα με το αν απαιτείται διόρθωση, ή προσαρμογή στο φαγητό κτλ. να αποφεύγει τις υπογλυκαιμίες και να πετυχαίνει το στόχο που έχει θέσει ο γιατρός του, στόχο που εξατομικεύεται αναλόγως των υπολοίπων νοσημάτων που πιθανώς έχει.

Εννοείται ότι ο ασθενής χειρίζεται το θέμα των ενέσεων του, η μορφή των στυλό είναι πλέον διακριτική ενώ το γεγονός ότι δεν απαιτείται συνθήκες ψυγείου για το στυλό αυξάνει την ευελιξία για χρήση και σε εργασιακό χώρο απομακρύνοντας το φόβο απομόνωσης ή αλλαγής της καθημερινότητας ή παρέμβασης στο προσωπικό απόρρητο.

Με τη σωστή ρύθμιση και αποφυγή υπογλυκαιμιών και συνδυασμό με πρόγραμμα άσκησης δεν έχουμε αλλαγές στο βάρος. Αύξηση βάρους με την ινσουλινοθεραπεία βλέπουμε κυρίως σε ασθενείς με κακή ρύθμιση και εμπειρίες υπογλυκαιμίας που, από φόβο να μη ξαναπάθουν, ξεφεύγουν στη ποσότητα φαγητού και την κατανάλωση γλυκών.

Η έναρξη της ινσουλίνης δε σημαίνει υποχρεωτικά το τέλος. Άλλωστε οι τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες τόσο της Ελληνικής Διαβητολογικής εταιρίας, όσο και της Ευρωπαϊκής και Αμερικάνικης συχνά εκτιμούν ότι, ακόμα και με τη διάγνωση, υπάρχει πληθυσμός που μπορεί να χρειαστεί από την αρχή ινσουλίνη για καλύτερη ρύθμιση.

Ας μη ξεχνάμε ότι τελικά το επαρκές για τις ανάγκες ποσό ινσουλίνης είναι αυτό που λείπει από το διαβητικό και όσο και αν τα δισκία προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν -όσο το δυνατό καλύτερα- αυτή που παράγεται, προσεγγίζουν αλλά δεν πετυχαίνουν σε αρκετές περιπτώσεις την ιδανική υποκατάσταση.

Θεωρώντας ότι ο διαβήτης είναι ένα ισόβιο νόσημα, θα πρέπει ο ασθενής από την αρχή, με καλή συνεργασία με το γιατρό του, να κατανοήσει το γιατί και πως και να αντιληφθεί ότι η ινσουλίνη δεν είναι ούτε η τιμωρία του, ούτε ο τρόμος παλαιότερων εποχών. Οι σύγχρονες μορφές χορήγησης και τα ευέλικτα σχήματα εξασφαλίζουν τόσο την καλύτερη ρύθμιση όσο και μια πολύ καλή ποιότητα ζωής, η οποία με την κατάλληλη εκπαίδευση δεν αλλάζει και πολύ από την καθημερινή που μέχρι τώρα ζούσε.