Η πανδημία που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο εργασίας και μάθησης, έχει προκαλέσει ανασφάλεια και άγχος και έχει διαταράξει την κοινωνική μας ζωή. Όλ’ αυτά έχουν συνέπειες στην υγεία. Τις συνέπειες αυτές βιώνουν οι πάσχοντες από ημικρανία, πολλοί από τους οποίους βλέπουν αύξηση στη συχνότητα και τη σοβαρότητα των κρίσεών τους.
Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας μελέτης, που δημοσιεύθηκε προσφάτως στην ιατρική επιθεώρηση The Journal of Headache and Pain. Η μελέτη διεξήχθη διαδικτυακά σε 1.018 πάσχοντες από ημικρανία, οι 859 από τους οποίους ήταν γυναίκες. Το σχεδόν 72% των εθελοντών είχαν ηλικία 20-40 ετών, το 62% ήταν παντρεμένοι και το 46% ήταν εργαζόμενοι.
Το σχεδόν 60% ανέφεραν ότι στη διάρκεια της πανδημίας αυξήθηκε η συχνότητα των ημικρανιών τους. Το 10% είπαν ότι οι ημικρανίες τους είχαν γίνει χρόνιες, δηλαδή παθαίνουν πλέον 15 ή περισσότερες κρίσεις τον μήνα.
Το 65% των συμμετεχόντων είπαν επίσης ότι είχε αυξηθεί η σοβαρότητα του πόνου που ένιωθαν. Ένα άλλο 59% ανέφεραν πως εξαιτίας αυτού έπαιρναν πάρα πολλά παυσίπονα φάρμακα. Επιπλέον, το 78% είπαν πως μετά την έναρξη της πανδημίας δεν κοιμόντουσαν καλά. Το 79%, εξ άλλου, δήλωσαν ότι νιώθουν έντονο άγχος ή/και κατάθλιψη.
Η «τέλεια καταιγίδα»
Οι ειδικοί λένε ότι η πανδημία αποτέλεσε την «τέλεια καταιγίδα» για τους πάσχοντες από ημικρανίες. Αφ’ ενός προκαλεί στρες, άγχος, περιορισμούς και μοναξιά. Αφ’ ετέρου καθηλώνει πολλούς από εμάς μπροστά σε μία ψηφιακή οθόνη. Αυτό καταπονεί τα μάτια και προκαλεί το λεγόμενο σύνδρομο οφθαλμολογικής ψηφιακής κόπωσης.
Το σύνδρομο αυτό έχει πολλές εκδηλώσεις, με τους πονοκεφάλους και ειδικά τις ημικρανίες να είναι από τις κυριότερες. Μάλιστα όταν η αιτία της ημικρανίας είναι το σύνδρομο αυτό, ο πάσχων συχνά νιώθει τον πόνο πίσω από τα μάτια του.
Η ημικρανία είναι μία πολύ συχνή μορφή κεφαλαλγίας. Υπολογίζεται ότι προσβάλλει έναν στους επτά ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, με το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού να έχουν χρόνια ημικρανία. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι πάσχουν περισσότεροι από 610.000 άνθρωποι όλων των ηλικιών.
Μέτρα αυτοβοήθειας
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν αρκετά μέτρα που μπορεί να λάβουν οι πάσχοντες, για να μειώσουν τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των ημικρανικών κρίσεων. Άλλα από αυτά είναι μέτρα αυτοβοήθειας και άλλα τα συνιστά ο ειδικός γιατρός. Μερικά από τα μέτρα αυτοβοήθειας είναι:
- Η αποφυγή των παραγόντων που πυροδοτούν την ημικρανία (όταν είναι εφικτό)
- Η προσαρμογή της διατροφής (ορισμένα τρόφιμα συσχετίζονται με τις κρίσεις σε μερικούς ασθενείς)
- Η καθιέρωση ενός σταθερού προγράμματος ύπνου
- Η λήψη ορισμένων συμπληρωμάτων
Στους πάσχοντες από ημικρανία η οποία εκδηλώνεται αρκετές ημέρες τον μήνα, ο ειδικός ιατρός μπορεί να συστήσει και ειδική, συνταγογραφούμενη, προφυλακτική αγωγή.
Πολλοί ασθενείς με ημικρανία, όμως, πιστεύουν ότι παίρνουν πάρα πολλά παυσίπονα, όπως έδειξε και η παρούσα μελέτη. Αντ’ αυτών υπάρχουν μερικά φυσικά σκευάσματα που μπορεί να βοηθήσουν. Ειδικότερα, στη μείωση της έντασης και της συχνότητας της ημικρανίας βοηθά αποτελεσματικά σκεύασμα με σαλικίνη (από λευκή ιτιά), παρθενολίδη (ξηρό εκχύλισμα από το φυτό παρθένιο), βιταμίνες Β12 και βιταμίνη Β2, και συνένζυμο Q.
Μελέτες στη Γαλλία
Το παρθένιο αποτελεί αντικείμενο εντατικών μελετών, όπως ανακοίνωσαν πρόσφατα επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Clermont Auvergne University και το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας & Ιατρικής Έρευνας (INSERM) της Γαλλίας.
Οι επιστήμονες με επικεφαλής τον Dr. Justine Brun, στο Issoire, Puy-de-Dôme, μελετούν την δραστική ουσία του (την παρθενολίδη) ως φάρμακο εναντίον της ημικρανίας. Και αυτό διότι ανακάλυψαν ότι απευαισθητοποιεί έναν κυτταρικό υποδοχέα που παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και αντίληψη του πόνου και της ημικρανίας.
Το παρθένιο έχει αξιολογήσει και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA). Όπως ανακοίνωσε το 2019, αρκετές μελέτες υποστηρίζουν την ιατρική χρήση του για την αντιμετώπιση της ημικρανίας. Επιπλέον, η ιατρική χρήση του στην Ευρώπη για την ημικρανία και γενικότερα τους πονοκεφάλους είναι καλά τεκμηριωμένη και χρονολογείται εδώ και 30 χρόνια.
Ο ΕΜΑ αναφέρει ακόμα πως το παρθένιο φαίνεται να είναι ασφαλές και καλά ανεκτό, καθώς δεν έχουν αναφερθεί ανεπιθύμητες ενέργειες. Ωστόσο τονίζει πως το παρθένιο δεν πρέπει να χορηγείται σε ανηλίκους, καθώς και ότι μπορεί να χρειασθεί παρατεταμένη θεραπεία (για 2-3 μήνες) για να φανεί η δράση του.
Το ημερολόγιο της ημικρανίας
Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό οι πάσχοντες να αναζητήσουν τους παράγοντες που πυροδοτούν την ημικρανία τους. Σε αυτό μπορεί να τους βοηθήσει ένα «ημερολόγιο ημικρανίας». Στο ημερολόγιο πρέπει να καταγράφουν κάθε φορά:
- Τι προηγήθηκε της κρίσης τους (π.χ. τι είχαν φάει, τι είχαν πιεί, αν είχαν εργαστεί περισσότερο από το συνηθισμένο στο κομπιούτερ, αν είχαν κοιμηθεί καλά, αν συνέβη κάποιο στρεσογόνο γεγονός κ.λπ.)
- Τι συμπτώματα είχαν
- Πόσο έντονα ήταν τα συμπτώματα
- Την ημερομηνία που εκδηλώθηκε η ημικρανία της κρίσης
- Τη διάρκειά της
Οι γυναίκες καλό είναι να σημειώνουν επίσης την ημερομηνία της έμμηνης ρύσης τους, διότι οι ορμονικές διακυμάνσεις είναι ένας από τους πιθανούς εκλυτικούς παράγοντες της ημικρανίας.
Πρόσθετα μέτρα και ψηφιακές οθόνες
Για να τεθεί η ημικρανία υπό έλεγχο, είναι σημαντικό να ακολουθούν επίσης οι ασθενείς μερικά πρόσθετα μέτρα, όπως:
- Να αποφεύγουν τρόφιμα που πυροδοτούν τις κρίσεις τους
- Να τρώνε σε τακτά χρονικά διαστήματα για να μην πεινάνε (η πείνα είναι αρκετά συχνός εκλυτικός παράγοντας)
- Να έχουν πρόγραμμα στο ύπνο τους και την πρωινή έγερση
- Να περιορίσουν καφεΐνη, τσιγάρο, αλκοόλ
- Να θέσουν υπό έλεγχο το στρες τους.
Αν την ημικρανία πυροδοτεί η υπερβολική εργασία σε ψηφιακή οθόνη (κομπιούτερ, λάπτοπ, κινητό, τάμπλετ), συνιστώνται μέτρα όπως:
- Συχνά διαλείμματα. Κάθε 20 λεπτά να σταματάτε τη δουλειά σας και να κοιτάζετε για 20 δευτερόλεπτα κάποιο αντικείμενο σε απόσταση 20 ποδιών (ή 6 μέτρων)
- Προσαρμογή του φωτισμού της οθόνης για να είναι πιο ξεκούραστος για τα μάτια σας
- Τήρηση απόστασης από την οθόνη. Πρέπει να απέχει τουλάχιστον 50 έως 60 εκατοστά από τα μάτια σας
- Χρήση προστατευτικού οθόνης ή γυαλιών που απορροφούν το μπλε φως
- Χρήση παραδοσιακών μεθόδων (χαρτί, στυλό) για σημειώσεις, ασκήσεις κ.λπ.