Η άνοιξη είναι η χειρότερη εποχή του χρόνου για τους πάσχοντες από εαρινές αλλεργίες, οι οποίοι ταλαιπωρούνται από τα συμπτώματα που προκαλεί η γύρη στη μύτη, τα μάτια και το αναπνευστικό τους.
Η εποχή των εαρινών αλλεργιών στη χώρα μας τυπικά αρχίζει τον Μάρτιο και διαρκεί έως τον Ιούνιο. Τα κύρια αλλεργιογόνα είναι η γύρη από τα αγρωστώδη (γρασίδι, δημητριακά), τα ζιζάνια (κυρίως την παριετάρια ή περδικάκι) και την ελιά. Συμπτώματα όμως μπορεί να προκαλέσουν και πολλά άλλα φυτά, όπως τα πεύκα, τα κυπαρισσοειδή κ.λπ.
Στους πάσχοντες από αλλεργίες, η εισπνοή της γύρης κινητοποιεί το ανοσοποιητικό το οποίο παράγει ανοσοσφαιρίνη Ε. Πρόκειται για ένα αντίσωμα το οποίο προκαλεί την απελευθέρωση ορισμένων χημικών ουσιών (ισταμίνη, λευκοτριένια, προσταγλανδίνες). Οι ουσίες αυτές εξαπλώνονται στους ιστούς των ματιών, της μύτης και του αναπνευστικού (λάρυγγας, πνεύμονες).
Η υπερβολική έκθεση στη γύρη μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στο ανοσοποιητικό σύστημα, οδηγώντας σε συμπτώματα όπως:
- Φτέρνισμα
- Υγρά μάτια
- Ενόχληση στο λαιμό
- Ρινική συμφόρηση (μπούκωμα)
- Συριγμό
- Βήχα
Σε σπάνιες περιπτώσεις οι αλλεργίες «θολώνουν» το μυαλό, διότι διαταράσσουν τον ύπνο και εμποδίζουν την ανάπαυση. Έτσι, οι πάσχοντες νιώθουν κουρασμένοι και ευερέθιστοι.
Τα συμπτώματα που προκαλούν οι αλλεργίες ποικίλουν ως προς τη σοβαρότητα και τη διάρκειά τους. Εξαρτάται από την ευαισθησία κάθε ατόμου στις γύρεις που κυκλοφορούν στην ατμόσφαιρα και την ποσότητα της έκθεσης. Γι’ αυτό τον λόγο άλλοι έχουν συμπτώματα για λίγες ημέρες ή εβδομάδες τον χρόνο και άλλοι επί μήνες.
Η αντίδραση του ανοσοποιητικού στη γύρη μπορεί επίσης να παρουσιάζει διακύμανση από χρόνο σε χρόνο, λόγω των αλλαγών του καιρού. Ο γενικός κανόνας είναι πως τα επίπεδα της γύρης αυξάνονται σε περιόδους ξηρασίας και μειώνονται με τις βροχοπτώσεις.
Άρχισαν νωρίτερα
Σύμφωνα με πρόσφατα στατιστικά στοιχεία, οι ασυνήθιστα ζεστές θερμοκρασίες φέρνουν νωρίς την εποχή των αλλεργιών στην Ευρώπη. Υπήρξε συνολική αύξηση στις αλλεργίες τα τελευταία 20 χρόνια, με λιγότερους μήνες χωρίς αυτές.
Ο υψηλότερος κίνδυνος αλλεργιών οφείλεται κυρίως στις υψηλότερες θερμοκρασίες. Ο περασμένος Ιανουάριος, λ.χ., ήταν ο θερμότερος που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη.
Στην αύξηση της παρουσίας γύρης στον αέρα βοηθούν και μετεωρολογικοί παράγοντες, όπως η φορά και η ένταση του ανέμου. Επιπλέον, η ατμοσφαιρική ρύπανση στις πόλεις μπορεί να αλλάξει τις πρωτεΐνες των αλλεργιογόνων. Γι’ αυτό τον λόγο συνιστάται να μην φυτεύονται αλλεργιογόνα δέντρα σε πόλεις με αυξημένους ατμοσφαιρικούς ρύπους.
Η έναρξη της γύρης των δέντρων νωρίτερα και η εκτεταμένη περίοδος αλλεργιών το φθινόπωρο σημαίνει ότι λιγότερες εποχές του χρόνου είναι απαλλαγμένες από αλλεργιογόνα, κυρίως λόγω της κλιματικής αλλαγής και των αυξανόμενων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2).
Η φαρμακευτική αγωγή
Ευτυχώς, οι πάσχοντες από αλλεργίες μπορούν να κάνουν πολλά για να προστατευθούν από τη γύρη και για να διαχειριστούν καλύτερα τα συμπτώματά τους.
Ο ενημερωτικός τομέας για το κοινό της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (Harvard Health Publishing) δημοσίευσε προ ημερών απλές οδηγίες για τη διαχείριση των συμπτωμάτων των αλλεργιών της άνοιξης.
Η πρώτη σύσταση είναι να αρχίζουν οι πάσχοντες θεραπεία με το πρώτο σημάδι ενόχλησης στη μύτη, στο λαιμό ή στα μάτια, ώστε να την διαχειριστούν πριν βγει εκτός ελέγχου.
Προσοχή όμως: Αν τα συμπτώματά σας επηρεάζουν μόνο τη μία πλευρά του προσώπου (το ένα ρουθούνι, αυτί ή μάτι), πρέπει να ελεγχθούν από τον γιατρό σας. Ενδέχεται να οφείλονται σε πρόβλημα που δεν σχετίζεται με τις αλλεργίες (π.χ. μια λοίμωξη).
Η φαρμακευτική αγωγή για τις αλλεργίες της άνοιξης εμπίπτει σε τρεις κύριες κατηγορίες:
- Αντιισταμινικά που δεν προκαλούν υπνηλία. Διατίθενται σε μορφή χαπιών και ρινικών σπρέι. Δρουν εμποδίζοντας τις επιδράσεις της περίσσειας ισταμίνης που προκαλεί κνησμό (φαγούρα), δακρύρροια, φτέρνισμα και καταρροή (συνάχι).
- Αποσυμφορητικά. Διατίθενται ως χάπια, σιρόπια και ρινικά σπρέι. Παρέχουν κάποια συμπτωματική ανακούφιση.
- Ρινικά στεροειδή. Μειώνουν τη φλεγμονή που προκαλεί συμφόρηση, καταρροή ή κνησμό (φαγούρα) στη μύτη και φτέρνισμα. Τα άτομα με γλαύκωμα πρέπει να τα λαμβάνουν με προσοχή.
Τα αντιισταμινικά και τα αποσυμφορητικά είναι μερικές φορές αρκετά για να ανακουφίσουν τα συμπτώματα που προκαλούν οι εαρινές αλλεργίες. Αν αυτό είναι ανεπαρκές, τότε ο συνδυασμός αντιισταμινικών και ρινικών στεροειδών είναι το επόμενο βήμα.
Η ανοσοθεραπεία
Εάν τα συμπτώματά σας είναι σοβαρά ή δεν ανακουφίζονται επαρκώς, ο θεράπων ιατρός μπορεί να επιλέξει ένα προληπτικό σχήμα ανοσοθεραπείας. Χορηγείται με τη μορφή ενέσεων ή υπογλώσσιων δισκίων που δεν εξαλείφουν την αλλεργία, αλλά αλλάζουν την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού για καλύτερη ανοχή και αποτελεσματικότητα.
Για να γίνει η ανοσοθεραπεία, ο αλλεργιολόγος ιατρός θα σας υποβάλλει σε αλλεργικά δερματικά τεστ και εξετάσεις αίματος, ώστε να εντοπίσει σε ποια ακριβώς γύρη είστε αλλεργικοί. Στη συνέχεια θα επιλέξει το κατάλληλο για εσάς εμβόλιο.
Τα εμβόλια για τις αλλεργίες γίνονται σε δύο φάσεις: μια αρχική που διαρκεί μερικούς μήνες και μια φάση συντήρησης. Τα υπογλώσσια δισκία προσφέρουν παρόμοια προστασία.
Μείωση της έκθεσης
Ένας άλλος τρόπος για την πρόληψη των συμπτωμάτων που προκαλούν οι αλλεργίες της άνοιξης είναι η μείωση της έκθεσης στη γύρη. Ενδεικτικά συνιστώνται τα εξής:
- Να διατηρείτε τα παράθυρά σας κλειστά
- Να ενεργοποιείτε περιστασιακά το κλιματιστικό για να διευκολύνετε την απομάκρυνση της γύρης από τον εσωτερικό αέρα
- Να καθαρίζετε τακτικά τα φίλτρα του κλιματισμού
- Να περιορίζετε τις δραστηριότητές σας σε εξωτερικούς χώρους, ιδίως από το πρωί μέχρι νωρίς το απόγευμα. Τα επίπεδα της γύρης είναι συνήθως υψηλότερα από τις 4 π.μ. έως το μεσημέρι.
- Εάν βρίσκεστε έξω όταν η γύρη είναι αυξημένη, φορέστε προστατευτική μάσκα. Μπορεί να δεσμεύσει το 70% έως 80% της γύρης
- Όταν επιστρέφετε στο σπίτι, να κάνετε αμέσως ντους και να πλένετε τα ρούχα σας για να κρατήσετε τη γύρη μακριά από τον αέρα του σπιτιού σας
Τα κυριότερα σημεία των οδηγιών του Harvard Health Publishing συνόψισαν η παθολόγος Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, καθηγήτρια Επιδημιολογίας & Προληπτικής Ιατρικής στην Θεραπευτική Κλινική ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα, και η βιολόγος Παναγιώτα Ζαχαράκη
Φωτογραφία: iStock