Οι λύσεις για την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, σύμφωνα με γαστρεντερολόγο

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μία από τις συχνότερες πεπτικές διαταραχές, καθώς προσβάλλει το σχεδόν 20% των ενηλίκων στις δυτικές κοινωνίες και ποσοστό έως 10% των ανηλίκων, κυρίως στις ηλικίες άνω των 10 ετών.

Ο όρος «γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση» ουσιαστικά σημαίνει «επιστροφή» του περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο. Η «επιστροφή» αυτή συμβαίνει ως εξής: Φυσιολογικά, όταν τρώμε η τροφή φθάνει στο στομάχι περνώντας από τον οισοφάγο. Στο κάτω μέρος του οισοφάγου υπάρχει ένας μυϊκός δακτύλιος, ο οποίος λειτουργεί σαν ανεπίστροφη βαλβίδα και κλείνει μόλις περάσει η τροφή, για να μην την αφήσει να παλινδρομήσει προς τα πάνω. Ο δακτύλιος αυτός ονομάζεται κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ).

Όταν ο οισοφαγικός σφιγκτήρας δεν κλείνει εντελώς για κάποιον λόγο, το περιεχόμενο του στομάχου μπορεί να επιστρέψει στον οισοφάγο. Αυτή είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Η παλινδρόμηση μπορεί να προκαλέσει διάφορα συμπτώματα. Τα κυριότερα, κατά τον κ. Κωνσταντίνο Δελή, διευθυντή γαστρεντερολόγο στο Metropolitan Hospital, είναι:

• Αίσθημα καύσου (κάψιμο) ή πόνος στο στήθος (καούρες)
• Αναγωγές φαγητού ή όξινων υγρών από το στομάχι
• Ερυγές (ρεψίματα)
• Δυσκολίες στην κατάποση

Υπάρχουν και λιγότερο συχνά συμπτώματα όπως:

• Βήχας ή συριγμός στην αναπνοή
• Βραχνάδα ή αλλαγή στη χροιά της φωνής
• Αίσθηση ότι το φαγητό έχει «κολλήσει» πίσω από το στήθος
• Λόξιγκας
• Πόνος στον λαιμό

Που οφείλονται τα συμπτώματα

Το περιεχόμενου του στομάχου που παλινδρομεί προς τον οισοφάγο αποτελείται από τροφές, αέρα και, κυρίως, υγρά.  Τα τελευταία είναι κυρίως οξέα που παράγει το στομάχι για την πέψη της τροφής.

Σε αυτά τα γαστρικά οξέα οφείλεται το κάψιμο στο στήθος και η αίσθηση της ξινής γεύσης που νιώθουν μερικές φορές οι ασθενείς στο στόμα τους. Τα ισχυρά οξέα του στομάχου μπορούν επίσης να βλάψουν την εσωτερική επιφάνεια του οισοφάγου, δημιουργώντας πληγές (οισοφαγίτιδα).

Η διάγνωση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης γίνεται συνήθως με λήψη καλού ιστορικού από τον ασθενή. Αν όμως το κρίνει ο γιατρός, μπορεί να χρειασθεί πρόσθετος έλεγχος με οισοφαγογαστροσκόπηση.

«Με τα σύγχρονα ενδοσκόπια που σήμερα διαθέτουμε, η διαδικασία είναι ολιγόλεπτη και απλούστατη, γίνεται με μέθη και δεν ενοχλεί καθόλου τον ασθενή», επισημαίνει ο κ. Δελής.

Το σωματικό βάρος και η διατροφή

Εάν ταλαιπωρείστε από την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, είναι σημαντικό να κάνετε κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, ώστε να απαλλαγείτε από τα συμπτώματά της. Οι αλλαγές αυτές είναι, για αρχή, η καλύτερη επιλογή.

Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές που μπορείτε να κάνετε είναι να χάσετε βάρος αν είστε υπέρβαροι, τονίζει ο ειδικός. Ακολουθήστε αποφασιστικά ένα πρόγραμμα υγιεινής διατροφής που θα σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από το περιττό βάρος σας, συνιστά. Αυτό θα είναι πολλαπλά ευεργετικό, διότι θα μειώσει τον κίνδυνο και για άλλα προβλήματα υγείας που υπάρχουν ή θα προκύψουν στο μέλλον.

Προσέξτε επίσης τη διατροφή σας. Να αποφεύγετε τα κοκκινιστά φαγητά, τις ντομάτες και τα κρεμμύδια στις σαλάτες. Το ίδιο και τα λιπαρά και τα πικάντικα φαγητά. Να ελαττώσετε ή να καταργήσετε το τηγανητό φαγητό και να τρώτε μικρά και ελαφρά γεύματα, ιδίως εάν πρόκειται να ξαπλώσετε λίγο αργότερα.

Απαραίτητο είναι ακόμα να ελαττώσετε δραστικά όλα τα ανθρακούχα ποτά, καθώς και τις ποσότητες του αλκοόλ που καταναλώνετε. Τα οινοπνευματώδη ποτά είναι ιδιαιτέρως επιβαρυντικά για τους ασθενείς με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Όμως αξίζει να τα μειώσετε και γενικότερα για την υγεία σας.

Να αποφεύγετε ακόμα τα πολλά υγρά και τις σούπες το βράδυ, καθώς και τα όξινα υγρά (ξύδι, χυμό λεμονιού, πορτοκαλάδες).

Τι να προσέχετε μετά το φαγητό

Για να καταπολεμήσετε την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση σημαντικό είναι να αλλάξετε και ορισμένες συνήθειες που ενδεχομένως έχετε μετά το φαγητό, τονίζει ο κ. Δελής.

Η σοκολάτα ή ένα σιροπιαστό επιδόρπιο (π.χ. μπακλαβάς, γλυκό του κουταλιού) δεν είναι καλή επιλογή για έναν παλινδρομικό ασθενή. Μετά το γεύμα σας, εξ άλλου, δεν πρέπει να ξαπλώνετε. Προτιμότερο είναι να παραμένετε καθισμένοι σε μια άνετη θέση ή να κάνετε ένα μικρό περίπατο.

Σημαντικό είναι να δίνετε στον οργανισμό σας την ευκαιρία και τον χρόνο να αφομοιώσει σωστά το φαγητό. Εάν είναι ανάγκη να ξαπλώσετε μετά το φαγητό, προσπαθήστε να κρατήσετε το πάνω τμήμα του σώματος όσο το δυνατόν πιο ψηλά. Για τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιήστε μερικά μαξιλάρια στον καναπέ ή στο κρεβάτι. Είναι και μια ωραία δικαιολογία για να παρακολουθήσετε την αγαπημένη σας τηλεοπτική εκπομπή ή να διαβάσετε την εφημερίδα σας, ένα ενδιαφέρον βιβλίο ή να λύσετε ένα σταυρόλεξο.

Πριν και κατά τον βραδινό ύπνο

Ένας άνετος βραδινός ύπνος είναι πάντα ευπρόσδεκτος. Φροντίστε, όμως, να έχετε τελειώσει με το δείπνο σας αρκετά νωρίτερα. Όσο πιο σύντομα μετά το φαγητό πάτε για ύπνο, τόσο περισσότερο οξύ θα παλινδρομήσει στον οισοφάγο σας.

Να αποφεύγετε επίσης τον καφέ μετά το βραδινό φαγητό. Εκτός από την ταραχή και ίσως την αϋπνία που μπορεί να επιφέρει, θα αυξήσει την πιθανότητα να ταλαιπωρηθείτε από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Στη διάρκεια του ύπνου, να κρατάτε το κεφάλι και το στήθος σας λίγα εκατοστά ψηλότερα από το υπόλοιπο σώμα. Μπορείτε να το πετύχετε με ένα-δύο μαξιλάρια. Αν δεν αισθάνεστε άνετα, μπορείτε να επιτύχετε το ίδιο αποτέλεσμα τοποθετώντας δυο μικρούς τάκους στα επάνω πόδια του κρεβατιού.

«Σίγουρα δεν είναι και ο πιο άνετος ύπνος, αλλά θα το συνηθίσετε και θα αποζημιωθείτε από το γεγονός ότι δεν θα έχετε τα ενοχλητικά συμπτώματα», εξηγεί ο κ. Δελής. Αν συνηθίζετε να κοιμάστε στο πλάι, να προτιμάτε να ξαπλώνετε στην αριστερή σας πλευρά.

Τι άλλο μπορείτε να κάνετε

Για να αντιμετωπίσετε καλύτερα την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, βάλτε την συστηματική άσκηση στη ζωή σας. Θα σας βοηθήσει να χάσετε βάρος και αυτό συμβάλλει στην ελάττωση της παλινδρόμησης.

Προσοχή, όμως: δεν πρέπει ποτέ να γυμνάζεστε αμέσως μετά το φαγητό, διότι κάτι τέτοιο θα επιδεινώσει την κατάστασή σας. Επιπλέον, η αναερόβια άσκηση (με βάρη) δεν είναι ό,τι καλύτερο για εσάς, διότι δυσχεραίνει την πέψη και μπορεί να οδηγήσει σε κράμπες στο στομάχι. Στην καλύτερη περίπτωση θα έχετε αναγωγές και θα επιδεινώσετε την παλινδρόμησή σας. Προτιμότερο είναι ένα χαλαρό περπάτημα.

Πολύ σημαντικό είναι επίσης να μην φοράτε στενά ενδύματα, τόσο όταν είστε ξύπνιοι όσο και όταν κοιμάστε. Επομένως, ξεσφίξτε τη ζώνη σας, προμηθευτείτε άνετες πιζάμες για ύπνο, φορέστε μια φαρδιά φόρμα στο σπίτι. «Μια κοιλιά που «αναπνέει», επιτρέπει μια πιο εύκολη πέψη», τονίζει ο ειδικός.

Τέλος, διακόψτε το κάπνισμα. Η κίνηση αυτή θα καταπραΰνει την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση  και, φυσικά, θα παράσχει πολλά άλλαα οφέλη στην υγεία σας.

Οι φυσικές θεραπείες

Αν δεν θέλετε να πάρετε φάρμακα, μπορείτε στη θέση τους να δοκιμάσετε ορισμένες φυσικές μεθόδους από υλικά που συνήθως υπάρχουν σε κάθε σπίτι και είναι οικονομικές.

Το διττανθρακικό νάτριο (σόδα) διαλυμένο σε νερό είναι μια ευεργετική επιλογή για την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, εξηγεί ο κ. Δελής. Πρόκειται για μία αλκαλική ουσία που εξουδετερώνει τα οξέα του στομάχου και εμπεριέχεται στην πλειονότητα των διαθέσιμων αντιόξινων φαρμάκων. Θα μπορούσατε επίσης να κάνετε γαργάρες πριν την καταπιείτε.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα επιλογή αποτελεί ο χυμός αλόης, που επίσης ανακουφίζει από το κάψιμο. «Η αλόη ασκεί τοπική αντιφλεγμονώδη δράση χωρίς κινδύνους», αναφέρει. «Δοκιμάστε να πιείτε ένα ποτήρι χυμό, λίγο πριν μπείτε για ύπνο».

Αν το βράδυ ξυπνήσετε από καούρες, μπορείτε να καταναλώσετε λίγη ακόμα, ώστε να καταφέρετε να συνεχίσετε τον ύπνο σας. Ο χυμός αλόης δρα και ως υπακτικό (καθαρτικό), οπότε θα σας βοηθήσει και εάν πάσχετε από δυσκοιλιότητα.

Μία άλλη επιλογή είναι να μασάτε λίγη μαστίχα Χίου. «Αυτό το εξαιρετικό ελληνικό προϊόν έχει ευεργετική δράση στο στομάχι», υπογραμμίζει ο ιατρός. «Συγχρόνως προάγει τη δημιουργία σάλιου. Το σάλιο έχει μια φυσική ιδιότητα εξουδετέρωσης των οξέων και επίσης συμβάλλει στην απομάκρυνσή τους από τον οισοφάγο».

Οι φαρμακευτικές θεραπείες

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για να αντιμετωπιστεί η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι πολλά και συμπεριλαμβάνουν:

• Τα αντιόξινα. Είναι φάρμακα που λαμβάνονται μετά τα γεύματα ή πριν τον ύπνο, αλλά η ανακούφιση που προσφέρουν μπορεί να μη διαρκέσει πολύ. Μπορεί να εμφανίσουν ως ανεπιθύμητες ενέργειες διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
• Οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (PPIs). Ονομάζονται και πραζόλες. Τα φάρμακα αυτά μειώνουν την ποσότητα των οξέων που παράγονται στο στομάχι.
• Οι Η2 ανταγωνιστές. Επίσης μειώνουν την ποσότητα των γαστρικών οξέων.
• Τα προκινητικά. Είναι φάρμακα που προάγουν την κινητικότητα του οισοφάγου και του στομάχου.

Ο ιατρός σας θα σας πει ποιο ή ποια και πώς να πάρετε αυτά τα φάρμακα, για να αντιμετωπίσετε την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Το πιο σημαντικό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι μπορείτε να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. «Σήμερα έχουμε τους τρόπους για να το κάνουμε με επιτυχία. Μιλήστε με τον ιατρό σας. Θα σας υποδείξει τους καταλληλότερους τρόπους για να το επιτύχετε, διότι κανένας και σε καμιά περίπτωση δεν υποκαθιστά τις συμβουλές και οδηγίες του ιατρού σας», καταλήγει ο κ. Δελής.

Φωτογραφία: iStock