Του Κωνσταντίνου Μ.Θ.Βώρου ΜΟrth RCSEdin
Ειδικού Ορθοδοντικού – Ειδικευθείς στο Newcastle University,
Eκλεγμένο Μέλος στο Royal College of Surgeons of Edinburgh, Μ. Βρετανία
Τι είναι η Ορθοδοντική
Είναι η Ειδικότητα της Οδοντιατρικής που ασχολείται με την ανάπτυξη του προσώπου, το σχηματισμό της οδοντοφυΐας και τη σύγκλειση (τρόπο που συγκλείνουν τα πάνω με τα κάτω δόντια), καθώς και με τη διάγνωση, πρόληψη και θεραπευτική αντιμετώπιση των προβλημάτων της σύγκλεισης. Σχετίζεται άμεσα με το χαμόγελο, λαμβάνει υπόψη την κατατομή του προσώπου, επηρεάζεται από κανόνες αισθητικής, ίσως επηρεάζει την αυτοεκτίμηση και την ποιότητα ζωής, σίγουρα συνιστά ένα θαυμάσιο παράδειγμα συνοδοιπορίας επιστημονικής γνώσης και Τέχνης.
Οφέλη από την ορθοδοντική θεραπεία
1. Οδοντική υγεία
Αν και είναι κοινή πίστη ότι όταν έχουμε στραβά δόντια η πιθανότητες να χαλάσουν τα δόντια μας ή να εκδηλώσουμε περιοδοντική νόσο (προβλήματα με τα ούλα ) είναι περισσότερες, εντούτοις η επιστημονική έρευνα δεν έχει δείξει ότι αυτοί οι συσχετισμοί είναι ισχυροί. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις η ορθοδoντική θεραπεία σχετίζεται με την οδοντική υγεία και την καλύτερη λειτουργία του στοματογναθικού συστήματος. Για παράδειγμα όταν τα πάνω πρόσθια δόντια είναι πιο μπροστά από το κανονικό (αυξημένη οριζόντια πρόταξη), οι πιθανότητες κατάγματος (σπάσιμο) των δοντιών αυτών σε περίπτωση τραυματισμού στο πρόσωπο είναι αυξημένες.
2. Επίδραση στην ποιότητα ζωής
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα ίσια δόντια σχετίζονται με πιο αισθητικό χαμόγελο, καλύτερη εμφάνιση του προσώπου και συνεπώς με ενδυναμωμένη αυτοπεποίθηση. Όμως μια προσεκτική αξιολόγηση της βιβλιογραφίας δείχνει ότι η αυτοεκτίμηση όπως και η αυτοαντίληψη του ατόμου για την εμφάνιση των δοντιών και του προσώπου του επηρεάζονται και από πολλούς άλλους παράγοντες, όπως το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, την οικογενειακή κατάσταση και τα κοινωνικά πρότυπα.
Αυτός είναι και ο λόγος που ενίοτε ασθενείς με μικρές μόνο ατέλειες στα δόντια αξιολογούν αρνητικά την εμφάνιση της οδοντοφυΐας τους, ενώ ασθενείς με σοβαρή ορθοδοντική ανωμαλία συχνά δεν εκφράζουν δυσαρέσκεια για την εμφάνιση των δοντιών τους.
Κίνδυνοι από την ορθοδοντική θεραπεία
1. Απορρόφηση (μείωση του μήκους) των ριζών ή και νέκρωση των δοντιών.
2. Τερηδονισμός (χάλασμα) των δοντιων.
3. Υφίζηση (υποχώρηση) των ούλων.
4. Επαναφορά των δοντιών σε λάθος θέση (στράβωμα) μετά την αφαίρεση των ορθοδοντικών μηχανισμών.
Οι κίνδυνοι αυτοί μπορούν σχεδόν πλήρως να εξαλειφθούν με ένα επιστημονικά μελετημένο σχέδιο θεραπείας από τον ειδικό ορθοδοντικό και εφόσον ο ασθενής ακολουθεί τις οδηγίες που του δίνονται.
Σε ποια ηλικία κάνουμε θεραπεία
Σύμφωνα με την πιο σύγχρονη επιστημονική θεώρηση των Κολλεγίων Χειρουργών της Μεγάλης Βρετανίας , η ορθοδοντική θεραπεία στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ενδείκνυται να ξεκινάει μετά την ανατολή όλων των μόνιμων δοντιών, περίπου στην ηλικία των 12 ετών, με βασικό μέσο τους ακίνητους ορθοδοντικούς μηχανισμούς (σιδεράκια) και τα λειτουργικά μηχανήματα (για διόρθωση σκελετικών προβλημάτων) και μόνο βοηθητική χρήση των κινητών μηχανημάτων (μασελάκια). Έτσι:
1. Καθώς έχουμε όλα τα μόνιμα δόντια στο φραγμό, μπορούμε να κάνουμε τελικό σχέδιο θεραπείας με ασφάλεια, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε περιστατικά που χρειάζονται και αφαίρεση δοντιών.
2. Ελαχιστοποιούμε τη χρονική διάρκεια της θεραπείας, καθώς δεν περιμένουμε να αλλαχθούν τα παιδικά δοντια. Αλλά πιο σύντομη διάρκεια σημαίνει:
α. Περιορισμός των ρίσκων από τη θεραπεία όπως της πιθανότητας εμφάνισης τερηδόνας.
β. Μικρότερη επιβάρυνση για τον ασθενή και την οικογένειά του
Βεβαίως καλό είναι να γίνεται η πρώτη επίσκεψη στον ειδικό ορθοδοντικό σε μικρότερη ηλικία, περίπου στην ηλικία των 8 ετών, ώστε να παρακολουθείται η εξέλιξη της οδοντοφυΐας και όταν χρειάζεται, σε λίγες περιπτώσεις, να παρεμβαίνουμε προληπτικά ή και θεραπευτικά.
Είναι πολύ σπουδαίος ο ρόλος του γενικού οδοντίατρου , που σε περίπτωση που παρατηρήσει κάποια παρέκκλιση από το φυσιολογικό, όπως πρόωρη απώλεια ενός από τα πίσω νεογιλά (παιδικά) δόντια, θα παραπέμψει τον ασθενή στον ειδικό ορθοδοντικό.
Η διάρκεια της θεραπείας
Ο μέσος χρόνος θεραπείας είναι 18 με 24 μήνες. Σπάνια όμως σε σύνθετα περιστατικά η θεραπεία ενδέχεται να ολοκληρωθεί σε 2.5 χρόνια.
Ασθενείς με σκελετικά προβλήματα
Η ιδανική ηλικία για την αντιμετώπιση με αμιγώς ορθοδοντικά μέσα ασθενών όπου η κάτω γνάθος είναι πιο πίσω από το φυσιολογικό είναι η ηλικία των 11-13 ετών στα κορίτσια και 12-14 ετων στα αγόρια.
Ορισμένες κατηγορίες σκελετικών ανωμαλιών δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν μόνο με ορθοδοντική, οπότε σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται συνδυασμός ορθοδοντικής με χειρουργείο στις γνάθους (ορθογναθική χειρουργική), κάτι που γίνεται σε μεταγενέστερη ηλικία.
Σε περιπτώσεις σκελετικών προβλημάτων έχει ιδιαίτερη διαγνωστική αξία η μελέτη της κατατομής του προσώπου με τη βοήθεια της πλάγιας κεφαλομετρικής ακτινογραφίας. Η μελέτη αυτής της ακτινογραφίας θα καθορίσει αν η ορθοδοντική από μόνη της αρκεί για την επίλυση ή το “oρθοδοντικό καμουφλάρισμα” του σκελετικού προβλήματος ή αν θα χρειαστεί συνδυασμένη ορθοδοντική και χειρουργική αντιμετώπιση.
Oρθοδοντική στους ενήλικες
Στο σχέδιο θεραπείας λαμβάνουμε υπόψη και άλλους παράγοντες, όπως την απουσία σκελετικής ανάπτυξης, την ύπαρξη προσθετικών αποκαταστάσεων (όπως γέφυρες) ή προβλημάτων με τα ούλα. Οι βασικές όμως αρχές της Ορθοδοντικής είναι οι ίδιες ανεξάρτητα από την ηλικία του ασθενή.
Επιπτώσεις από βλαβερές στοματικές συνήθειες
Στοματικές συνήθειες, όπως η παρατεταμένη χρήση πιπίλας ή ο θηλασμός των δακτύλων μετά την ηλικία των 2 ετών μπορεί να προκαλέσουν ορθοδοντικές ανωμαλίες. Η διακοπή αυτών των συνηθειών όσο το δυνατόν πιο σύντομα μπορεί να αποτρέψει τη δημιουργία ή την επιδείνωση προβλημάτων της σύγκλεισης.
Συνεργασία με το γενικό οδοντίατρο, τον παιδοδοντίατρο και άλλες ειδικότητες
Η συνεργασία αυτή είναι ιδιαιτέρα σημαντική, όπως σε περιπτώσεις ασθενών με έγκλειστα δόντια (δόντια που δεν έχουν ανατείλει στο φραγμό), αγκυλωμένα δόντια, κατάγματα ρίζας, συγγενή έλλειψη δοντιών ή σε περιπτώσεις που θα χρειαστούν προσθετική (πχ γέφυρες, εμφυτεύματα). Βεβαίως είναι ιδιαιτέρα σημαντική η διατήρηση της στοματικής υγειάς σε όλη τη διάρκεια της ορθοδοντικής θεραπείας και συνεπώς συνίσταται ο ασθενής να επισκέπτεται τακτικά τον οδοντίατρό του κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
Κωνσταντίνος Μ.Θ.Βώρος ΜΟrth RCSEdin
Ειδικός Ορθοδοντικός – Ειδικευθείς στο Newcastle University,
Eκλεγμένο Μέλος στο Royal College of Surgeons of Edinburgh, Μ. Βρετανία
Αργοστόλι
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: