Ολυμπιακοί Αγώνες: Τι πρέπει να ξέρουμε για τα χρωμοσώματα μετά το σάλο με τις intersex αθλήτριες

Πολλές αντιδράσεις και σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει προκαλέσει το γεγονός ότι η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) επέτρεψε σε δύο intersex πυγμάχους να διαγωνιστούν απέναντι σε γυναίκες στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι.

Οι αντιδράσεις αυτές εγείρονται από το γεγονός ότι πρόκειται για δύο πυγμάχους που γεννήθηκαν άνδρες. Το βιολογικό φύλο των ανθρώπων προσδιορίζεται από τα φυλετικά χρωμοσώματα που φέρουμε. Αυτά είναι τα Χ και τα Υ. Οι γυναίκες έχουν δύο Χ χρωμοσώματα στα κύτταρά τους (XX) και οι άνδρες ένα Χ και ένα Υ (XY). Τα φυλετικά χρωμοσώματα δεν μπορούν να τροποποιηθούν.

Έτσι, ενώ η Ιμάν Κελίφ από την Αλγερία και η Λιν-Γιου Τινγκ από την Ταϊβάν αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες, το σώμα τους φέρει ανδρικά χρωμοσώματα. Αυτά διαφέρουν από τα γυναικεία με πολλούς τρόπους, ενώ προσδίδουν και διαφορετικά βιολογικά χαρακτηριστικά που δεν μπορούν πάντοτε να αλλάξουν.

Όπως αναφέρει το αμερικανικό Εθνικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Ανθρωπίνου Γονιδιώματος (NHGRI), οι άνθρωποι διαθέτουν σε κάθε κύτταρο του σώματός τους 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων. Το ένα ζεύγος είναι τα φυλετικά χρωμοσώματα και τα υπόλοιπα 22 ζεύγη είναι τα αυτοσωμικά.

Σε κάθε ζεύγος, το ένα χρωμόσωμα το κληρονομούμε από τον ένα μας γονιό και το δεύτερο από τον άλλο.

Τα χρωμοσώματα Χ και Υ

Ειδικά όσον αφορά τα φυλετικά χρωμοσώματα, όσοι κληρονομούν ένα χρωμόσωμα Χ από τον πατέρα τους, είναι από βιολογικής απόψεως γυναίκες. Και αυτά διότι στα κύτταρά τους φέρουν δύο χρωμοσώματα Χ (συμβολίζονται ΧΧ), αφού η μητέρα πάντα κληροδοτεί χρωμόσωμα Χ στα παιδιά της.

Όσοι, όμως, κληρονομούν το χρωμόσωμα Υ από τον πατέρα τους, είναι βιολογικώς άνδρες διότι το ζεύγος των φυλετικών χρωμοσωμάτων τους είναι το ΧΥ.

Τα φυλετικά χρωμοσώματα διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους. Το χρωμόσωμα Χ είναι σχεδόν τρεις φορές μεγαλύτερο από το Υ. Επιπλέον, το Χ φέρει σχεδόν 900 γονίδια, ενώ το Υ μόλις 55.

Το ζεύγος ΧΥ των φυλετικών χρωμοσωμάτων, εξ άλλου, εκ φύσεως σημαίνει ότι το άτομο θα έχει επίπεδα τεστοστερόνης στα ανδρικά επίπεδα (είναι πολλαπλάσια από τα γυναικεία). Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιεί αυτή την τεστοστερόνη, διότι την παράγει ο οργανισμός του και έτσι δεν θεωρείται ντόπινγκ.

Αυτό είναι θέμα στον αθλητισμό, τονίζει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters. Στα περισσότερα αθλήματα υπάρχουν ξεχωριστές κατηγορίες για τις γυναίκες επειδή η ανδρική ήβη παρέχει σαφές πλεονέκτημα σε όσους την περνούν.

Το πλεονέκτημα δεν είναι μόνον η αυξημένη τεστοστερόνη που παράγει ο οργανισμός τους. Αποκτούν επίσης περισσότερη μυϊκή μάζα και δύναμη, έχουν αυξημένη οστική πυκνότητα και ταχύτερες συσπάσεις των μυών. Έχουν επίσης αυξημένη αντοχή και ενέργεια.

Ειδικά στα μαχητικά αθλήματα όπως η πυγμαχία, οι διαφορές αυτές θα μπορούσαν να εγείρουν ζητήματα ασφαλείας, τονίζει το Reuters.

Ο ρόλος των χρωμοσωμάτων

Τα χρωμοσώματα είναι πολύ σημαντικά. Η μοναδική δομή τους διατηρεί το γενετικό μας υλικό (DNA) σφικτά συνδεδεμένο με πρωτεΐνες (λέγονται ιστόνες). Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται ότι τα μόρια του DNA θα χωράνε μέσα στα κύτταρα.

Επιπλέον, εξασφαλίζουν ότι το DNA θα μένει κατά το δυνατόν ανέπαφο όταν θα πολλαπλασιάζονται τα κύτταρα. Ο πολλαπλασιασμός αυτός είναι συνεχής, γιατί ο οργανισμός μας παράγει ασταμάτητα νέα κύτταρα που αντικαθιστούν όσα εκφυλίζονται.

Εάν υπάρξουν αλλαγές στον αριθμό ή στην δομή των χρωμοσωμάτων στα νέα κύτταρα, μπορεί να αναπτυχθούν σοβαρά προβλήματα υγείας. Ένα είδος λευχαιμίας, λ.χ., και ορισμένοι άλλοι καρκίνοι προκαλούνται από ελαττωματικά χρωμοσώματα.

Έχει επίσης ζωτική σημασία να διαθέτουν τα αναπαραγωγικά κύτταρα (το ωάριο και το σπερματοζωάριο) τον σωστό αριθμό χρωμοσωμάτων και με τη σωστή δομή. Ειδάλλως, οι απόγονοί μας δεν θα μπορέσουν να αναπτυχθούν ομαλά.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα διαταραχής του αριθμού των χρωμοσωμάτων είναι το σύνδρομο Down. Οι πάσχοντες φέρουν στα κύτταρά τους μία έξτρα κόπια του χρωμοσώματος 21. Γι’ αυτό και η ασθένειά τους αποκαλείται επιστημονικά τρισωμία 21.

Το έξτρα χρωμόσωμα 21 αναπτύσσεται τυχαία κατά την ανάπτυξη του εμβρύου. Καθώς αυτό μεγαλώνει, το πρόσθετο χρωμόσωμα αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται το σώμα και ο εγκέφαλός του. Έτσι μπορεί να εκδηλωθούν διάφορα χαρακτηριστικά συμπτώματα.

Αντίστοιχα, μερικές γυναίκες μπορεί να έχουν έξτρα κόπιες του χρωμοσώματος Χ. Σε τέτοια περίπτωση είναι πιο ψηλές από τον μέσο όρο και μπορεί να έχουν νοητικές υστερήσεις.

Φωτογραφία: iStock