Σήμερα υπολογίζεται ότι 2.500.000 κάτοικοι της χώρα μας προσβάλλονται από κάποια ρευματική πάθηση, το πιο συχνό αίτιο λειτουργικής ανικανότητας, όμως ελάχιστοι γνωρίζουν για αυτές, με δραματικές επιπτώσεις, αφού καθυστερούν να επισκεφθούν τον ειδικό γιατρό, που δεν είναι άλλος από τον ρευματολόγο, και τις περισσότερες φορές απευθύνονται σε λάθος ειδικότητα! Τα ευρήματα πανελλαδικής έρευνας του Ελληνικού Ιδρύματος Ρευματολογίας είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά και δείχνουν το μέγεθος του τεράστιου αυτού ιατροκοινωνικού προβλήματος: Το 87% των Ελλήνων δεν γνωρίζουν τι είναι οι παθήσεις αυτές, γι’ αυτό καθυστερούν να απευθυνθούν σε ρευματολόγο, όταν παρουσιάσουν ρευματική πάθηση.
Αποτέλεσμα αυτής της καθυστέρησης είναι η μη έγκαιρη διάγνωση και η μη εφαρμογή σωστής θεραπείας και έτσι η πρόκληση μη αναστρέψιμων βλαβών και παραμορφώσεων, ακόμη και αναπηρίας…Το τραγικό είναι ότι αν είχαν λάβει εγκαίρως θεραπεία οι βλάβες αυτές θα μπορούσαν να αποφευχθούν, τόνισε ο Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Ρευματολογίας, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αλέξανδρος Ανδριανάκος.
Ειδικότερα η πανελλήνια έρευνα του Ιδρύματος έδειξε ότι: α) Οι ρευματικές παθήσεις, δηλαδή οι παθήσεις των αρθρώσεων, μυών, τενόντων, οστών και σπονδυλικής στήλης, αποτελούν ένα πολύ μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα διότι:
– 2.500.000 Έλληνες υποφέρουν από κάποια ρευματική πάθηση.
– Οι ρευματικές παθήσεις, συγκριτικά με όλες τις άλλες ομάδες παθήσεων,αποτελούν τόσο στο σύνολο του γενικού πληθυσμού, όσο και στον εργαζόμενο πληθυσμό της χώρας μας, δηλαδή στα άτομα ηλικίας 19-65 ετών, το πιο συχνό αίτιο & ευθύνονται για το 50% της μακροχρόνιας λειτουργικής ανικανότητας (αναπηρικές συντάξεις), το 30% των απουσιών από την εργασία και το 20% των ιατρικών επισκέψεων & της χρήσης φαρμάκων
β) Οι ασθενείς καθυστερούν πολύ να απευθυνθούν στους ειδικούς γιατρούς. Για παράδειγμα μόνο το 13% των ασθενών με οροαρνητικές σπονδυλαρθρίτιδες και το 19% των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα επισκέπτονται ρευματολόγους όταν εμφανίζεται η νόσος τους. Αποτέλεσμα αυτού είναι η μη ορθή διάγνωση και η μη εφαρμογή σωστής θεραπευτικής αντιμετώπισης. Έτσι παρουσιάζονται και προκαλούνται:
– Παραμορφώσεις και μη αναστρέψιμες βλάβες στις αρθρώσεις
– Σημαντικές κινητικές λειτουργικές διαταραχές ή και αναπηρία και τεράστιες δυσμενείς επιπτώσεις στους ασθενείς και στο κοινωνικό σύνολο.
γ) Απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποτελεσματική θεραπεία των ασθενών είναι η έγκαιρη διάγνωση και η πρώιμη και ορθή θεραπευτική παρέμβαση. Για την εξασφάλισή των οποίων, απαιτείται ενημέρωση του κοινού για τις ρευματικές παθήσεις.
Άλλη πρόσφατη πανελλήνια έρευνα του Ιδρύματος έδειξε ότι το επίπεδο ενημερότητας του γενικού πληθυσμού για τις ρευματικές παθήσεις είναι πολύ χαμηλό:
α) 87% των Ελλήνων δεν γνωρίζουν τι είναι οι ρευματικές παθήσεις.
β) Μόνο 5,2% των ατόμων με πόνο στο γόνατο ή στον ώμο απευθύνονται σερευματολόγο.
γ) Μόνο 3,6% των ατόμων με πόνο στη μέση απευθύνονται σε ρευματολόγο.
δ) Μόνο 9,5% των ατόμων με πόνο στον αυχένα απευθύνονται σε ρευματολόγο.
ε) Μόνο 23% των ατόμων με πόνο σε 2 ή περισσότερες αρθρώσεις απευθύνονται σε ρευματολόγο.
στ) 47% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι η ενημέρωση του κοινού για τις ρευματικές παθήσεις είναι ανύπαρκτη, 47,6% ότι είναι ελάχιστη και μόνο 5,4% ότι είναι αρκετή.
Σήμερα, τόνισε ο κ. Ανδριανάκος, είναι εφικτή η αποτελεσματική θεραπευτική αντιμετώπιση των ρευματικών παθήσεων, η δραστική μείωση των δυσμενών τους επιπτώσεων και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Η εισαγωγή, τα τελευταία χρόνια, των βιολογικών παραγόντων στη θεραπευτική αντιμετώπιση αρκετών φλεγμονωδών ρευματικών παθήσεων αποτελεί τη σημαντικότερη μέχρι σήμερα θεραπευτική εξέλιξη στη Ρευματολογία και συνέβαλε καθοριστικά στη δυνατότητα επίτευξης ύφεσης αυτών των σοβαρών παθήσεων. Οι βιολογικοί παράγοντες είναι φάρμακα που, εξουδετερώνοντας είτε ορισμένα κύτταρα είτε τις λεγόμενες κυτταροκίνες, που παράγονται από κύτταρα και παίζουν κεντρικό ρόλο στην παθογένεια αυτών των παθήσεων, μπορεί να οδηγήσουν στην επίτευξη ύφεσης.
Ποιες είναι οι ρευματικές παθήσεις
Σοβαρότερες από τις ρευματικές παθήσεις είναι οι διάφορες φλεγμονώδεις αρθρίτιδες όπως είναι π.χ. η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα, η ψωριασική αρθρίτιδα, η νεανική ιδιοπαθής αρθρίτιδα και ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος.
Ρευματοειδής αρθρίτιδα
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης, αυτοάνοση και εξελικτική νόσος, που προσβάλλει κατ’ εξοχήν τις αρθρώσεις, αλλά όχι σπάνια και διάφορα άλλα όργανα. Είναι το συχνότερο φλεγμονώδες ρευματικό νόσημα. Προσβάλλει συνήθως άτομα ηλικίας 35-55 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, ακόμη και σε παιδιά.
Φαίνεται ότι πολλοί παράγοντες, όπως περιβαλλοντικοί, γενετικοί, ορμονικοί και ανοσολογικοί, εμπλέκονται στην αιτιοπαθογένεια της νόσου, αλλά η ακριβής αιτιολογία της δεν είναι γνωστή. Ωστόσο, είναι γνωστοί οι παθογενετικοί μηχανισμοί με τους οποίους αναπτύσσεται η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Πρόκειται για παθολογικούς μηχανισμούς του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού που οδηγούν σε μία ανεξέλεγκτη φλεγμονή και πρόκληση φθοράς στον αρθρικό χόνδρο και διαβρώσεων στα οστά των αρθρώσεων.
Τα κύρια κλινικά χαρακτηριστικά της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι:
– Ο πόνος στην άρθρωση
– Η διόγκωση της άρθρωσης
– Η αύξηση της τοπικής θερμοκρασίας της άρθρωσης
– Η ευαισθησία στην πίεση της άρθρωσης
– Η πρωινή δυσκαμψία, δηλαδή η δυσκολία στις κινήσεις, της άρθρωσης
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα συνήθως προσβάλει πολλές αρθρώσεις ταυτόχρονα, είναι δηλ. πολυαρθρίτιδα, και είναι συμμετρική, δηλαδή εντοπίζεται στις ίδιες αρθρώσεις στις δύο πλευρές του σώματος.
Αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα
Η αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση που προσβάλλει τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις, δηλ. τις αρθρώσεις μεταξύ του ιερού οστού και των λαγονίων οστών της λεκάνης, καθώς και τη σπονδυλική στήλη, αλλά αρκετά συχνά και περιφερικές αρθρώσεις, κυρίως αρθρώσεις των κάτω άκρων. Όχι σπάνια η πάθηση αυτή προσβάλλει και άλλα όργανα, όπως π.χ. τα μάτια.
Η αιτιολογία της νόσου παραμένει άγνωστη, αλλά είναι γνωστοί οι μηχανισμοί ανάπτυξής της. Γενετικοί παράγοντες φαίνεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου, αφού έχει βρεθεί μια ισχυρή συσχέτιση με το αντιγόνο ιστοσυμβατότητας Β27.Το πρώτο σύμπτωμα της αγκυλωτικής σπονδυλαρθρίτιδας είναι η φλεγμονώδης οσφυαλγία, δηλ. ο πόνος στη μέση και κυρίως στους γλουτούς, που έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
– Χειροτερεύει με την έλλειψη δραστηριότητας, όπως συμβαίνει κατά τη νυκτερινή ανάπαυση.
– Βελτιώνεται με την άσκηση.
– Συνοδεύεται από πρωινή δυσκαμψία στη μέση, δηλ. ο ασθενής παρουσιάζει δυσκολία στο σκύψιμο το πρωί καθώς σηκώνεται από το κρεβάτι του.
Ψωριασική αρθρίτιδα
Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση που προσβάλλει τις αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων ή/και της σπονδυλικής στήλης και εμφανίζεται στο 10-30% των ασθενών με μια δερματική πάθηση που λέγεται ψωρίαση. Η αιτιολογία της νόσου δεν είναι γνωστή. Ωστόσο είναι γνωστοί οι παθογενετικοί μηχανισμοί με τους οποίους αναπτύσσεται η νόσος. Τα κύρια συμπτώματα και σημεία της ψωριασικής αρθρίτιδας, στα οποία άλλωστε βασίζεται και η διάγνωσή της, είναι:
Αρθρίτιδα που εκδηλώνεται με τα συμπτώματα και σημεία της φλεγμονής, όπως:
– Πόνος
– Διόγκωση της άρθρωσης
– Θερμότητα
– Πρωινή δυσκαμψία
– Τοπική ευαισθησία στην πίεση
Η αρθρίτιδα μπορεί να αφορά οποιαδήποτε άρθρωση των άνω ή των κάτω άκρων, αλλά είναι χαρακτηριστικό ότι συχνά προσβάλλει τις άπω μεσοφαλαγικές αρθρώσεις των δακτύλων των χεριών, πράγμα που είναι χρήσιμο και για τη διάγνωση της νόσου. Μπορεί να εμφανίζεται ως μονοαρθρίτιδα να εντοπίζεται δηλ. μόνο σε μια άρθρωση, ή ως ασύμμετρη ολιγοαρθρίτιδα να εντοπίζεται δηλ. σε λίγες αρθρώσεις, το πολύ μέχρι τέσσερις, ή ως πολυαρθρίτιδα, να εντοπίζεται δηλ. σε περισσότερες από τέσσερις αρθρώσεις.