Ένας στους επτά άνδρες και έξι στις δέκα γυναίκες παρουσιάζουν ουρολοίμωξη κάποια στιγμή στη ζωή τους, η οποία δίχως την κατάλληλη και έγκαιρη θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές.
Η ουρολοίμωξη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Ωστόσο στους άνδρες είναι συχνότερη στη βρεφική και στην τρίτη ηλικία, ενώ στις γυναίκες πιο συχνή στις ηλικίες 18-35 ετών και μετά τα 60.
Όπως εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας Δρ. Ηρακλής Πούλιας, η ουρολοίμωξη οφείλεται σε μικρόβια τα οποία εισέρχονται στην ουροδόχο κύστη από την ουρήθρα.
Η εισβολή αυτή συμβαίνει συχνότερα στις γυναίκες για ανατομικούς λόγους. Η γυναικεία ουρήθρα έχει μικρότερο μήκος απ’ ό,τι η ανδρική και βρίσκεται κοντά στον κόλπο και τον πρωκτό. Επομένως είναι εύκολο να την προσεγγίσουν τα μικρόβια.
Στις περισσότερες περιπτώσεις (έως και στο 90%) η λοίμωξη προκαλείται από το κολοβακτηρίδιο (e.coli), που υπάρχει στο έντερο των ανθρώπων.
«Το ουροποιητικό σύστημα διαθέτει ισχυρές τοπικές αμυντικές ικανότητες για να αποτρέπει την εισβολή μικροβίων. Ωστόσο οι άμυνες αυτές μερικές φορές εξασθενούν και τα μικρόβια βρίσκουν ευκαιρία να εισβάλουν», λέει ο Δρ. Πούλιας.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση ουρολοίμωξης είναι, μεταξύ άλλων:
* Η χρόνια παραμονή ούρων στην ουροδόχο κύστη
* Η παρουσία λίθων στο ανώτερο ή κατώτερο ουροποιητικό
* Ο σακχαρώδης διαβήτης
* Η εγκυμοσύνη
* Η εμμηνόπαυση
* Οι συγγενείς (εκ γενετής) ανατομικές ανωμαλίες στο ουροποιητικό όπως τα στενώματα του ουρητήρα
* Οι μικροπαρεμβάσεις στην ουρήθρα όπως η τοποθέτηση καθετήρα και η κυστεοσκόπηση.
Την πιθανότητα να αναπτυχθεί ουρολοίμωξη αυξάνουν επίσης ορισμένες κακές συνήθειες, όπως οι εξής:
* Ελλιπής ατομική υγιεινή
* Ανεπαρκής κατανάλωση υγρών
* Αναστολή της ούρησης
* Χρήση νάιλον εσωρούχων
* Μη χρήση προφυλακτικού κατά το σεξ
* Μη ούρηση μετά την σεξουαλική επαφή.
Συχνότερες το καλοκαίρι
Οι ουρολοιμώξεις φαίνεται πως είναι πιο συχνές κατά τους θερινούς μήνες, όπως έχουν δείξει και αρκετές μεγάλες διεθνείς μελέτες.
Αυτό πιθανώς σχετίζεται με την αφυδάτωση και την αυξημένη εφίδρωση (υπεριδρωσία) του καλοκαιιρού. Η έλλειψη υγρών στο σώμα έχει ως συνέπεια μείωση της παραγωγής των ούρων, σε μια προσπάθεια να περιοριστούν οι απώλειες υγρών.
«Τα λιγοστά ούρα παραμένουν επί περισσότερες ώρες στην ουροδόχο κύστη έως ότου δημιουργηθεί η ανάγκη για κένωση», εξηγεί ο Δρ. Πούλιας. «Έτσι δίνεται η ευκαιρία στα βακτήρια που υπάρχουν στην κύστη να πολλαπλασιαστούν και να δώσουν το έναυσμα για την ανάπτυξη της λοίμωξης».
Τα τρία τέταρτα των κρουσμάτων ουρολοίμωξης είναι σποραδικά. Τα υπόλοιπα είναι υποτροπιάζοντα και οφείλονται κυρίως σε κάποια παθολογία ή ανατομική ανωμαλία του ουροποιητικού.
Τα ύποπτα συμπτώματα
Εννέα φορές στις δέκα η ουρολοίμωξη εντοπίζεται στο κατώτερο ουροποιητικό και κυρίως στην ουροδόχο κύστη. Σε τέτοια περίπτωση, η διάγνωση είναι κυστίτιδα.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα συνήθως είναι:
* Συχνουρία
* Επιτακτική ανάγκη για ούρηση
* Αίσθημα καύσου (κάψιμο) κατά την ούρηση
* Πόνος ή αίσθημα βάρους χαμηλά στην κοιλιά.
Αντιθέτως, σε αυτό το στάδιό της σπανίως θα υπάρξει πυρετός.
Αν όμως η λοίμωξη επεκταθεί στους νεφρούς, θα προκαλέσει πυελονεφρίτιδα. Τότε, εκτός από τα προαναφερθέντα συμπτώματα είναι πιθανό να εκδηλωθούν και:
* Υψηλός πυρετός (πάνω από 38° C)
* Ρίγος
* Κακουχία
* Πόνος στην πάσχουσα νεφρική χώρα (στην πλάτη, κάτω από τις πλευρές).
Κίνδυνος από τις επιπλοκές
Η πυελονεφρίτιδα αποτελεί μία από τις επιπλοκές της ουρολοίμωξης. Άλλες πιθανές επιπλοκές είναι οι υποτροπές και η δημιουργία αποστήματος σε κάποιο όργανο του ουροποιητικού.
«Οι υποτροπές αναπτύσσονται όταν οι ουρολοιμώξεις δεν αντιμετωπισθούν σωστά και εγκαίρως, και μπορεί να είναι σοβαρές», τονίζει ο Δρ. Πούλιας. «Αν, για παράδειγμα, οι υποτροπές αφορούν λοιμώξεις του νεφρού, ένα πιθανό επακόλουθο είναι η χρόνια πυελονεφρίτιδα. Αυτή με τη σειρά της μακροπρόθεσμα οδηγεί σε έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας, δηλαδή σε νεφρική νόσο και ίσως νεφρική ανεπάρκεια».
Ωστόσο η πιο σοβαρή και απειλητική για τη ζωή επιπλοκή είναι η σήψη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σηπτική καταπληξία, πολυοργανική ανεπάρκεια ή ακόμη και στον θάνατο.
«Κάθε ασθενής που εκδηλώνει συμπτώματα από το ουροποιητικό πρέπει να συμβουλεύεται έναν ουρολόγο ιατρό», τονίζει ο Δρ. Πούλιας. «Αυτό πρέπει να γίνει επειγόντως, εάν ο ασθενής έχει υψηλό πυρετό με πόνο στη νεφρική χώρα και κακουχία ή έντονα ενοχλήματα κατά την ούρηση».