Το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε σπίτια όπου για τη μαγειρική και τη θέρμανση χρησιμοποιούνται ανοιχτές εστίες ή σόμπες που λειτουργούν με κηροζίνη, βιομάζα (ξύλα, κοπριά ζώων, υπολείμματα καλλιεργειών) ή άνθρακα. Όλ’ αυτά προκαλούν επικίνδυνη ρύπανση στον αέρα, η οποία κοστίζει πάρα πολλές ζωές, προειδοποιεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).
Ο αριθμός των ετήσιων θανάτων εξαιτίας της οικιακής ρύπανσης υπολογίζεται σε 3,2 εκατομμύρια, συνεχίζει. Μεταξύ των θυμάτων συμπεριλαμβάνονται τουλάχιστον 237.000 παιδιά, ηλικίας κάτω των 5 ετών.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που πλήττει η ρύπανση των σπιτιών ζουν σε φτωχές κοινότητες και σε χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος χώρες. Επιπλέον όσοι ζουν σε αγροτικές περιοχές και βασίζονται σε ανοιχτές εστίες και σόμπες για να επιβιώσουν, είναι τριπλάσιοι από εκείνους που ζουν υπό τις ίδιες συνθήκες στα αστικά κέντρα.
Τις συνέπειες από τη ρύπανση στα σπίτια υφίστανται περισσότερο γυναίκες και παιδιά, καθώς οι άνδρες συνήθως απουσιάζουν στις δουλειές τους. Στις συνέπειες αυτές συμπεριλαμβάνεται η ανάπτυξη σοβαρών παθήσεων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται:
- Εγκεφαλικά επεισόδια
- Ισχαιμική καρδιοπάθεια
- Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
- Καρκίνος του πνεύμονα
Μελέτες έχουν δείξει πως οι ξυλόσομπες, οι ανοιχτές εστίες για μαγείρεμα και οι αντίστοιχες συσκευές που λειτουργούν σε κλειστούς χώρους, παράγουν επικίνδυνους ρύπους σε επίπεδα έως και 100 φορές πάνω από τα αποδεκτά όρια.
Πώς βλάπτει η οικιακή ρύπανση την υγεία
Όπως εξηγεί ο ΠΟΥ, η έκθεση στα αιωρούμενα σωματίδια και τους άλλους ρύπους από την οικιακή ρύπανση προκαλεί:
- Φλεγμονή στους αεραγωγούς και τους πνεύμονες
- Διαταραχή της ανοσοποιητικής λειτουργίας
- Μείωση της ικανότητας του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο στα όργανα και τους ιστούς
Μακροπρόθεσμα, η χρόνια φλεγμονή και οι άλλες αντιδράσεις υπονομεύουν την υγεία και οδηγούν πολλούς ανθρώπους σε πρόωρο θάνατο. Τα δεδομένα για το 2020 δείχνουν ότι από τους παγκόσμιους θανάτους από κάθε αιτία:
- Το 12% (ή πάνω από 1 εκατομμύριο θάνατοι) οφειλόταν στην ισχαιμική καρδιοπάθεια που προκάλεσε η οικιακή ρύπανση
- Το 12% οφειλόταν σε εγκεφαλικά επεισόδια λόγω της καύσης στερεών καυσίμων και κηροζίνης εντός των σπιτιών
- Το 23% οφειλόταν στην ΧΑΠ λόγω οικιακής ρύπανσης
- Το 11% οφειλόταν σε καρκίνο του πνεύμονα που είχε προκληθεί από τα καρκινογόνα στον οικιακό αέρα
Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός πως από τους θανάτους μικρών παιδιών (κάτω των 5 ετών) από πνευμονία, το 44% οφείλονται στους οικιακούς ρύπους. Η οικιακή ρύπανση συμβάλλει επίσης στο 22% των παγκόσμιων θανάτων ενηλίκων από πνευμονία.
Φωτογραφία: iStock