Παχυσαρκία: Φάρμακα ή επέμβαση; Τρεις κορυφαίοι επιστήμονες εξηγούν στο iatropedia.gr

«Αισθάνομαι ένοχος / -η», «Γιατί δεν μπορώ να επιβληθώ στον εαυτό μου;», «Γιατί είναι τόσο δύσκολο να μειώσω το βάρος μου;», «Είναι αποκλειστικά δικό μου… “φταίξιμο” η σημερινή μου εικόνα;»

Αυτές οι σκέψεις είναι συνηθισμένες μεταξύ των ανθρώπων που βιώνουν τον… “εφιάλτη” της παχυσαρκίας.

Τρεις επιστήμονες εξηγούν στο iatropedia.gr τους μύθους και τις αλήθειες γύρω από την παχυσαρκία και τους τρόπους αντιμετώπισης της ως μίας σοβαρής ασθένειας.

Η παχυσαρκία είναι μια σοβαρή ασθένεια

“Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η παχυσαρκία είναι ασθένεια με γενετικό υπόβαθρο. Υπάρχουν ορισμένα άτομα τα οποία τείνουν να προσλαμβάνουν περισσότερη ενέργεια από ότι χρειάζονται για να διατηρήσουν φυσιολογικό βάρος” εξηγεί o καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α, Παθολόγος, Αλέξανδρος Κόκκινος.

“Είναι μία ασθένεια, η ανάπτυξη της οποίας ευοδώνεται τα τελευταία χρόνια, λόγω ακριβώς του περιβάλλοντος το οποίο μας βοηθά να προσλαμβάνουμε περισσότερες θερμίδες. Είναι μία ασθένεια η οποία βραχύνει τη ζωή μέσω επιπλοκών, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, όπως είναι καρδιαγγειακά νοσήματα, κάποιες μορφές καρκίνου” προσθέτει ο κ. Κόκκινος, τονίζοντας ότι ο ασθενής θα πρέπει να ζητά βοήθεια από άτομα τα οποία θα το βοηθήσουν να αντιμετωπίσει την ασθένεια με τεκμηριωμένους τρόπους τεκμηριωμένους.

Είναι η παχυσαρκία… “δικό μου φταίξιμο”;

Ο Δρ, Κάρελ Λε Ρου, Καθηγητής Μεταβολικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου, απαντά:

“Συχνά οι ασθενείς μας ρωτούν αν πρέπει να αισθάνονται ένοχοι λόγω του βάρους που έχουν πάρει. Τώρα τους εξηγούμε ότι η παχυσαρκία είναι μία ασθένεια. Είναι μια ασθένεια που δεν αποτελεί δικό τους λάθος αλλά είναι δική τους ευθύνη και δική μας ευθύνη να βρούμε μία θεραπεία για αυτή” εξηγεί στο iatropedia.gr.

Τη λογική αυτή, αναπτύσσει με απλό και κατανοητό τρόπο, στο βιβλίο του “Δεν είναι δικό σου φταίξιμο” η παχυσαρκία, απενοχοποιώντας τους ασθενείς που αισθάνονται ότι δεν έχουν τον έλεγχο του εαυτού τους.

Σε τι ποσοστό “φταίει” το DNA μας;

Σύμφωνα με τον Καθηγητή Αλέξανδρο Κόκκινο, το σωματικό μας βάρος είναι γενετικά προκαθορισμένο σε ποσοστό περίπου 70%.

“Το υπόλοιπο 30% έχει να κάνει με το περιβάλλον, το οποίο βέβαια ευοδώνει αυτή τη γενετική προδιάθεση. Αλλά όσον αφορά τις γονιδιακές μελέτες που έχουμε διαθέσιμες –  επειδή ακριβώς η παχυσαρκία είναι πολυγονιδιακή –  ανακαλύψαμε αρκετά γονίδια τα οποία μπορούν όταν εμφανίζουν μικρές μεταλλάξεις να οδηγήσουν σε υπερφαγία και παχυσαρκία.

Ακόμη έχουμε ανακαλύψει μεταλλάξεις οι οποίες καλύπτουν περίπου το 10 με 15% των περιστατικών εμφάνισης παχυσαρκίας και ιδιαίτερα από την παιδική ηλικία” προσθέτει ο κ. Κόκκινος.

Ο στόχος της ευόδωσης του κορεσμού

Σύμφωνα με τους επιστήμονες το σημείο – κλειδί για την απώλεια βάρους είναι ο περιορισμός του αισθήματος της πείνας κι αυτό πλέον επιτυγχάνεται με την αύξηση των ορμονών που προκαλούν τον κορεσμό τόσο με τα νέα φάρμακα, όσο και με τις χειρουργικές επεμβάσεις.

“Οι δύο αποδεκτές επεμβάσεις είναι η επιμήκης γαστρεκτομή (γαστρικό μανίκι) και η κλασική γαστρική παράκαμψη (γαστρικό bypass), οι οποίες δρουν επιφέροντας τον κορεσμό… Το άτομο αισθάνεται πιο χορτάτο και έτσι προσλαμβάνει λιγότερη τροφή.

Η φαρμακευτική μας αντιμετώπιση απομιμείται προοδευτικά  ακριβώς αυτούς τους ορμονικούς μηχανισμούς. Έχουμε ανάλογα αυτών των ορμονών και τα χορηγούμε φαρμακευτικά και λίγο – λίγο επιτυγχάνουμε εκπληκτικές απώλειες βάρους, που στα καινούργια σκευάσματα θα φτάσουν ως το 22% ή και περισσότερο του αρχικού σωματικού βάρους” εξηγεί ο κ. Κόκκινος, Παθολόγος – Διαβητολόγος, με ειδίκευση στην παχυσαρκία.

Θα υποκαταστήσουν στο μέλλον τα φάρμακα τις χειρουργικές επεμβάσεις;

Πόσο κοντά είμαστε στο σημείο μία φαρμακευτική αγωγή να υποκαταστήσει τις χειρουργικές επεμβάσεις για την απώλεια βάρους;

“Τα τελευταία χρόνια έχουμε μεγάλη πρόοδο στον τομέα της παχυσαρκίας με την έλευση νέων φαρμάκων με εξαιρετική αποτελεσματικότητα στην απώλεια βάρους και έτσι, και στη βελτίωση της υγείας. Είναι όμως πολύ νωρίς να πούμε κατά πόσο τα φάρμακα μπορούν να αντικαταστήσουν την χειρουργική” δηλώνει ο Καθηγητής Φραντσέσκο Ρουμπίνο, Πρόεδρος του τμήματος Βαριατρικής και Μεταβολικής Χειρουργικής στο νοσοκομείο King’s College του Λονδίνου.

Eξηγεί δε πως η λύση που προκρίνεται για κάθε ασθενή εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.

Φάρμακα ή χειρουργείο;

“Δεν έχουν όλοι το ίδιο πρόβλημα όσον αφορά στην παχυσαρκία. Δεν έχουν όλοι την ίδια πάθηση σε ό,τι αφορά στην παχυσαρκία. Ούτε την ίδια μορφή, ούτε την ίδια σοβαρότητα της πάθησης” δηλώνει ο Δρ. Ρουμπίνο.

“Τα φάρμακα και η χειρουργική θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο όπως αντιμετωπίζονται στις καρδιοαγγειακές παθήσεις ή στην ογκολογία και τον καρκίνο. Μπορεί να υπάρχουν ασθενείς που να χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή, άλλοι ασθενείς που χρειάζονται χειρουργική, και άλλοι που να χρειάζονται και τα δύο.

Ο καρκίνος πολύ συχνά αντιμετωπίζεται και με χημειοθεραπεία και με χειρουργείο. Και κάποιες φορές μπορεί να χρειαστούμε το ένα μόνο από τα δύο. Το ίδιο θα συμβεί και με την παχυσαρκία” εξηγεί.

“Στο μέλλον λοιπόν θα μπορούμε να κάνουμε ακριβώς αυτό που κάνουν και οι συνάδελφοι μας σε ό,τι αφορά στον καρκίνο. Θα μπορούμε να καθορίσουμε ποιος ασθενής χρειάζεται ποια μέθοδο.

Δεν τίθεται ερώτημα χειρουργείο ή φάρμακα. Τα φάρμακα δεν πρόκειται να αντικαταστήσουν την χειρουργική ούτε σήμερα, ίσως ούτε και στο μέλλον” προσθέτει ο κ. Ρουμπίνο.

Αντιδρούν όλοι οι ασθενείς θετικά σε φαρμακευτική αγωγή;

Η απάντηση κατά τον καθηγητή Λε Ρου είναι πως… “όχι”!

“Το 10 – 20%  των ασθενών δεν αντιδρούν θετικά στην φαρμακευτική αγωγή. Γι’ αυτούς τους ασθενείς θα επιλέξουμε να ακολουθήσουν χειρουργική επέμβαση” δηλώνει.

Ταυτόχρονα όμως σημειώνει ότι είναι μικρός και ο αριθμός των ασθενών που ενώ έχουν ανάγκη χειρουργικής επέμβασης, τολμούν αυτό το βήμα… “Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι ότι λιγότερο από το 1% των ανθρώπων που έχουν ανάγκη χειρουργικής επέμβασης, τελικά υπόκειται σε αυτή. Έτσι, αν αυξήσουμε τον αριθμό των ασθενών που θα λάβουν φαρμακευτική αγωγή θα βοηθήσουμε ακόμα περισσότερους ασθενείς που πάσχουν από παχυσαρκία και δεν έχουν επαρκή αποτελεσματικότητα να απευθυνθούν σε βαριατρικούς χειρουργούς. Κι έτσι,  όχι μόνο να ζήσουν περισσότερα χρόνια αλλά να ζήσουν και καλύτερα χρόνια” τονίζει ο κ. Λε Ρου.

Στην Αθήνα φημισμένοι ερευνητές της παχυσαρκίας

Τα νέα δεδομένα για την παχυσαρκία και τους τρόπους αντιμετώπισης της, όπως προκύπτουν από τη συνεχή επιστημονική έρευνα, εξέτασαν κορυφαίοι γιατροί – επιστήμονες από όλο τον κόσμο, που συμμετείχαν στο 3ο Ετήσιο Συνέδριο της Ομάδας Μελέτης Μεταβολικής Χειρουργικής (MSSG), το οποίο φέτος διεξήχθη στην Αθήνα.

“Ήταν ένα συναρπαστικό συνέδριο που μας έδωσε μία πρώτη γεύση για το τι επιφυλάσσει το μέλλον γι’ αυτόν τον τομέα… Αυτό που ουσιαστικά μάθαμε είναι ότι είμαστε σε μία τροχιά για να δούμε πολύ σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που σκεφτόμαστε και στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την παχυσαρκία” δηλώνει ο Καθηγητής Φραντσέσκο Ρουμπίνο.

“Στο μέλλον θα έχουμε περισσότερες ευκαιρίες να λειτουργούμε και πιο αποτελεσματικά. Διότι σε ορισμένους ασθενείς θα ενσωματώνουμε και την χειρουργική και την φαρμακευτική αγωγή για να έχουμε καλύτερο αποτέλεσμα” προσθέτει.

“Το σημαντικότερο πράγμα που μάθαμε από αυτό το συνέδριο είναι ότι πρέπει να συνεργαστούμε. Δεν πιστεύω ότι μπορούμε να θεραπεύσουμε την παχυσαρκία και τον διαβήτη τύπου 2, όμως τώρα έχουμε τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε αυτές τις σοβαρές παθήσεις αποτελεσματικά. Αλλά μόνο όταν συνεργαζόμαστε μπορούμε να είμαστε αποτελεσματικοί” δηλώνει ο Kαθηγητής Κάρελ Λε Ρου, Ειδικός στη Μεταβολική Ιατρική.

“Στο συνέδριο αυτό έχουμε έρθει πολύ κοντά οι διάφορες ειδικότητες (βαριατρικοί χειρουργοί και κλινικοί γιατροί, ειδικευμένοι στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας) και ακριβώς αυτό είναι το μήνυμα. Ότι πρέπει να χρησιμοποιούμε όλα τα διαθέσιμα όπλα μας, τη βαριατρική χειρουργική και τη φαρμακευτική αγωγή, κατά τρόπο ορθολογικό, κι αυτή η συνεργασία πολύ συχνά μπορεί να επιφέρει εκπληκτικά αποτελέσματα στον ασθενή μας” τονίζει ο διοργανωτής του συνεδρίου, Καθηγητής Αλ. Κόκκινος. “Στην ιατρική δεν χωρούν εγωισμοί” προσθέτει.