Η καταπολέμηση της σοβαρής παχυσαρκίας με χειρουργική επέμβαση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά ή ακόμα και να θεραπεύσει τον σακχαρώδη διαβήτη, καθώς η παχυσαρκία αποτελεί τον κύριο παράγοντα κινδύνου για την πρόκληση του διαβήτη τύπου 2.
Η παχυσαρκία είναι αναγνωρισμένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως επιδημική πάθηση από το 1997. Η άρρηκτη συσχέτισή της με τον σακχαρώδη διαβήτη έχει οδηγήσει την διεθνή κοινότητα στην περιγραφή των δύο ασθενειών με έναν όρο. Πρόκειται για τη λέξη diabesity, που είναι η σύντμηση των όρων διαβήτης (diabetes) και παχυσαρκία (obesity).
Στη βάση της παθοφυσιολογικής συσχέτισης των δύο ασθενειών βρίσκεται η ενδοκρινινική (ορμονική) δράση του λιπώδους ιστού. Οι παχύσαρκοι άνθρωποι έχουν αυξημένη εναπόθεση λίπους στο σώμα τους. Κατά το παρελθόν, αυτός ο λιπώδης ιστός αντιμετωπιζόταν απλώς ως μια πλούσια αποθήκη ενέργειας για τον οργανισμό.
Πλέον έχει αποδειχθεί ότι ο ιστός αυτός έχει σημαντική ενδοκρινική λειτουργία, καθώς παράγει ουσίες (πεπτίδια) που ασκούν ορμονική δράση. Ο ακριβής ρόλος και η λειτουργία του ως ενδοκρινούς αδένα δεν έχουν ακόμα αποσαφηνισθεί πλήρως. Εκτιμάται, όμως, πως η κατανόηση της λειτουργίας του θα επιτρέψει τη θεραπεία πολλών μεταβολικών διαταραχών.
Τα νοσήματα που προκαλεί η παχυσαρκία
Όπως εξηγεί ο γενικός χειρουργός Χαράλαμπος Σπυρόπουλος, MD, PhD, FACS, διευθυντής της Κλινικής Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Πεπτικού Συστήματος, Παχυσαρκίας & Διαβήτη στο Metropolitan General, η παχυσαρκία είναι μία πάθηση πολυπαραγοντικής αιτιολογίας, με ολοένα αυξανόμενη συχνότητα.
Η επίπτωσή της έχει διπλασιαστεί από το 1990 έως σήμερα. Η Ελλάδα κατέχει τα πρωτεία στην Ευρώπη. Υπολογίζεται ότι το 62,3% των ενηλίκων έχουν πλεονάζον σωματικό βάρος, με το 24,9% εξ αυτών να είναι παχύσαρκοι.
Η παχυσαρκία συνοδεύεται από πολυάριθμες παθήσεις, που επηρεάζουν όλα τα όργανα του ανθρωπίνου σώματος, προσθέτει ο κ. Σπυρόπουλος, ο οποίος είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Παχυσαρκίας (ΕΧΕΠ). Μεταξύ των νοσημάτων που απειλούν τους πάσχοντες συμπεριλαμβάνονται τα εξής:
- Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
- Καρδιαγγειακά νοσήματα
- Υπέρταση
- Αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων (υπερχοληστερολαιμία, υπερτριγλυκεριδαιμία)
- Αναπνευστικά προβλήματα (υπνική άπνοια)
- Υπογονιμότητα
- Αυξημένη συχνότητα ορισμένων τύπων καρκίνου
- Αρθρίτιδες
- Λιπώδης διήθηση ήπατος
- Μειωμένη libido στους άνδρες
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια από τις συχνότερες μεταβολικές ασθένειες της εποχής μας. Χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης (σάκχαρο) και αύξηση των επιπέδων της στο αίμα.
Το 80% των διαβητικών ασθενών έχουν διαβήτη τύπου 2. H πάθηση χαρακτηρίζεται από την αυξημένη αντίσταση των κυττάρων-στόχων στη δράση της ινσουλίνης, η οποία μάλιστα συνήθως έχει αυξημένα επίπεδα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη (IDF), έως το 2040 ο αριθμός των διαβητικών ασθενών θα αυξηθεί στα 642 εκατομμύρια παγκοσμίως. Σε σημαντικό ποσοστό αυτών των ασθενών, ο διαβήτης θα σχετίζεται με την παχυσαρκία.
«Η στενή συσχέτιση ανάμεσα στις δύο ασθένειες παρέχει πολύτιμα δεδομένα για τη συνδυαστική αντιμετώπισή τους. Αποδεδειγμένα πλέον η επιτυχημένη αντιμετώπιση της κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας θεραπεύει ή βελτιώνει δραστικά και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2», τονίζει ο κ. Σπυρόπουλος.
Από το 2017, ενδοκρινολογικές εταιρίες σε όλον τον κόσμο «έχουν αποδεχθεί και υιοθετήσει τη χειρουργική θεραπεία ως ενδεδειγμένο τρόπο αντιμετώπισης του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και της παχυσαρκίας», προσθέτει.
Πότε συνιστάται χειρουργική θεραπεία
Οι χειρουργικές επιλογές για την συνδυασμένη αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και των μεταβολικών ασθενειών που την συνοδεύουν περιγράφεται με τον όρο μεταβολική χειρουργική. Ουσιαστικά πρόκειται για χειρουργικές επεμβάσεις οι οποίες, μέσω των αλλαγών που επιφέρουν στο γαστρεντερικό σύστημα, προκαλούν άμεσες αλλαγές και στον μεταβολισμό της γλυκόζης.
Οι εγχειρήσεις αυτές δεν εφαρμόζονται αδιακρίτως, αλλά με βάση τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες για τη διενέργειά τους. Ειδικότερα συνιστώνται:
- Σε διαβητικούς ασθενείς με παχυσαρκία κατηγορίας 3
- Σε διαβητικούς ασθενείς με παχυσαρκία κατηγορίας 2, οι οποίοι δεν μπορούν να ελέγξουν τα επίπεδα σακχάρου αίματος με τη φαρμακευτική αγωγή
Η μεταβολική χειρουργική προτείνεται επίσης ως εναλλακτική επιλογή:
- Σε διαβητικούς παχύσαρκους ασθενείς κατηγορίας 2 και άνω, ανεξαρτήτως θεραπευτικού σχήματος και επιπέδου σακχάρου στο αίμα
- Σε διαβητικούς ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από παχυσαρκία κατηγορίας 1 και δεν μπορούν να ελέγξουν τα επίπεδα σακχάρου του αίματος με τη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνουν
Οι ελάχιστα επεμβατικές μεταβολικές επεμβάσεις
«Οι χειρουργικές επιλογές, σε συνδυασμό με τα «δώρα» της βιοτεχνολογίας, έχουν προσφέρει εξαιρετικά ασφαλείς και αποτελεσματικές μεταβολικές επεμβάσεις», τονίζει ο κ. Σπυρόπουλος. Οι πιο σύγχρονες ελάχιστα επεμβατικές μεταβολικές επεμβάσεις, είναι:
- Ρομποτική γαστρική παράκαμψη (bypass)
- Ρομποτική γαστρική παράκαμψη μιας αναστόμωσης (one-anastomosis / mini bypass)
- Ρομποτική επιμήκης γαστρεκτομή (γαστρικό sleeve)
- Ρομποτική χολοπαγκρεατική εκτροπή
«Οι σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές ενσωματώνουν τη ρομποτική τεχνολογία, γεγονός που συνεπάγεται μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας και επιτάχυνση της μετεγχειρητικής αποκατάστασης του ασθενούς», καταλήγει ο ειδικός.
Φωτογραφία: iStock