Η πάρεση προσώπου είναι μια νευρολογική πάθηση που εκδηλώνεται ως αδυναμία κίνησης των μυών της μιας πλευράς του προσώπου. Οφείλεται σε προσβολή του προσωπικού νεύρου και μπορεί να είναι παροδική ή μόνιμη.
Το προσωπικό νεύρο (VII εγκεφαλική συζυγία) είναι υπεύθυνο για πολλές λειτουργίες του προσώπου όπως:
- Η κινητική νεύρωση των μυών του
- Η αισθητική νεύρωση μικρού τμήματος του έξω ακουστικού πόρου
- Η αίσθηση της γεύσης στα πρόσθια δύο τρίτα της γλώσσας
- Η παραγωγή δακρύων (από τους δακρυϊκούς και ρινικούς αδένες) και σάλιου (σιελογόνους αδένες, υπογνάθιο και υπογλώσσιο)
Όπως εξηγεί ο νευρολόγος Κωνσταντίνος Τάκης, διευθυντής του Τμήματος Αγγειακών Παθήσεων του Εγκεφάλου στο Metropolitan General, τα συμπτώματα που εμφανίζει κατά την πάρεση προσώπου ο ασθενής είναι:
- Ασυμμετρία στο πρόσωπο με έλξη της γωνίας του στόματος προς την υγιή πλευρά
- Εξαφάνιση ρυτίδωσης
- Λαγόφθαλμος (μικρή πτώση βλεφάρου)
- Σιελόρροια
- Αδυναμία σύσφιξης του βλεφάρου
- Αδυναμία ανύψωσης φρυδιών
- Αδυναμία επίδειξης δοντιών
- Αδυναμία σφυρίγματος
- Αδυναμία να «φουσκώσει» το στόμα
Που οφείλεται
Η πάρεση προσώπου έχει πολλές αιτίες. Η πιο συχνή είναι η ιδιοπαθής πάρεση προσώπου ή πάρεση του Bell. Κατά τη διερεύνηση γι’ αυτήν δεν εντοπίζεται κάποιο αίτιο, αν και υπάρχει συσχέτιση με ιογενή προσβολή του νεύρου. Στην πλειονότητα των περιστατικών η πάρεση είναι παροδική και σε μεγάλο ποσοστό η αποκατάσταση της βλάβης είναι πλήρης.
Άλλες αιτίες που προκαλούν πάρεση προσώπου είναι διάφορες, κυρίως ιογενείς, λοιμώξεις. Η πιο συχνή είναι η λοίμωξη με τον ιό του έρπητα ζωστήρα (VZV ζωστήρα). Η λοίμωξη αυτή προκαλεί:
- Δερματικό εξάνθημα γύρω και μέσα στο αυτί
- Έντονο πόνο στο αυτί και την γύρω περιοχή
- Απώλεια της γεύσης
Η πάρεση του προσώπου από τον ιό VZV είναι πιο βαριά. Εάν δεν αρχίσει η απαιτούμενη θεραπεία εντός 72 ωρών, η αποκατάσταση υπολογίζεται στο 50% των περιστατικών.
Άλλες αιτίες
Η πάρεση μπορεί επίσης να σχετίζεται με όγκους, με πιο συχνό το ακουστικό νευρίνωμα. Λιγότερο συχνά σχετίζεται με όγκους του προσωπικού νεύρου (νευρίνωμα/schwannoma), διάφορους όγκους στην περιοχή της γεφυροπαρεγκεφαλιδικής γωνίας, στη νευροϊνωμάτωση τύπου ΙΙ και σε όγκους στην παρωτίδα.
Η μαστοειδίτιδα, η έσω και η έξω ωτίτιδα επίσης μπορούν να προκαλέσουν προσβολή του προσωπικού νεύρου. Αντίστοιχα, ένα αιμαγγείωμα, ένα ανεύρυσμα της καρωτίδας αρτηρίας ή μια αρτηριοφλεβώδης δυσπλασία μπορεί να αποτελέσουν αιτία μετατόπισης και πίεσης του νεύρου σε μια πάρεση.
Υπάρχουν και πολλές άλλες πιθανές αιτίες, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται:
- Τραυματισμοί στο κεφάλι με κάταγμα του κροταφικού οστού
- Η σαρκοείδωση
- Το σύνδρομο Miller Fisher
- Το σύνδρομο Guillain-Barre
- Η πολλαπλή σκλήρυνση
Μετά την αρχική διάγνωση, ακολουθεί η διερεύνηση της αιτίας με μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου με σκιαγραφικό. Ανάλογα με τα αποτελέσματα μπορεί να ακολουθήσουν και περαιτέρω εξετάσεις αίματος.
Η θεραπεία
Στην ιδιοπαθή πάρεση προσώπου η θεραπεία συνίσταται στη λήψη κορτιζόνης από το στόμα για μερικές μέρες. Η θεραπεία πρέπει να αρχίζει εντός 72 ωρών. Ο ασθενής πρέπει να προστατεύει το μάτι του, αν αυτό δεν κλείνει, βάζοντας πολύ συχνά τεχνητά δάκρυα. Το βράδυ κατά την κατάκλιση πρέπει να κλείνει το μάτι με οφθαλμικό επίδεσμο, για να αποφευχθεί βλάβη στον κερατοειδή, κατά τον κ. Τάκη.
Στην περίπτωση του συνδρόμου Ramsay Hunt, η θεραπεία πρέπει να αρχίζει στις πρώτες 72 ώρες με κορτιζόνη από το στόμα και αντιϊκά φάρμακα (ακικλοβίρη, φαμκικλοβίρη ή βαλακικλοβίρη). Επίσης γίνεται χρήση τεχνητών δακρύων και οφθαλμικού επιδέσμου.
«Δεν συνίσταται η χρήση βιταμινών ή φυσικοθεραπείας λόγω έλλειψης αποτελεσματικότητας», τονίζει ο κ. Τάκης.
Η πρόγνωση
Στην ήπια προς μέτρια πάρεση προσώπου, η αποκατάσταση γίνεται συνήθως σε 2 μήνες. Εάν η πάρεση είναι βαριά, χρειάζεται περισσότερος χρόνος.
Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν πλήρη αποκατάσταση της πάρεσης. Όσο πιο ελαφριά είναι αρχικά, τόσο υψηλότερο είναι αυτό το ποσοστό. Η παρουσία προηγούμενου επεισοδίου πάρεσης προσώπου αποτελεί αρνητικό παράγοντα για την αποκατάσταση.
Στην περίπτωση που ο ασθενής δεν παρουσιάζει καμία βελτίωση εντός δύο μηνών, συνίσταται η διενέργεια ηλεκτρομυογραφήματος προσώπου που προσδιορίζει τον βαθμό αποκατάστασης του νεύρου και θα αποσαφηνίσει τυχόν ανάγκη αποσυμπίεσης του νεύρου, καταλήγει ο ειδικός.
Φωτογραφία: iStock