Αντιμέτωποι με πολλαπλά προβλήματα υγείας είναι οι πάσχοντες από νόσο Πάρκινσον, καθώς πολλοί εκδηλώνουν ταυτοχρόνως πέντε ή περισσότερες άλλες παθήσεις!
Οι παθήσεις αυτές άλλοτε είναι μη κινητικά συμπτώματα της ασθένειάς τους και άλλοτε συννοσηρότητες. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται από την καρδιοπάθεια και την υπέρταση έως ορισμένες μορφές καρκίνου. Η εκδήλωσή τους όχι μόνο επιβαρύνει την ποιότητα της ζωής των ασθενών, αλλά μπορεί και να την απειλήσει. Επομένως, είναι απαραίτητος ο τακτικός προληπτικός έλεγχος (τσεκάπ), ούτως ώστε να γίνονται αντιληπτές και να αντιμετωπίζονται εγκαίρως.
Πρόσφατη έρευνα σε ομάδα 510.000 ανθρώπων ηλικίας άνω των 55 ετών αποκάλυψε πως μόλις το 7,4% των πασχόντων από νόσο Πάρκινσον δεν είχαν κάποιο συνοδό πρόβλημα υγείας. Το αντίστοιχο ποσοστό στους εθελοντές δίχως Πάρκινσον ήταν σχεδόν 23%.
Στην πραγματικότητα, το 31% των ασθενών με Πάρκινσον έπασχαν από πέντε ή περισσότερα άλλα νοσήματα και διαταραχές. Ένα άλλο 12% εξ άλλου είχαν επτά ή περισσότερα άλλα νοσήματα. Τα αντίστοιχα ποσοστά στα άτομα χωρίς Πάρκινσον ήταν 13% και 3,9%.
Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, που δημοσιεύθηκε το 2017 στην ιατρική επιθεώρηση BMC Neurology, μερικά από τα συνοδά σωματικά νοσήματα που είχαν οι ασθενείς ήταν:
- Υπέρταση (παρατηρήθηκε στο 41% από αυτούς)
- Στεφανιαία νόσος (παρατηρήθηκε στο 25%)
- Επώδυνες καταστάσεις όπως η αρθρίτιδα (σχεδόν 22%)
- Εγκεφαλικά επεισόδια (14% των ασθενών).
Πολλοί ασθενείς είχαν και πρόσθετα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως σχιζοφρένεια ή διπολική διαταραχή. Η μελέτη έδειξε ότι τα άτομα με Πάρκινσον είχαν τριπλάσιες πιθανότητες να πάσχουν από αυτές τις διαταραχές έναντι των υγιών συνομηλίκων τους. Στην πραγματικότητα, έπασχε το 3,5% των ασθενών έναντι του 1% των υγιών.
Προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με νόσο Πάρκινσον έχουν επίσης:
- Διπλάσιες πιθανότητες εκδήλωσης καρδιαγγειακών νοσημάτων
- 50% περισσότερες πιθανότητες να χάσουν τη ζωή τους από καρδιαγγειακά νοσήματα
Για λόγους που δεν έχουν ακόμα αποσαφηνιστεί διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν καρκίνο του μαστού και μελάνωμα στο δέρμα. Το μελάνωμα είναι η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος.
Και μυοσκελετικά προβλήματα
«Τα μυοσκελετικά προβλήματα όπως η οστεοπόρωση και η αρθρίτιδα επίσης είναι πιο συχνά στους πάσχοντες από νόσο Πάρκινσον», λέει ο νευρολόγος Παναγιώτης Ι. Ζήκος, υπεύθυνος του Ιατρείου Νόσου Πάρκινσον & Συναφών Διαταραχών του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας. «Ωστόσο συχνά δεν γίνονται αντιληπτά και έτσι δεν αντιμετωπίζονται».
Πιο συχνός, συνεχίζει, είναι και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, με τον οποίο η νόσος φαίνεται να αμφίδρομη σχέση. Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι ποσοστό έως και 30% των ατόμων με Πάρκινσον έχουν διαβήτη. Επιπλέον, το 50-80% έχουν μη φυσιολογικά αποτελέσματα στην καμπύλη γλυκόζης (σακχάρου). Ο διαβήτης φαίνεται επίσης ότι επιταχύνει την εξέλιξη τόσο των κινητικών όσο και των μη κινητικών συμπτωμάτων της νευρολογικής νόσου. Οι δε πάσχοντες από διαβήτη διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν (και) τη νόσο.
Μία άλλη διαταραχή που εκδηλώνουν πιο συχνά από τον γενικό πληθυσμό οι παρκινσονικοί ασθενείς είναι η ανεπάρκεια της βιταμίνης D. Μάλιστα ίσως η ανεπάρκεια αυτή ευθύνεται για το ότι διατρέχουν και αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν κατάγματα οστών.
Άγνωστη αιτία
Γιατί είναι όμως όλες αυτές οι παθήσεις συχνότερες στους ασθενείς με Πάρκινσον; «Για τις περισσότερες από αυτές τις συσχετίσεις δεν είναι γνωστή η αιτία», απαντά ο κ. Ζήκος. «Δεν γνωρίζουμε εάν οφείλονται στις βλάβες που προκαλεί η νόσος στον εγκέφαλο, στα συμπτώματά της ή σε κάποιους άλλους υποκείμενους βιολογικούς μηχανισμούς.
»Το βέβαιον είναι πως η πολύπλοκη φύση της νόσου και οι συννοσηρότητες δοκιμάζουν τις αντοχές των ασθενών. Γι’ αυτό τον λόγο χρειάζονται ολιστική φροντίδα από διεπιστημονικές ομάδες γιατρών».
Και προσθέτει: «Ας μην ξεχνάμε πως όταν ένας άνθρωπος έχει ταυτοχρόνως πολλά προβλήματα υγείας θα χρειαστεί και πολλά φάρμακα. Σε τέτοια περίπτωση διατρέχει αυξημένο κίνδυνο φαρμακευτικών αλληλεπιδράσεων και ελλιπούς συμμόρφωσης στην φαρμακευτική αγωγή του».
Τα κινητικά και μη κινητικά συμπτώματα
Εκτός από τα προαναφερθέντα προβλήματα υγείας, οι παρκινσονικοί ασθενείς παρουσιάζουν συχνά και ορισμένα άλλα, τα οποία όμως είναι μη-κινητικά συμπτώματα της ασθένειάς τους.
Η νόσος του Πάρκινσον προκαλεί ορισμένα πολύ χαρακτηριστικά κινητικά συμπτώματα. Το κυριότερο σύμπτωμα είναι η επιβράδυνση των κινήσεων (βραδυκινησία) η οποία παρατηρείται σε όλους τους ασθενείς. Η βραδυκινησία μπορεί να συνοδεύεται από ένα ή περισσότερα άλλα κινητικά συμπτώματα:
- Τρέμουλο (παρατηρείται σε δύο στους τρεις ασθενείς)
- Δυσκαμψία (παρατηρείται στο 90% των ασθενών)
- Αστάθεια κατά τη βάδιση.
Τα μη κινητικά συμπτώματα είναι πολλά και διαφορετικά, κατά τον κ. Ζήκο. Πρώιμα μη κινητικά συμπτώματα είναι, λ.χ.:
- Ο ανήσυχος ύπνος με πολύ «ζωντανά» όνειρα και κινήσεις του σώματος
- Η διαταραχή της όσφρησης
- Η δυσκοιλιότητα που μπορεί να επιμείνει για εβδομάδες
- Η κατάθλιψη
Αργότερα στην πορεία της νόσου ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει, μεταξύ άλλων:
- Ορθοστατική υπόταση
- Ακράτεια ούρων που τον κάνει να ξυπνά πολλές φορές κάθε βράδυ
- Προβλήματα μνήμης και νόησης
- Παραισθήσεις
«Τα καλά νέα είναι πως οι υπάρχουσες θεραπείες για τη νόσο Πάρκινσον βελτιώνουν όλα τα συμπτώματά της», λέει ο κ. Ζήκος. «Ακόμα, δε, και στα προχωρημένα στάδιά της οι ασθενείς μπορεί να βοηθηθούν, αφού μέθοδοι όπως η τοποθέτηση νευροδιεγέρτη ή αντλίας συνεχούς έγχυσης φαρμάκου σε προσεκτικά επιλεγμένους ασθενείς μπορεί να τα θέσει υπό έλεγχο για αρκετά χρόνια».
Πόσο συχνό είναι το Πάρκινσον
Είναι η δεύτερη συχνότερη χρόνια, προοδευτικά εξελισσόμενη νευροεκφυλιστική ασθένεια στους ηλικιωμένους στην Ευρώπη, έπειτα από τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Υπολογίζεται ότι προσβάλλει το περίπου 0,3% του γενικού πληθυσμού και το 1% των ατόμων στις ηλικίες άνω των 60 ετών. Τα περισσότερα περιστατικά καταγράφονται στις προχωρημένες ηλικίες.
Στην Δυτική Ευρώπη υπολογίζεται ότι πάσχουν 828.000 άτομα, εκ των οποίων περίπου 23.000 στην Ελλάδα, σύμφωνα με παγκόσμια έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2018 στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet.