Περισσότεροι από ένας στους δέκα Έλληνες πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα, την πιο συχνή μορφή αρθρίτιδας η οποία οφείλεται στη φθορά της επιφάνειας μίας ή περισσότερων αρθρώσεων.
Η οστεοαρθρίτιδα είναι μία χρόνια ρευματική πάθηση. Συνήθως εκδηλώνεται σε αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων, αλλά και της σπονδυλικής στήλης. Μεγάλη επιδημιολογική μελέτη στη χώρα μας είχε δείξει πριν από λίγα χρόνια ότι προσβάλλει το 13,1% του πληθυσμού. Οι γυναίκες ασθενείς είναι πολύ περισσότερες από τους άνδρες.
Παρότι όμως η οστεοαρθρίτιδα είναι τόσο συχνή, περιβάλλεται από πολλούς μύθους. Ο ορθοπεδικός-χειρουργός Φώτης Τσούκας, εξειδικευμένος στην ρομποτική και την αρθροσκοπική χειρουργική, ξεδιαλύνει πέντε από τους σημαντικότερους.
Μύθος 1: H οστεοαρθρίτιδα είναι ασθένεια των ηλικιωμένων.
Η αλήθεια: Αν και ο επιπολασμός (δηλαδή η συνολική συχνότητά της) αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, αυτό δεν σημαίνει ότι την εκδηλώνουν μόνον οι ηλικιωμένοι. Αντιθέτως, με την εξάπλωση της παχυσαρκίας ολοένα περισσότεροι 30άρηδες ή και 20άρηδες ακόμα παρουσιάζουν σοβαρές αρθριτικές βλάβες στα γόνατά τους. Μάλιστα πολλοί αναγκάζονται να υποβληθούν σε ολική αρθροπλαστική γόνατος.
Μύθος 2: Η οστεοαρθρίτιδα είναι κληρονομική, επομένως δεν μπορεί κανείς να την αποφύγει.
Η αλήθεια: Η οστεοαρθρίτιδα συνήθως δεν είναι κληρονομική, αλλά οφείλεται σε παράγοντες του τρόπου ζωής. Ο σημαντικότερος, ιδίως για την οστεοαρθρίτιδα στα γόνατα, είναι η παχυσαρκία. Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο πως όσο περισσότερα περιττά κιλά έχει ένας άνθρωπος, τόσο μεγαλύτερες πιέσεις ασκούνται στις αρθρώσεις των ποδιών. Επομένως, τόσο μεγαλύτερες φθορές υφίστανται οι αρθρώσεις του.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας κινδύνου είναι οι μονότονες κινήσεις. Οι αθλητές και όσοι ασχολούνται με επαγγέλματα που απαιτούν μονότονες κινήσεις (π.χ. μπογιατζήδες) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας, εξαιτίας της συνεχούς καταπόνησης συγκεκριμένων αρθρώσεων που τους οδηγεί σε τραυματισμούς (σύνδρομα υπέρχρησης).
Πολύ σημαντικό ρόλο, τέλος, παίζει η μυϊκή αδυναμία. Μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι η αδυναμία των μυών που στηρίζουν το γόνατο (τετρακέφαλοι) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο τραυματισμού και οστεοαρθρίτιδας στο γόνατο.
Μύθος 3: Όποιος έχει οστεοαρθρίτιδα, δεν πρέπει να γυμνάζεται.
Η αλήθεια: Ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Όποιος έχει οστεοαρθρίτιδα πρέπει να γυμνάζεται. Με τις κατάλληλες ασκήσεις όχι μόνο θα μειωθεί ο πόνος του, αλλά θα βελτιωθεί το εύρος κινήσεων και η λειτουργικότητα της πονεμένης άρθρωσης. Θα μειωθεί επίσης η αναπηρία του.
Επιπλέον, η συστηματική φυσική δραστηριότητα μπορεί να συμβάλλει στην απόκτηση και διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους.
Το κλειδί για να αποκομίσει κάποιος τα παραπάνω οφέλη είναι να ασχολείται με χαμηλής πρόσκρουσης ασκήσεις. Πολύ καλές επιλογές είναι η ποδηλασία, το περπάτημα και οι δραστηριότητες στο νερό. Ωστόσο πριν αρχίσετε οποιοδήποτε πρόγραμμα γυμναστικής, συμβουλευθείτε πρώτα τον γιατρό σας.
Μύθος 4: Η οστεοαρθρίτιδα δεν βελτιώνεται, εάν δεν χάσει ο ασθενής πολλά κιλά.
Η αλήθεια: Για κάθε κιλό που παίρνει ένας άνθρωπος, ασκεί πρόσθετες πιέσεις 2-3 κιλών στα γόνατά του. Επομένως ακόμα και η μικρή απώλεια βάρους μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη, ελαττώνοντας τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας.
Μάλιστα η απώλεια μόλις 3-5 κιλών μπορεί να κάνει τη διαφορά στην εξέλιξη της νόσου, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες.
Μύθος 5: Η οστεοαρθρίτιδα δεν είναι σοβαρό πρόβλημα.
Η αλήθεια: Η οστεοαρθρίτιδα αποτελεί την κύρια αιτία αναπηρίας στις ανεπτυγμένες χώρες, διότι μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές. Ενδεικτικά, μερικές πιθανές επιπλοκές είναι:
- Κατάγματα από πίεση
- Εκφύλιση των συνδέσμων και των τενόντων που στηρίζουν την άρθρωση με συνέπεια αστάθεια
- Αιμορραγία μέσα στην άρθρωση
Η οστεοαρθρίτιδα έχει επίσης αυξημένη θνησιμότητα. Το, δε, οικονομικό κόστος της επίσης είναι τεράστιο και οφείλεται στην μειωμένη ποιότητα ζωής, τις νοσηλείες και την απώλεια παραγωγικότητας.
Ευτυχώς, μπορείτε να τα αποφύγετε όλ’ αυτά βάζοντας στη ζωή σας την καθημερινή άσκηση και την υγιεινή διατροφή, και καταπολεμώντας την παχυσαρκία και την καθιστική ζωή.