Η δενδροφύτευση στις αστικές περιοχές θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά την περιβαλλοντική θερμοκρασία το καλοκαίρι, οδηγώντας σε πολύ λιγότερους θανάτους λόγω καύσωνα, αναφέρουν επιστήμονες από την Ισπανία.
Σε μεγάλη μελέτη που πραγματοποίησαν διαπίστωσαν ότι το ένα τρίτο των πρόωρων θανάτων που καταγράφηκαν το 2015 στην Ευρώπη λόγω καύσωνα, θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. Αρκεί τα δέντρα να κάλυπταν το 30% της έκτασης των μεγάλων αστικών κέντρων.
Εκείνη τη χρονιά οι Ευρώπη θρήνησε 6.700 ζωές σε 93 μεγάλες πόλεις. Η μελέτη έδειξε ότι η πυκνή δενδροφύτευση μπορεί να μειώσει τη θερμοκρασία στα αστικά κέντρα κατά 0,4 βαθμούς Κελσίου κατά μέσον όρο.
Τα νέα ευρήματα δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet. Όπως γράφουν οι ερευνητές, σήμερα λιγότερο από το 15% του αστικού ιστού στην Ευρώπη καλύπτεται από φυτά και δέντρα. Στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, λ.χ., η κάλυψη είναι κάτω από 5,2%, σύμφωνα με τους χάρτες της μελέτης.
Όπως εξήγησε η επικεφαλής ερευνήτρια Dr. Tamara Iungman, από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης, στα αστικά κέντρα ο καύσωνας σχετίζεται με αρνητικές εκβάσεις για την υγεία όπως:
- Η καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια
- Η εισαγωγή στο νοσοκομείο
- Ο πρόωρος θάνατος
«Η μελέτη μας είναι η μεγαλύτερη του είδους και η πρώτη που εξετάζει ειδικά την πρόωρη θνησιμότητα από τον καύσωνα στις πόλεις. Είναι επίσης η πρώτη που εξετάζει τον αριθμό των θανάτων που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, με αύξηση της δενδροκάλυψης», είπε.
Και πρόσθεσε: «Απώτερος στόχος μας είναι να ενημερώσουμε όσους χαράσσουν πολιτικές και λαμβάνουν αποφάσεις για τα οφέλη της στρατηγικής αύξησης των χώρων πρασίνου στις πόλεις».
Η αστική θερμονησίδα
Οι ερευνητές τονίζουν ότι το αστικό περιβάλλον καταγράφει πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες απ’ ό,τι τα προάστια και οι αγροτικές περιοχές γύρω από τις πόλεις. Η διαφορά αυτή είναι γνωστή ως αστική θερμονησίδα και οφείλεται σε ορισμένους παράγοντες, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται:
- Η μείωση της φυσικής βλάστησης
- Η παρουσία της ασφάλτου
- Η χρήση οικοδομικών υλικών που απορροφούν και «παγιδεύουν» τη θερμότητα
Οι καύσωνες στις πόλεις εκτιμάται ότι θα επιδεινωθούν ακόμα περισσότερο τα προσεχή χρόνια, λόγω της κλιματικής αλλαγής. Το γεγονός αυτό καθιστά επιβεβλημένη την προσαρμογή των αστικών κέντρων, ώστε να προστατευθεί η υγεία των κατοίκων τους.
Η νέα μελέτη
Οι επιστήμονες εξέτασαν τα ποσοστά θνησιμότητα των κατοίκων 93 ευρωπαϊκών πόλεων μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου 2015. Στην ανάλυση συμπεριλήφθησαν οι κάτοικοι ηλικίας 20 ετών και άνω. Οι θάνατοι συγκρίθηκαν με τις καιρικές συνθήκες εκάστης ημέρας, με έμφαση στις μέρες με καύσωνα.
Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, εκείνη την περίοδο η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ των πόλεων και των γύρω περιοχών έφτανε τον 1,5 βαθμό Κελσίου κατά μέσον όρο. Η υψηλότερη διαφορά καταγράφηκε στην πόλη Κλουζ-Ναπόκα (Cluj-Napoca) της Ρουμανίας με 4,1 βαθμούς Κελσίου. Σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη οι αντίστοιχες διαφορές ήταν 2-3 βαθμούς Κελσίου.
Συνολικά, το 75% του πληθυσμού των 93 πόλεων ζουν σε περιοχές όπου η μέση θερμοκρασία το καλοκαίρι έχει διαφορά πάνω από 1 βαθμό Κελσίου με τις γύρω περιοχές. Το 20%, δε, ζουν σε πόλεις με διαφορά πάνω από 2 βαθμούς Κελσίου.
Τα ευρήματα
Η έρευνα έδειξε ότι το 4,3% της θερινής θνησιμότητας (6.700 θάνατοι) οφειλόταν στον καύσωνα. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ειδικά προγνωστικά μοντέλα και υπολόγισαν ότι συνολικώς 2.644 από αυτούς τους θανάτους θα είχαν αποφευχθεί, εάν η δενδροκάλυψη στις πόλεις έφτανε στο 30%.
Φυσικά, υπήρχε μεγάλη διαφορά από πόλη σε πόλη στη θνησιμότητα λόγω καύσωνα. Στο Γκότενμποργκ της Σουηδίας, λ.χ., δεν υπήρξε κανένας πρόσθετος θάνατος λόγω ζέστης. Στο Κλουζ-Ναπόκα, όμως, η θνησιμότητα λόγω καύσωνα ήταν 32 θάνατοι ανά 100.000 άτομα.
Την υψηλότερη θνησιμότητα λόγω ζέστης είχαν πόλεις της νότιας και της ανατολικής Ευρώπη. Οι πόλεις αυτές εκτιμάται ότι θα ωφεληθούν περισσότερο από την αύξηση της δενδροκάλυψης.
Φωτογραφία: iStock