Ποιοι άνδρες κινδυνεύουν περισσότερο από οστεοπόρωση;

Του Κωνσταντίνου Κωνσταντάρου Ενδοκρινολόγου

Για πάρα πολλά χρόνια υπήρχε η άποψη ότι η οστεοπόρωση είναι η ασθένεια των γυναικών. Τα τελευταία χρόνια γίνεται αντιληπτό ότι και οι άντρες αποτελούν ομάδα πληθυσμού που μπορεί να πάσχει από οστεοπόρωση, έστω και αν η οστεοπόρωση δεν είναι τόσο συχνή στους άντρες όσο στις γυναίκες και τα κατάγματα από την οστεοπόρωση δεν είναι τόσο συχνά στους άντρες όσο στις γυναίκες.

Η απώλεια οστικής μάζας δεν έχει ένα χαρακτηριστικό χρονικό σημείο στους άντρες, όπως είναι η εμμηνόπαυση στις γυναίκες διότι η ελάττωση των αντρικών ορμονών γίνεται σταδιακά και επιπλέον, οι άντρες έχουν πιο χοντρό σκελετό που είναι πιο ανθεκτικός στα κατάγματα.

Όμως το 20 – 30 % των καταγμάτων που γίνονται αφορούν άντρες και είναι σαφές ότι η οστεοπόρωση στους άντρες έρχεται σε πιο μεγάλη ηλικία μεταγενέστερο στάδιο σε σχέση με τις γυναίκες.

Με την αύξηση όμως του προσδόκιμου επιβίωσης όλο και πιο πολλοί άνδρες μπαίνουν στην ηλικία πάνω από τα 65 με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος οστεοπόρωσης.

Οι άντρες δεν χάνουν οστό γύρω στα 50, όπως γίνεται με τις γυναίκες αλλά μετά τα 60-65. Ο ρυθμός απώλειας οστού σ’ αυτή την ηλικία είναι ο ίδιος σε άντρες και γυναίκες.

Αιτιολογία

Ο μηχανισμός της οστεοπόρωσης είναι παρόμοιος. Υπάρχει αυξημένη καταστροφή και ταυτόχρονα ελάττωση στο κτίσιμο του οστού με αποτέλεσμα τη συνολική απώλεια οστού. Και στους άντρες η απώλεια οστού είναι σιωπηλή και χωρίς συμπτώματα.

Επειδή τα κατάγματα στους άντρες γίνονται σε μεγαλύτερη ηλικία από ότι στις γυναίκες συνήθως, οι επιπλοκές είναι πιο μεγάλες. Οι μισοί από τους άντρες που παθαίνουν ένα κάταγμα ισχίου πεθαίνουν μέσα στο πρώτο χρόνο μετά από το κάταγμα και το 80 % από αυτούς που επιβιώνουν χρειάζονται κάποια μορφή βοήθειας για τις καθημερινές τους ανάγκες.

Εκτός από την ηλικία και την ελάττωση των ανδρικών ορμονών μπορούν να υπάρξουν και άλλα αίτια οστεοπόρωσης και να εμφανιστεί οστεοπόρωση σε νεότερη ηλικία. Ποια είναι αυτά;

Αίτια οστεοπόρωσης στους άντρες:

– Απώλεια αντρικών ορμονών

– Υπογοναδισμός

– Χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης

– Αλκοόλ

– Κάπνισμα

– Ασθένειες του γαστρεντερικού σωλήνα

– Υπερασβέστιο ουρία

– Ακινητοποιήση

– Γλυκοκορτικοειδή ( κορτιζόνη)

– Ανοσοκασταλτικά

– Ινοκυστική νόσος

– Αντι-επιληπτικά φάρμακα

– Υπερθυροειδισμός

– Υπερπαραθυροειδισμός

– Ατελής Οστεογένεσης

– Ομοκυστινουρία

– Καρκίνοι

– Αγγυιλοειδήποιητική σπονδυλίτιδα.

– Συστηματική μαστοκίτωση

Αναλύοντας την αιτιολογία της οστεοπόρωσης από κάποιους σημαντικούς παράγοντες κινδύνου προκύπτουν τα εξής:

1. Γλυκοκορτικοειδή: Υπάρχει απώλεια γύρω στο 20% κάθε χρόνο και αυτό οφείλεται σε απευθείας βλάβη στο κόκαλο, στην ακινησία, στην αδυναμία των μυών στη δυσκολία στην απορρόφηση από το έντερο στην καταστολή της παραγωγής των ανδρογόνων (ανδρικής ορμόνης τεστοστερόνη ).

2. Υπογοναδισμός: Μπορεί να οφείλεται λόγω ηλικίας ή από την ελάττωση των ανδρογόνων σε προχωρημένη ηλικία αλλά μπορεί να παρατηρηθεί και σε νεότερα άτομα που παίρνουν χημειοθεραπεία ή φάρμακα καταστολής των ανδρικών ορμονών όπως, στις περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη.

3. Οινόπνευμα: Η υπερκατανάλωση οινοπνεύματος οδηγεί σε οστεοπόρωση και έχει γίνει μια μελέτη που έχει δείξει ότι νεαροί αλκοολικοί άντρες έχουν τόσο κακή οστική μάζα όσο και οι ηλικιωμένες γυναίκες.

4. Κάπνισμα: Είναι αποδεδειγμένο ότι καταστρέφει τα κοκάλα. O ακριβής μηχανισμός δεν έχει εξακριβωθεί.

5. Ασθένειες του γαστρεντερικού σωλήνα: H δυσαπορρόφηση βιταμίνης D, ασβεστίου, φωσφόρου, μαγνησίου και διαφόρων αμινοξέων εμποδίζει το κτίσιμο καλών οστών.

6. Υπερασβεστιουρία: Είναι η απώλεια ασβεστίου στα ούρα που οδηγεί άντρες και γυναίκες σε οστεοπόρωση.

7. Ακινητοποίηση: Μπορεί να υπάρξει λόγω καταγμάτων ή από βλάβες στη σπονδυλική στήλη.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι και οι γυναικείες ορμόνες οι οποίες υπάρχουν στους άντρες είναι σημαντικές για τα κοκάλα στους άντρες όπως και οι αντρικές ορμόνες που υπάρχουν στις γυναίκες είναι σημαντικές για την καλή οστική κατάσταση των γυναικών.

Διάγνωση

Για την οστεοπόρωση στους άντρες η διάγνωση γίνεται με το ίδιο τρόπο που γίνεται στις γυναίκες, δηλαδή με μέτρηση οστικής πυκνότητας της διπλής φωτονιακής απορρόφησης (DEXA) , η οποία διαρκεί μερικά λεπτά. Είναι διάγνωση υψηλής ακρίβειας, δεν προκαλεί πόνο, είναι ασφαλής και σύντομη.

Η μέθοδος βασίζεται στην αρχή ότι τα διάφορα συστατικά του σώματος απορροφούν τα φωτόνια (ατομικά σωματίδια, χωρίς ηλεκτρικό φορτίο), τα οποία δημιουργούνται από χαμηλής ενέργειας ακτινοβολία σε διαφορετικό ποσοστό. Με τη χρήση ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή γίνεται υπολογισμός της οστικής πυκνότητας. Απλούστερες τεχνικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν όπως της μονής φωτονιακής απορρόφησης και υπέρηχοι που μετρούν το αντιβράχιο ή τη φτέρνα.

Αυτές οι τεχνικές είναι χαμηλότερης ακριβείας. Αυτές οι απλούστερες τεχνικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για screening και όχι για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης ή την παρακολούθηση αν υπάρχει ανταπόκριση στη θεραπεία. Χρησιμοποιώντας αυτές τις πιο απλές τεχνικές μπορεί να δοθεί λανθασμένα αίσθημα ασφάλειας, ενώ στην πραγματικότητα υπάρχει οστεοπόρωση.

Χημικές αναλύσεις

Το ασβέστιο στο αίμα είναι συνήθως φυσιολογικό σε άρρωστους με οστεοπόρωση. Όμως το ακριβές επίπεδο του ασβεστίου στο αίμα μπορεί αν δώσει έμμεσες πληροφορίες για πιθανά αίτια δευτεροπαθούς αιτίας οστεοπόρωσης και σε τέτοια περίπτωση η θεραπεία αλλάζει.

Πιο αξιόπιστες αναλύσεις για να δείξουν αυξημένη καταστροφή οστού είναι οι αναλύσεις ούρων που μετρούν προϊόντα καταστροφής του οστού όπως δεοξυπυριδινολινη (DPD) και N-telopeptide και C-telopeptide. Αυτές οι αναλύσεις από μόνες τους ΔΕΝ μπορούν να οδηγήσουν στη διάγνωση της οστεοπόρωσης. Είναι όμως πολύ χρήσιμα εργαλεία στην αναζήτηση αιτιολογίας και παρακολούθηση της θεραπείας σε μια περιορισμένη ομάδα ασθενών.

Θεραπεία

Άσκηση: H άσκηση μειώνει τον κίνδυνο της οστεοπόρωσης και βοηθάει στη θεραπεία.

Ασβέστιο: H συνολική δόση του ασβεστίου σε ηλικιωμένα άτομα είναι 1200 mg την ημέρα, υπάρχουν και άλλες εισηγήσεις για μέχρι και 1500 mg ημερησίως.

Βιταμίνη D: Είναι απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο και το φυσιολογικό σχηματισμό του οστού. Χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D οδηγούν σε μείωση της απορρόφησης ασβεστίου από το έντερο, αύξηση των επιπέδων παραθορμονης και την αυξημένη καταστροφή του οστού. Η υπερβολική όμως, λήψη βιταμίνης D μπορεί να οδηγήσει σε υπερβιταμίνωση με αρκετές παρενέργειες.

Τα διφωσφονικά είναι τα φάρμακα εκλογής για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης στους άντρες.

Κωνσταντίνος Νικ. Κωνσταντάρος Ενδοκρινολόγος Ρόδος

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Όσα πρέπει να ξέρετε για τον καρκίνο θυρεοειδούς!

Μήπως έχετε παραπανίσιο ασβέστιο; Τι μπορείτε να πάθετε!