Η πνευμονία είναι φλεγμονή στους πνεύμονες, που συνήθως προκαλείται από ιογενή ή βακτηριακή λοίμωξη. Οι περισσότεροι άνθρωποι την ξεπερνούν εντός 2-4 εβδομάδων. Εν τούτοις, τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι και οι ασθενείς με καρδιολογικά ή αναπνευστικά προβλήματα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσου, για την οποία μπορεί να χρειασθούν νοσηλεία στο νοσοκομείο.
Δυστυχώς, μεγάλος αριθμός ασθενών με βαριά πνευμονία χάνουν τελικά τη ζωή τους εξαιτίας τους. Το 2021 οι θάνατοι που προκάλεσε έφτασαν τα 2,2 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Ο ένας στους τέσσερις θανάτους (οι 502.000) καταγράφηκε σε παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών. Τα 152.000 από τα θύματα ήταν νεογέννητα μωρά.
Οι αριθμοί αυτοί είναι ανεπίτρεπτοι, δεδομένου ότι για τις κύριες ιογενείς λοιμώξεις που προκαλούν πνευμονία και για τα κύρια βακτήρια υπάρχουν αποτελεσματικά και ασφαλή εμβόλια.
Οι ιογενείς λοιμώξεις που συχνά έχουν ως επιπλοκή την πνευμονία συμπεριλαμβάνουν:
- Τη γρίπη
- Την COVID-19
- Τη λοίμωξη από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV)
Αντίστοιχα, o πνευμονιόκοκκος αποτελεί το πιο σημαντικό βακτήριο που επίσης την προκαλεί. Για όλ’ αυτά όμως υπάρχουν εμβόλια τα οποία συνιστώνται σε ενήλικες και παιδιά.
Γενικά συμπτώματα
Τα συμπτώματα που προκαλεί η πνευμονία κυμαίνονται από ήπια και αδιόρατα έως σοβαρά που απαιτούν νοσηλεία στο νοσοκομείο, αναφέρει η Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία (ALA).
Η έντασή τους αλλά και το είδος των συμπτωμάτων που θα εκδηλώσει ένας ασθενής εξαρτάται από:
- Το είδος του παθογόνου που προκαλεί την πνευμονία
- Την ηλικία του ασθενούς
- Την γενικότερη κατάσταση της υγείας του
Σε γενικές γραμμές, τα συμπτώματα που υποδηλώνουν λοίμωξη στους πνεύμονες μπορεί να συμπεριλαμβάνουν:
- Βήχα με ή χωρίς φλέγματα (μπορεί να είναι πράσινα, κίτρινα ή και με αίμα)
- Πυρετό, εφίδρωση και έντονα ρίγη
- Δύσπνοια
- Γρήγορη, «ρηχή» αναπνοή (ταχύπνοια)
- Οξύ ή αιχμηρό πόνο στο στήθος, που επιδεινώνεται όταν ο ασθενής αναπνέει βαθιά ή βήχει
- Ανορεξία, μειωμένη ενεργητικότητα και κόπωση
- Ναυτία και έμετο (ιδίως στα μικρά παιδιά)
- Σύγχυση (ιδίως στους ηλικιωμένους)
Η βακτηριακή πνευμονία
Η λοίμωξη των πνευμόνων από βακτήρια είναι η πιο συχνή μορφή πνευμονίας. Τείνει να είναι πιο σοβαρή από την ιογενή, προκαλώντας συμπτώματα που χρήζουν ιατρικής φροντίδας. Τα συμπτώματα της βακτηριακής πνευμονίας μπορεί να αναπτυχθούν βαθμιαία ή αιφνιδίως.
Ο πυρετός μπορεί να είναι ιδιαιτέρως υψηλός (μέχρι 40,5 βαθμούς Κελσίου), με έντονη εφίδρωση και γρήγορη αύξηση στην αναπνοή και τον καρδιακό παλμό. Τα χείλη και τα νύχια μπορεί να αποκτήσουν μπλε χροιά, λόγω έλλειψης οξυγόνου στο αίμα. Ο ασθενής μπορεί να έχει νοητική σύγχυση ή να παραληρεί.
Η ιογενής πνευμονία
Τα συμπτώματα της ιογενούς πνευμονίας μπορεί να αναπτυχθούν σταδιακά, στη διάρκεια αρκετών ημερών. Στην αρχή μοιάζουν με αυτά της γρίπης και είναι:
- Πυρετός
- Ξηρός βήχας (χωρίς φλέγματα)
- Πονοκέφαλος
- Πόνοι στους μυς (μυαλγίες)
- Αδυναμία
Μετά από 1-2 ημέρες, όμως, τυπικά επιδεινώνονται, με εντεινόμενο βήχα, δύσπνοια και μυαλγίες. Ο ασθενής μπορεί να έχει υψηλό πυρετό και μπλε χροιά στα χείλη.
Συμπτώματα ανά πληθυσμιακή ομάδα
Τα συμπτώματα της πνευμονίας μπορεί να παρουσιάζουν διαφοροποίηση σε ορισμένες ομάδες του πληθυσμού:
- Τα νεογέννητα και τα νήπια μπορεί να μην έχουν καμία ένδειξη λοίμωξης. Ή μπορεί να κάνουν έμετο, να έχουν βήχα και πυρετό ή να φαίνονται ανήσυχα, άρρωστα ή κουρασμένα και χωρίς ενέργειας.
- Οι ηλικιωμένοι, οι πάσχοντες από υποκείμενα νοσήματα και οι ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό μπορεί να έχουν λιγότερα και πιο ήπια συμπτώματα. Μπορεί ακόμα να έχουν χαμηλότερη από την φυσιολογική σωματική θερμοκρασία. Οι ηλικιωμένοι με πνευμονία παρουσιάζουν μερικές φορές απότομες αλλαγές στο επίπεδο της συνείδησής του. Στους ασθενείς με υποκείμενα αναπνευστικά προβλήματα, τα συμπτώματα αυτά μπορεί να επιδεινωθούν ραγδαία.
Πότε να πάτε στον γιατρό
Αν νομίζετε ότι τα συμπτώματά σας κρύβουν πνευμονία, μην περιμένετε να δείτε πως θα εξελιχθούν για να συμβουλευθείτε έναν γιατρό. Καλέστε τον αμέσως.
Αντίστοιχα, πρέπει να πάτε αμέσως στον γιατρό αν εκδηλώσετε κάποιο σύμπτωμα απ’ όσα ακολουθούν:
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Μπλε χροιά στα χείλη ή και τα νύχια
- Πόνο στο στήθος
- Υψηλό πυρετό
- Βήχα με βλέννα που είναι σοβαρός ή επιδεινώνεται
Εξαιρετικά σημαντικό είναι να επικοινωνήσετε αμέσως με τον γιατρό σας, με το πρώτο σύμπτωμα απλής αναπνευστικής λοίμωξης, εάν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου για πνευμονία. Στις ομάδες αυτές ανήκουν:
- Όσοι έχουν περάσει τα 65 τους χρόνια
- Τα παιδιά ηλικίας 2 ετών και κάτω
- Οι ασθενείς με άλλα προβλήματα υγείας
- Όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό
Σε μερικούς από αυτούς τους ασθενείς η πνευμονία μπορεί πολύ γρήγορα να εξελιχθεί και να απειλήσει τη ζωή.
Φωτογραφία: iStock