Ο πόνος στο αυτί (ωταλγία) είναι ένα συχνό σύμπτωμα. Μπορεί να οφείλεται σε πρόβλημα στο εσωτερικό του (πρωτοπαθής ωταλγία) ή σε αιτία εκτός του αυτιού (δευτεροπαθής ωταλγία).
Η πρωτοπαθής ωταλγία είναι πιο συχνή στα παιδιά, ενώ η δευτεροπαθής στους ενήλικες. Υπολογίζεται ότι το 80% των παιδιών έχουν πάθει τουλάχιστον μία φορά οξεία μέση ωτίτιδα πριν γίνουν 3 ετών. Η συχνότερη αιτία της είναι η λοίμωξη από βακτήρια, όπως ο στρεπτόκοκκος της πνευμονίας.
Στους ενήλικες, η αιτιολογία της δευτεροπαθούς ωταλγίας είναι πιο περίπλοκη. Και αυτό διότι τα νεύρα που νευρώνουν το αυτί, έχουν κοινή κατανομή που περιλαμβάνει το κεφάλι, το λαιμό, τον θώρακα και την κοιλιά. Από τις πιο συχνές αιτίες όμως είναι τα προβλήματα στη γνάθο, στα δόντια, στο φάρυγγα, στις αμυγδαλές.
Αν και ο πόνος στο αυτί συνήθως οφείλεται σε «αθώες» καταστάσεις, μερικές φορές η αιτία του είναι απειλητικά για τη ζωή προβλήματα. Αυτή είναι η περίπτωση μιας 77χρονης η οποία διαγνώστηκε με έμφραγμα του μυοκαρδίου, το πρώτο σύμπτωμα του οποίου ήταν ο πόνος στο αυτί!
Ξαφνική επιδείνωση
Το περιστατικό περιέγραψαν προσφάτως στην Αμερικανική Επιθεώρηση Ωτολαρυγγολογίας (AJO) γιατροί από το Πανεπιστήμιο Tufts, στη Βοστώνη. Όπως αναφέρουν, η γυναίκα παρουσίαζε από χρόνια πόνο στο αριστερό της αυτί όταν έκανε κάτι κοπιώδες, όπως το περπάτημα. Τον τελευταίο καιρό, όμως, ο πόνος στο αυτί της είχε επιδεινωθεί.
Απευθύνθηκε στους γιατρούς περιγράφοντας τον πόνο της ως αμβλύ που περιστασιακά γινόταν οξύς. Όπως είπε τον ένιωθε να αρχίζει από στην αριστερή πλευρά του λαιμού της και να αντανακλά στο αριστερό αυτί της. Από το σημείο αυτό διέρχεται ο στερνοκλειδομαστοειδής μυς. Ο μυς αυτός συνδέει τη μαστοειδή απόφυση (στο κρανίο) με το στέρνο και την κλείδα (στο θώρακα).
Οι γιατροί την υπέβαλλαν σε εξετάσεις ακοής που δεν έδειξαν κάτι. Η γυναίκα δεν ανέφερε άλλα συμπτώματα και έτσι επέστρεψε σπίτι της. Την επόμενη μέρα, όμως, επέστρεψε στο νοσοκομείο αναφέροντας ότι ο πόνος στο αυτί της αντανακλούσε πια στο αριστερό μπράτσο της. Είπε επίσης ότι είχε και δύσπνοια όταν περπατούσε.
Οι γιατροί την υπέβαλλαν σε καρδιολογικές εξετάσεις που αποκάλυψαν ότι είχε πάθει σοβαρό έμφραγμα του μυοκαρδίου.
«Άτυπη» στηθάγχη
Η γυναίκα έπασχε από στεφανιαία νόσο (καρδιοπάθεια) που της προκαλούσε στηθάγχη. Ωστόσο η στηθάγχη της (δηλαδή ο πόνος στο στήθος της) δεν εκδηλωνόταν με τα συνηθισμένα συμπτώματα, αλλά άτυπα.
Αυτό σημαίνει ότι δεν είχε τον χαρακτηριστικό πόνο που αντανακλά στο χέρι ή στην ράχη, ούτε τη ναυτία που επίσης είναι συχνή. Το γεγονός ότι το μόνο σύμπτωμα της 77χρονης ήταν επί χρόνια ο πόνος στο αυτί, είναι πολύ επικίνδυνο, λένε οι ειδικοί. Και αυτό διότι αν δεν διαγνωστεί η αιτία του, μπορεί να αποβεί μοιραίος.
Οι επιστήμονες του Tufts αναφέρουν ότι ο πόνος στο αυτί μπορεί να εκδηλώνεται μόνο στη μία πλευρά του σώματος ή να είναι αμφοτερόπλευρος. Όταν ένας ασθενής απευθύνεται στον γιατρό με ωταλγία κατά την σωματική καταπόνηση, αλλά οι ακοολογικές εξετάσεις του βγαίνουν καθαρές, πρέπει να παραπέμπεται (και) για καρδιολογικό έλεγχο, συνιστούν.
Αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό εάν έχει και παράγοντες κινδύνου για καρδιολογικά προβλήματα. Η 77χρονη γυναίκα, λ.χ., έπασχε από υπέρταση, τύπου 2 διαβήτη και νεφρική νόσο.
Άλλα άτυπα συμπτώματα
Ο πόνος στο αυτί κατά την σωματική καταπόνηση δεν είναι το μοναδικό απρόσμενο σύμπτωμα που μπορεί να έχει η στηθάγχη. Αυτήν μπορεί να υποκρύπτει και ο πόνος στο αριστερό αυτί που επιδεινώνεται με τον κρύο καιρό ή από τα έντονα συναισθήματα, αναφέρει ο βρετανός οικογενειακός ιατρός Dr. James Le Fanu.
Η «άτυπη» στηθάγχη μπορεί επίσης να εκδηλωθεί με έντονο κνησμό (φαγούρα) στη μύτη. Μπορεί επίσης να προκαλεί ήπια ενόχληση (και όχι πόνο) στο στήθος όταν κάποιος κάνει κάτι λίγο έντονο, όπως το να ανέβει μια σκάλα με τα πόδια ή να μεταφέρει βαριές σακούλες με ψώνια.
Επιπλέον, πολλοί ασθενείς με έμφραγμα παρουσιάζουν πόνο στην κοιλιά, δύσπνοια και πόνο στο πρόσωπο και το κρανίο, αναφέρουν οι γιατροί του Tufts. Ο κρανιοπροσωπικός πόνος (στον οποίο συμπεριλαμβάνεται ο πόνος στο αυτί) μπορεί να είναι το μοναδικό σύμπτωμα σε ποσοστό έως 6% των ασθενών με έμφραγμα, προσθέτουν.
Φωτογραφία: iStock