Ποιοι πρέπει να ΜΗΝ παίρνουν βιταμίνη Α: Όλες οι χρήσεις, οι παρενέργειες και οι προφυλάξεις για την βιταμίνη Α

Μιχάλης Θερμόπουλος
05 Μαρτίου 2022 | 09:00

Η βιταμίνη Α είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη. Οι διαφορετικές της μορφές ονομάζονται “ρετινοειδή”. Τέτοιες είναι η ρετινόλη, η ρετινάλη, το ρετινοϊκό οξύ και ο ρετινυλεστέρας.

Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη για τη σωστή ανάπτυξη και λειτουργία πολλών μερών του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των ματιών, του δέρματος και του ανοσοποιητικού συστήματος. Μπορεί να βρεθεί σε πολλά φρούτα, λαχανικά και ψάρια. Τα καροτενοειδή είναι μια ομάδα χημικών ουσιών που βρίσκονται στα φυτά. Μερικά από αυτά μπορούν να μετατραπούν σε βιταμίνη Α στο σώμα.

Χρησιμοποιείται επίσης για την καταπολέμηση γήρανσης του δέρματος, την ακμή, τον HIV/AIDS, τον καταρράκτη, τις λοιμώξεις και πολλές άλλες καταστάσεις.

Βιταμίνη Α: Χρήσεις και αποτελεσματικότητα

Ανεπάρκεια βιταμίνης Α

Η βασική χρήση της λήψης βιταμίνης Α από το στόμα είναι για την πρόληψη και τη θεραπεία της αντίστοιχης ανεπάρκειας.

Άλλες πιθανές θετικές χρήσεις:

Γήρανση του δέρματος

Η εφαρμογή βιταμίνης Α (ρετινόλη) στο δέρμα βελτιώνει το χρώμα του, την ευελιξία και τις ρυτίδες. Δεν είναι σαφές εάν η μη συνταγογραφούμενη ρετινόλη λειτουργεί τόσο καλά όσο τα συνταγογραφούμενα προϊόντα.

Ιλαρά

Η λήψη βιταμίνης Α από το στόμα φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών της ιλαράς, ή και θανάτου σε παιδιά με ιλαρά.

Καλύτερη όραση σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού

Η βιταμίνη Α από το στόμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης φαίνεται να μειώνει τη νυχτερινή όραση κατά 37% σε υποσιτισμένα άτομα. Η απορρόφησή της από τον οργανισμό βελτιώνεται, όταν λαμβάνεται μαζί με ψευδάργυρο.

Λευκοπλακία του στόματος

Είναι οι λευκές κηλίδες στο εσωτερικό του στόματος που προκαλούνται συνήθως από το κάπνισμα. Η λήψη υψηλής δόσης βιταμίνης Α από το στόμα μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία αυτών των βλαβών.

Επιπλοκές μετά τον τοκετό

Η λήψη βιταμίνης Α από το στόμα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη μειώνει τη διάρροια και τον κίνδυνο θανάτου μετά τον τοκετό σε υποσιτισμένες γυναίκες.

Μελαγχρωστική αμφιβληστροειδίτιδα

Είναι μια κληρονομική πάθηση των ματιών που προκαλεί κακή νυχτερινή όραση και απώλεια της περιφερικής όρασης. Η βιταμίνη Α από το στόμα μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη μιας οφθαλμικής νόσου που προκαλεί βλάβη στον αμφιβληστροειδή.

Ελκώδης κολίτιδα

Ένας τύπος φλεγμονώδους νόσου του εντέρου. Η λήψη βιταμίνης Α από το στόμα καθημερινά για 2 μήνες μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα σε ενήλικες με ελκώδη κολίτιδα.

Ρυτίδες του δέρματος από την ηλιακή ακτινοβολία

Η εφαρμογή ρετινόλης στο δέρμα βελτιώνει την απαλότητά του και τις ρυτίδες σε γυναίκες με δέρμα κατεστραμμένο από τον ήλιο.

Βιταμίνη Α: Πιθανές παρενέργειες

Όταν λαμβάνεται από το στόμα

Η βιταμίνη Α θεωρείται ασφαλής όταν λαμβάνεται σε ποσότητες μικρότερες από 10.000 μονάδες (3.000 mcg) ημερησίως. Η βιταμίνη Α διατίθεται σε δύο μορφές:

προσχηματισμένη βιταμίνη Α (ρετινόλη ή ρετινυλεστέρας) και
προβιταμίνη Α (καροτενοειδή)

Η μέγιστη ημερήσια δόση αφορά μόνο την προσχηματισμένη βιταμίνη Α. Αυτή είναι πιθανώς μη ασφαλής όταν λαμβάνεται σε δόσεις μεγαλύτερες από 10.000 μονάδες (3.000 mcg) ημερησίως. Υψηλότερες δόσεις μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο παρενεργειών. Η μακροχρόνια χρήση μεγάλων ποσοτήτων μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες, συμπεριλαμβανομένων των ψυχικών αλλαγών.

Όταν εφαρμόζεται στο δέρμα

Η βιταμίνη Α θεωρείται ασφαλής όταν χρησιμοποιείται βραχυπρόθεσμα. Ο ορός ρετινόλης 0,5% χρησιμοποιείται καθημερινά για έως και 3 μήνες χωρίς σοβαρές παρενέργειες.

Βιταμίνη Α: Πιθανοί κίνδυνοι – Ποιοι πρέπει να ΜΗΝ παίρνουν βιταμίνη Α

Εγκυμοσύνη και θηλασμός

Η βιταμίνη Α θεωρείται ασφαλής όταν λαμβάνεται σε συνιστώμενες ποσότητες μικρότερες από 10.000 μονάδες (3.000 mcg) προσχηματισμένης βιταμίνης Α καθημερινά. Μεγαλύτερες ποσότητες είναι πιθανώς επικίνδυνες και μπορεί να προκαλέσουν γενετικές ανωμαλίες. Παρακολουθήστε την πρόσληψη βιταμίνης Α από όλες τις πηγές κατά τους πρώτους τρεις μήνες της εγκυμοσύνης. Μορφές βιταμίνης Α βρίσκονται σε πολλά τρόφιμα, όπως το συκώτι, ορισμένα εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού και τα συμπληρώματα διατροφής.

Παιδιά

Η βιταμίνη Α θεωρείται ασφαλής όταν λαμβάνεται στις συνιστώμενες ποσότητες. Οι μέγιστες ποσότητες βιταμίνης Α που είναι ασφαλείς για τα παιδιά εξαρτώνται από την ηλικία τους. Η βιταμίνη Α είναι πιθανώς μη ασφαλής για τα παιδιά όταν λαμβάνεται από το στόμα σε υψηλές δόσεις. Η λήψη υψηλών δόσεων μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, όπως ευερεθιστότητα, υπνηλία, διάρροια και άλλα προβλήματα.