Τουλάχιστον δύο εβδομάδες τον χρόνο καλύπτεται ο γαλάζιος ουρανός της χώρας μας από αφρικανική σκόνη, όταν οι μετεωρολογικές συνθήκες ευνοούν την μεταφορά της από την έρημο της Σαχάρας.
Η σκόνη όμως δεν είναι σκέτο χώμα. Μεταφέρει σωματίδια με ευρύ φάσμα μεγεθών, ενώ μπορεί να συμπαρασύρει και ρύπους. Αναλόγως με το μέγεθός τους, τα αιωρούμενα σωματίδια με διάμετρο 10 μικρά (PM10) ή μικρότερη (ένα μικρόν ισούται με ένα εκατομμυριοστό του μέτρου) εισδύουν στο αναπνευστικό και από εκεί φθάνουν παντού στο σώμα
Έτσι μπορεί να πυροδοτήσουν αλλεργίες, νόσους ή ακόμα και σοβαρά καρδιοαναπνευστικά επεισόδια που μπορεί να απειλήσουν την υγεία. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι αυξάνονται οι προσελεύσεις στα νοσοκομεία όταν υπάρχει αφρικανική σκόνη στην ατμόσφαιρα.
Τις επισημάνσεις αυτές κάνει η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ), εξηγώντας πως επηρεάζει η αφρικανική σκόνη τα ζωτικά όργανα, το ανοσοποιητικό, αλλά και την υγεία σε βάθος χρόνου.
Στο αναπνευστικό
Μία από τις πρωταρχικές επιπτώσεις της αφρικανικής σκόνης στην υγεία είναι η επίδρασή της στην αναπνευστική υγεία. Τα λεπτά σωματίδια της σκόνης μπορούν να εισδύσουν βαθιά στους πνεύμονες και ακόμη και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος.
Διαβάστε ακόμα Αποπνικτική ατμόσφαιρα από την αφρικανική σκόνη: Με τα εισπνεόμενα στο χέρι οι ασθενείς
Η έκθεση σε αυτά τα σωματίδια μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα στους ασθενείς με άσθμα, βρογχίτιδα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Μπορεί επίσης να προκαλέσει:
- Δύσπνοια
- Βήχα
- Συριγμό
- Δυσφορία στο στήθος
Αλλεργίες και ερεθισμός
Η αφρικανική σκόνη μπορεί να προκαλέσει αλλεργικού τύπου αντιδράσεις σε ορισμένα άτομα. Μπορεί επίσης να επιφέρει ερεθισμό του αναπνευστικού συστήματος. Έτσι, οι αλλεργικοί ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν:
- Ρινική συμφόρηση
- Φτέρνισμα
- Υγρά μάτια
Επιπλέον, οι πάσχοντες από αλλεργίες ή ευαισθησίες σε περιβαλλοντικούς παράγοντες μπορεί να εμφανίζουν αυξημένα συμπτώματα σε περιόδους αυξημένων επιπέδων αφρικανικής σκόνης.
Στο καρδιαγγειακό
Η έκθεση στην αφρικανική σκόνη σχετίζεται με καρδιαγγειακά προβλήματα. Τα σωματίδια μπορούν να συμβάλουν στη φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες και την αγγειοσυστολή. Οι επιδράσεις αυτές με τη σειρά τους μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο:
- Καρδιακής προσβολής
- Εγκεφαλικού επεισοδίου
- Άλλων καρδιαγγειακών συμβαμάτων
Οι ευάλωτοι πληθυσμοί (π.χ. ηλικιωμένοι, ασθενείς που ήδη έχουν καρδιαγγειακά νοσήματα) κινδυνεύουν περισσότερο να εκδηλώσουν τέτοιου είδους επεισόδια.
Στο ανοσοποιητικό σύστημα
Η παρατεταμένη έκθεση στην αφρικανική σκόνη μπορεί επίσης να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας τα άτομα πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος και σε άλλες ασθένειες.
Η φλεγμονώδης απόκριση που προκαλείται από τα σωματίδια σκόνης μπορεί να αποδυναμώσει την άμυνα του σώματος. Με αυτό τον τρόπο δυσχεραίνει την καταπολέμηση των παθογόνων μικροοργανισμών.
Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι
Η χρόνια έκθεση στην αφρικανική σκόνη και τους σχετικούς ρύπους της έχει συσχετιστεί με μακροπρόθεσμους κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων:
- Αναπνευστικών ασθενειών
- Μειωμένης πνευμονικής λειτουργίας
- Καρδιαγγειακών διαταραχών
- Ορισμένων τύπων καρκίνου
Η συνεχής έκθεση σε υψηλά επίπεδα σωματιδίων σκόνης μπορεί να έχει συσσωρευτικές επιπτώσεις στην υγεία με την πάροδο του χρόνου.
Σύμφωνα με ανασκόπηση του 2020 για την επίδραση της σκόνης στην ποιότητα του αέρα στην Ευρώπη, 42.000 θάνατοι κάθε χρόνο αποδίδονται στην αφρικανική σκόνη. Στις μεσογειακές χώρες έχει υπολογιστεί ότι το 27-44% του αριθμού των θανάτων που σχετίζονται με τα σωματίδια PM10 οφείλεται στην αφρικανική σκόνη.
Φωτογραφία: iStock