Σημαντική μείωση παρουσιάζει τις τελευταίες δεκαετίες η ανδρική γονιμότητα, καθώς έχει ελαττωθεί κατά 50% η συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων στο σπέρμα των ανδρών σε Ευρώπη, Βόρειο Αμερική και Αυστραλία.
Οι λόγοι αυτής της μείωσης δεν έχουν αποσαφηνιστεί, αλλά πιστεύεται ότι η εκτεταμένη χρήση των κινητών τηλεφώνων είναι ένας από τους συμβάλλοντες παράγοντες.
Νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε προσφάτως στην ιατρική επιθεώρηση Fertility and Sterility, επιβεβαίωσε την άποψη αυτή. Η μελέτη διεξήχθη σε 2.759 νεαρούς άνδρες (ηλικίες 18-22 ετών) από την Ελβετία.
Οι νεαροί συμπλήρωσαν αναλυτικά ερωτηματολόγια για την υγεία και τον τρόπο ζωής τους. Μεταξύ άλλων απάντησαν και στο ερώτημα πόσες ώρες ασχολούνταν καθημερινά με το κινητό τους και που το τοποθετούσαν όταν δεν μιλούσαν.
Η μελέτη έδειξε πως η πολύ συχνή χρήση του κινητού (πάνω από 20 φορές την ημέρα) σχετιζόταν με χαμηλότερη συγκέντρωση και με χαμηλότερο συνολικό όγκο σπερματοζωαρίων.
«Πολλές επιστημονικές αναφορές επιβεβαιώνουν ότι υπάρχει παγκοσμίως σημαντική έκπτωση στην ποιότητα του ανδρικού σπέρματος», αναφέρει ο χειρουργός ανδρολόγος ουρολόγος δρ Αναστάσιος Λιβάνιος. «Η ιατρική έρευνα δείχνει ότι ο αριθμός των σπερματοζωαρίων σε άνδρες του δυτικού κόσμου έχει μειωθεί κατά μέσο όρο σε 47 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά χιλιοστό του λίτρου (ml) από 99 εκατομμύρια που ήταν στο παρελθόν».
Το φαινόμενο αυτό δεν έχει συνέπειες μόνο στην ανδρική γονιμότητα αλλά και σε σειρά δεικτών, ζωτικής σημασίας για την κοινωνία. «Η μείωση της γονιμότητας οδηγεί σε υπογεννητικότητα και αυτή σε γήρανση του πληθυσμού, η οποία υποστηρίζεται και συντηρείται βέβαια από την ιατροτεχνολογική πρόοδο», προσθέτει.
Πώς επιδρούν τα κινητά
Πώς μπορούν όμως τα κινητά να επηρεάζουν την ανδρική γονιμότητα; Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, φυσική ή τεχνητή, επηρεάζει όλους τους ζωντανούς οργανισμούς, απαντά ο ιατρός. Οι επιπτώσεις της στο αναπαραγωγικό σύστημα μπορεί να είναι αποτέλεσμα της θερμικής επίδρασης, της δημιουργίας οξειδωτικού στρες, αλλαγών στη δομή των πρωτεϊνών και άλλων παραγόντων.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα κύματα που εκπέμπονται από τα κινητά τηλέφωνα μπορεί να οδηγήσουν το σπέρμα σε οξειδωτικό στρες και εντατικοποίηση του κατακερματισμού του DNA του.
Υπάρχουν, όμως, και κάποιες μελέτες σε ανθρώπους και σε ζώα που δείχνουν ότι η έκθεση σε συγκεκριμένες συχνότητες έχει θεραπευτική επίδραση.
Η νέα μελέτη άρχισε το 2005 (πριν η χρήση κινητών τηλεφώνων γίνει τόσο εκτεταμένη) και έληξε τον Νοέμβριο 2018. Οι νεαροί άνδρες υποβλήθηκαν σε αναλύσεις σπέρματος για να καταγραφούν όλες οι παράμετροι της ποιότητας του σπέρματος. Οι παράμετροι αυτές είναι:
- Όγκος, συγκέντρωση και συνολικός αριθμός σπερματοζωαρίων
- Κινητικότητα και μορφολογία των σπερματοζωαρίων
Η μελέτη έδειξε πως ο κίνδυνος για υπογονιμότητα σε όσους χρησιμοποιούσαν τα κινητά τους πάνω από 20 φορές την ημέρα ήταν:
- Κατά 30% μεγαλύτερος όσον αφορά την συγκέντρωση σπερματοζωαρίων ανά ml σπέρματος
- Κατά 21% όσον αφορά τον συνολικό αριθμό σπερματοζωαρίων στο παραγόμενο σπέρμα
Ο ρόλος της τεχνολογίας
Ωστόσο η συσχέτιση αυτή ήταν εντονότερη κατά τα πρώτα χρόνια της μελέτης (2005-2007), όταν η τεχνολογία των κινητών ήταν πολύ λιγότερο εξελιγμένη απ’ ό,τι στις μέρες μας.
Τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι η μετάβαση σε 3G και 4G μπορεί να έχει αμβλύνει τις επιπτώσεις. Αυτό πιθανώς οφείλεται στη χαμηλότερη ισχύ εκπομπής των νεότερων τηλεφώνων.
Αντιθέτως, η παρούσα μελέτη δεν βρήκε να συσχετίζεται η χρήση των κινητών με την κινητικότητα ή τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων που επίσης παίζει ρόλο στη γονιμότητα.
Η μελέτη δεν βρήκε επίσης να παίζει ρόλο ούτε πού φύλαγαν οι συμμετέχοντες τα κινητά τους όταν δεν τα χρησιμοποιούσαν. Το 87,5% απάντησαν στην τσέπη του παντελονιού. Οι υπόλοιποι στο σακάκι τους ή μακριά από το σώμα τους.
Άλλες αιτίες
«Εκτός από την ακτινοβολία, για την υπογονιμότητα των ανδρών έχουν ενοχοποιηθεί και άλλοι παράγοντες, όπως το περιβάλλον, ο τρόπος ζωής, το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και το ψυχολογικό στρες», λέει ο δρ Λιβάνιος. «Ακόμα, όμως, έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε μέχρι να είμαστε σε θέση να πούμε με ασφάλεια ποιοι περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν αρνητικά το ανδρικό σπέρμα και μέσω ποιων μηχανισμών».
Αυτό που γνωρίζουν μετά βεβαιότητος οι ειδικοί είναι πως η ανδρική γονιμότητα επηρεάζεται από:
- Ιατρικά ουρογεννητικά προβλήματα (π.χ. σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, απόφραξη λόγω συγγενών ανωμαλιών, τραυματισμούς, στυτική δυσλειτουργία)
- Γενετικές νόσους
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Ορμονικές διαταραχές
Η θεραπεία έγκειται στην αντιμετώπιση του αιτίου της υπογονιμότητας. Όταν αυτή δεν είναι εφικτή, η απόκτηση απογόνων μπορεί να επιτευχθεί μέσω τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Σε περιπτώσεις κακής ποιότητας σπέρματος επιλέγεται η μικρογονιμοποίηση (ICSI). Η μέθοδος αυτή περιόρισε την ανάγκη ύπαρξης εκατοντάδων χιλιάδων σπερματοζωαρίων ακόμα και σε ένα μόνο! Η λήψη μπορεί να γίνει από την επιδιδυμίδα ή από τον όρχι.
Φωτογραφία: iStock