Πως η Δραματοθεραπεία απαλύνει τις ασθένειες της ψυχής

27.06.2013 | 06:00

Γνωρίζετε τι είναι η δραματοθεραπεία και πως το ψυχόδραμα μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά; Πότε μπορεί να εφαρμοστεί, σε ποιους ασθενείς, και τι αποτελέσματα έχει; Τι σχέση έχει με την ψυχοθεραπεία; Πως το δράμα (από το ρήμα δράττω και όχι όπως το νομίζουμε με την έννοια του τραγικού) επιδρά στην ψυχή ενός ανθρώπου με προβλήματα; Το iatropedia.gr, σας ενημερώνει για τις εναλλακτικές και συμπληρωματικές θεραπείες στην ψυχιατρική, όπως είναι η μουσικοθεραπεία, η δραματοθεραπεία κ.α. Χθες αναφερθήκαμε στη μουσικοθεραπέια, σήμερα θα μάθετε για τη δραματοθεραπεία.

Του Εμμανουήλ Πολυζόπουλου

Ψυχίατρου – Ψυχοθεραπευτή

Τι είναι η Δραματοθεραπεία και πως λειτουργεί

«Το Δράμα, ως εκ της φύσεώς του, προκαλεί ενσυναίσθηση και προοπτική» Emunah, 1994, όπως παρατίθεται στο Leeder και Wimmer, 2006. Η Δραματοθεραπεία χρησιμοποιεί τις εκδραματίσεις για να βοηθήσει τους ανθρώπους να εντοπίσουν με διαφορετικό τρόπο τα προβληματικά ζητήματα στη ζωή τους, προκειμένου να διερευνήσουν εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης αυτών των ζητημάτων.

Η Δραματοθεραπεία έχει εφαρμοστεί σε πολλά πλαίσια, π.χ. στην θεραπεία με τα παιδιά, τους εφήβους, τον εθισμό από ουσίες, στις διατροφικές διαταραχές, στην διαταραχή μετα-τραυματικού στρες, στις διαταραχές της προσωπικότητας και στα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης. Μπορεί να να γίνει σε ένα περιβάλλον ομαδικής ή ατομικής θεραπείας και είναι πάντα υπό την καθοδήγηση ενός Ειδικού επαγγελματία ψυχικής υγείας τον δραματοθεραπευτή.

Αφήγηση ιστορίας, κατασκευή εξαρχής μιας φανταστικής ιστορίας, role-playing, αντιστροφή ρόλων, αυτοσχεδιασμός, αφήγηση, εικόνες, σκηνικά, μάσκες και ούτω καθεξής χρησιμοποιούνται ως ερέθισμα για την δραματοποίηση. Η βασική θεωρία της δραματοθεραπείας είναι ότι το δράμα και το θέατρο είναι κάτι περισσότερο από απομιμήσεις της ζωής και αποτελεούν ουσιαστικά τρόπους για τους ανθρώπους να συμμετέχουν ενεργητικά στο εξωτερικό γίγνεσθαι.

Ενώ το δράμα και οι πιθανές θεραπευτικές επιδράσεις του έχουν αναγνωριστεί εδώ και πολλά χρόνια, η δραματοθεραπεία δεν είχε αναγνωρισθεί ως μια ειδική επαγγελματική και επιστημονική μέθοδος μέχρι την δεκαετία του 1930 όταν και διαμορφώθηκε η Δραματοθεραπεία που βλέπουμε σήμερα με κύριους εκφραστές και ερευνητές τους Peter Slade, Billy Lindkvist και Sue Jennings στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η Δραματοθεραπεία τονίζει τη δημιουργικότητα και τον αυθορμητισμό. Μέσα στη διαδικασία της δραματοθεραπείας, οι διάφορες διεργασίες επικεντρώνονται στο να κατακτήσουν τελικώς οι συμμετέχοντες μια κατάσταση ηρεμίας και γαλήνης. Ο Jones εξηγεί ότι μέσω της δραματική προβολής, εξωτερικεύονται οι εσωτερικές συγκρούσεις, με τη χρήση θεατρικών τεχνικών όπως αναπαραστάσεις, παίξιμο συγκεκριμένων ρόλων, αυτοσχεδιασμός, αντιστροφή ρόλων κλπ. Έτσι, καθίσταται εφικτό για τους συμμετέχοντες να εξερευνήσουν ευαίσθητα εσωτερικά ζητήματα που μπορεί να ήταν δύσκολο για αυτούς να συζητήσουν.

Σε αντίθεση με το πραγματικό θεατρικό δράμα, ένας συμμετέχων σε διαδικασία δραματοθεραπείας δεν επιτρέπεται να ταυτιστεί πλήρως με τον χαρακτήρα που υποδύεται, έτσι ώστε να είναι σε θέση να προσδιορίσει και να προβληματιστεί σχετικά με το ρόλο που παίζει. Ο τρόπος που το σώμα επικοινωνεί συνειδητά και ασυνείδητα και θα μπορούσε να εγείρει σημαντικά θέματα για το άτομο και τον δραματοθεραπευτή του για να εργαστούν πάνω σε αυτό στην συνέχεια της θεραπείας.

Για παράδειγμα, ο Τζόουνς εξήγησε ότι μία συγκεκριμένη γυναίκα στην ομάδα του επέλεξε να υποδυθεί κάποιαν που ήταν άρρωστη, εξασθενημένη και συνεχώς έπεφτε κάτω. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης που επηκολούθησε της συνεδρίας, η γυναίκα συνειδητοποίησε ότι είχε υποδυθεί την μητέρα της που είχε πεθάνει όταν εκείνη ήταν μικρή.

Η σχέση ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα είναι ένα θέμα που επανέρχεται συχνά στην Δραματοθεραπεία. Οι συμμετέχοντες συχνά καλούνται να φέρουν πραγματικές εμπειρίες της ζωής στην δραματοθεραπεία. Με τον τρόπο αυτό, η Δραματοθεραπεία είναι «μια μορφή θεάτρου», όμως οι συμμετέχοντες, αναβιώνοντας ελεγχόμενα αυτά που έχουν συμβεί ή συμβαίνουν στην ζωή τους, επεξεργάζονται τα βαθύτερα τραύματα και αγωνίες τους και προσπαθούν να δράσουν διορθωτικά στο εδώ και τώρα.

Ψυχόδραμα

«Το σώμα θυμάται τι το μυαλό ξεχνά» Marcia Karp, 1998.

Το ψυχόδραμα λέξη προέρχεται από τις λέξεις «ψυχή» (ψυχή / πνεύμα) και «Δράμα» (δράση) υπονοώντας έτσι τη διαδικασία αξιοποίησης δράσεων για να εξωτερικευθεί ο εσωτερικός κόσμος.

Το ψυχόδραμα αναπτύχθηκε από τον Jacob Levy Moreno στις αρχές του 1920. Με πολλούς τρόπους, το ψυχόδραμα χρησιμοποιεί τις ίδιες θεωρίες και τις βασικές έννοιες όπως η δραματοθεραπεία. Στο ψυχόδραμα, ο κύριος πρωταγωνιστής είναι ο συμμετέχων, οι ανησυχίες του οποίου πρέπει να αντιμετωπισθούν τη συγκεκριμένη περίοδο. Ο πρωταγωνιστής θα υποδυθεί σκηνές από το παρελθόν, τις εσωτερικές συγκρούσεις, τις φαντασιώσεις, τα όνειρα και ούτω καθ 'εξής, όπως ακριβώς και στην Δραματοθεραπεία. Άλλοι ρόλοι στην κατάσταση που περιγράφει, συμπληρώνονται από άλλα μέλη της ομάδας ή ακόμα και από άψυχα αντικείμενα.

Το ψυχόδραμα, ως θεραπεία, είναι πιο θεωρητικό και οι συνεδρίες είναι πολύ πιο δομημένες σε σχέση με την Δραματοθεραπεία. Το ψυχόδραμα επικεντρώνεται στην συναισθηματική συμμετοχή της αντιμετώπισης προβληματικών τομέων της ζωής, ενώ η Δραματοθεραπεία επιτρέπει την δραματική αποστασιοποίηση των. Έτσι, το ψυχόδραμα θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματικό στη θεραπεία αλκοολικών ή τοξικομανών. Αντιστρόφως, η Δραματοθεραπεία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για παιδιά με ειδικές ανάγκες, τους εφήβους, και ενήλικες με ειδικές ανάγκες άτομα. Σε πολλά περιστατικά, οι τεχνικές δραματοθεραπείας χρησιμοποιούνται ως μέθοδος εισαγωγής για το ψυχόδραμα και αντιστρόφως το ψυχόδραμα ως follow-up για τη δραματοθεραπεία.