Πώς μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου

Ο καρκίνος αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες θανάτου σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα όμως με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περίπου ένα στα τρία περιστατικά μπορούν να προληφθούν, εάν κάνουμε ορισμένες τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής μας.

Οι δέκα κυριότερες συνήθειες που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου παρατίθενται στη συνέχεια:

Διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους

Περισσότερο από το 60% των ενηλίκων στις δυτικές χώρες είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Τα περιττά κιλά αυξάνουν τις πιθανότητες αναπτύξεως διαφόρων μορφών καρκίνου, όπως:

• Του οισοφάγου
• Του παγκρέατος
• Του παχέος εντέρου
• Των νεφρών
• Του θυρεοειδούς αδένα

Έχει υπολογιστεί ότι αν κάθε ενήλικας στις ΗΠΑ μειώσει τον δείκτη μάζας σώματος κατά 1%, αυτό θα μπορούσε να μειώσει τον αριθμό νέων περιπτώσεων καρκίνου έως και 100.000.

Μείωση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος

Η συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος έχει σχετισθεί με υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου και του στομάχου. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο (AICR) συνιστά να μην υπερβαίνουμε την μία (1) μερίδα την εβδομάδα.

Χρήση αντιηλιακού

Ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να προκληθεί από την συχνή και μακρόχρονη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ιάσιμες, εάν εντοπιστούν και αντιμετωπιστούν εγκαίρως. Εάν, όμως, ο καρκίνος εξαπλωθεί σε άλλα όργανα του σώματος, μπορεί να είναι απειλητικός για τη ζωή. Το αντιηλιακό με δείκτη προστασίας από τον ήλιο (SPF) 30 ή υψηλότερο, συμβάλλει στην πρόληψη του δερματικού καρκίνου.

Συχνή κατανάλωση λαχανικών και φρούτων

Τα λαχανικά και τα φρούτα μπορούν να συμβάλλουν βοηθήσουν στην αποτροπή μιας σειράς καρκίνων, όπως:

• Στο στόμα
• Στον τράχηλο
• Στην τραχεία
• Στον οισοφάγο

Αυτές οι τροφές έχουν ουσίες που βοηθούν τα κύτταρα να αποτρέψουν βλάβες που μπορούν να οδηγήσουν αργότερα σε καρκίνο. Θα πρέπει να λαμβάνουμε τουλάχιστον 3 μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα.

Μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης

Τα τρόφιμα και τα ροφήματα/ποτά με πολλή ζάχαρη τείνουν να έχουν περισσότερες θερμίδες. Εάν τα τρώμε συχνά, είναι πιθανότερο να λαμβάνουμε περισσότερες θερμίδες από όσες θα έπρεπε να καταναλώνουμε σε μία ημέρα. Η υπερκατανάλωση θερμίδων μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο αναπτύξεως καρκίνου. Η παχυσαρκία οδηγεί επίσης σε υπερινσουλιναιμία, η οποία επάγει καρκινικά μονοπάτια.

Εμβολιασμός έναντι του HPV και της ηπατίτιδας Β

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προκαλείται από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Ο ιός αυτός συχνά μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω των σεξουαλικών επαφών. Μπορεί επίσης να μπορεί να προκαλέσει καρκίνο:

• Του κόλπου
• Του πέους
• Του πρωκτού
• Του στόματος

Τα κορίτσια μπορούν να κάνουν το εμβόλιο μεταξύ 9 και 26 ετών και τα αγόρια από 9 έως 21 ετών. Η χρήση προφυλακτικού μπορεί επίσης να μειώσει τις πιθανότητες προσβολής από HPV.

Τα άτομα που φέρουν τον ιό της ηπατίτιδας Β έχουν 100 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του ήπατος. Επιπλέον, όσοι έχουν χρόνια ηπατικά προβλήματα, αρκετούς σεξουαλικούς συντρόφους ή/και μοιράζονται βελόνες για χρήση ναρκωτικών έχουν υψηλό κίνδυνο να προσβληθούν από ηπατίτιδα Β. Το ίδιο και όσοι εργάζονται σε επαφή με ανθρώπινο αίμα. Ο έγκαιρος εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Β μπορεί να αποτρέψει τη μόλυνση.

Συστηματική άσκηση

Όσοι γυμνάζονται συστηματικά διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο:

• Του παχέος εντέρου
• Του μαστού
• Της μήτρας

Με την καθημερινή σωματική δραστηριότητα το σώμα χρησιμοποιεί περισσότερη ενέργεια. Αποτρέπεται επίσης η συσσώρευση ορισμένων ορμονών και ουσιών, που σχετίζονται με την καρκινογένεση.

Φυσικά η άσκηση συμβάλλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση και άλλων προβλημάτων υγείας, όπως:

• Του σακχαρώδους διαβήτη
• Των καρδιαγγειακών παθήσεων

Διακοπή του καπνίσματος

Το ποσοστό των ανθρώπων που καπνίζουν καθημερινά σε ΗΠΑ και Ευρώπη έχει μειωθεί σημαντικά από τη δεκαετία του 1960 έως σήμερα (από το 40% σε περίπου 10%, κατά μέσον όρο). Ωστόσο ο καπνός εξακολουθεί να αποτελεί παγκοσμίως την πρώτη τροποποιήσιμη αιτία θανάτου, καθώς οδηγεί σε καρκίνο αλλά και σε καρδιαγγειακά προβλήματα.

Μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ

Ο καρκίνος έχει σχετισθεί και με την αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ. Ειδικότερα, η υπερβολική κατανάλωσή του μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνων του πεπτικού συστήματος, όπως:

• Του οισοφάγου
• Του στομάχου
• Του ήπατος
• Του παχέος εντέρου

Το αλκοόλ αυξάνει επίσης τον κίνδυνο αναπτύξεως καρκίνου του μαστού. Οι άνδρες δεν πρέπει να πίνουν περισσότερα από δύο ποτά την ημέρα. Οι γυναίκες πρέπει να περιορίζονται σε ένα.

Περιοδικοί προληπτικοί έλεγχοι

Όσο πιο νωρίς ανιχνευθεί ο καρκίνος, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες ανάρρωσης. Είναι διαθέσιμη ποικιλία προληπτικών εξετάσεων για διαφόρους τύπους καρκίνου, όπως:

• Μαστογραφία για τον καρκίνο μαστού
• Κολονοσκόπηση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου
• Μέτρηση PSA για τον καρκίνο του προστάτη
• Έλεγχος σπίλων (ελιές) για τον καρκίνο του δέρματος

Τις συστάσεις συνόψισαν η επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ Λίνα Πάσχου και η καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου.

Φωτογραφία: iStock