Πώς να αποφύγετε τους τραυματισμούς των ματιών στο σπίτι

Ολοένα περισσότεροι άνθρωποι τραυματίζονται τις μέρες της καραντίνας στα μάτια, καθώς οι περιορισμοί στις μετακινήσεις παρέχουν μοναδική ευκαιρία για να γίνουν δουλειές στο σπίτι, την αυλή ή τον κήπο που χρόνιζαν από καιρό.

Ωστόσο η διενέργεια αυτών των εργασιών ενέχει κινδύνους, αναφέρει η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO). Και προειδοποιεί πως οι δραστηριότητες υψηλού κινδύνου συμπεριλαμβάνουν την καθαριότητα, το μαγείρεμα, τις επισκευές και τις εργασίες στον κήπο.

«Οι τραυματισμοί των ματιών αποτελούν σοβαρό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία και κύρια αιτία διαταραχής της όρασης», λέει ο  χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. «Ωστόσο, μετά την έναρξη της πανδημίας που έχει προκαλέσει ο κορωνοϊός, βλέπουμε παγκοσμίως ότι αλλάζει το προφίλ αυτών των τραυματισμών».

Η πρώτη αλλαγή που παρατηρείται είναι στη συχνότητα των τραυματισμών σε ατυχήματα που συμβαίνουν εντός σπιτιού. Έως πρότινος οι τραυματισμοί αυτοί ήταν η μειονότητα του ετήσιου αριθμού τους. Συνήθως αφορούσαν το 30% ή το 40% των τραυματισμών των ματιών, αναλόγως με την έρευνα. Πλέον, όμως, οι μισοί άνθρωποι που τραυματίζονται στα μάτια, έχουν κτυπήσει μέσα ή γύρω από το σπίτι τους.

Εκτός από τον τόπο του τραυματισμού, αλλάζει η ηλικία των ασθενών αλλά και η αιτία του τραυματισμού. Πρόσφατη μελέτη, λ.χ., που πραγματοποιήθηκε σε μεγάλο οφθαλμολογικό κέντρο της Ιταλίας, έδειξε ότι μειώνονται οι οφθαλμολογικοί τραυματισμοί σε παιδιά και εφήβους. Αντιθέτως, αυξάνονται στους ενήλικες, κυρίως στους άνδρες.

Η ίδια μελέτη έδειξε επίσης ότι μειώθηκαν κατακόρυφα οι τραυματισμοί από πτώσεις και ατυχήματα στη διάρκεια του αθλητισμού. Ταυτοχρόνως, όμως, αυξήθηκαν εκείνοι που σχετίζονται με εργασίες στο σπίτι και κατά την ενασχόληση με τα φυτά.

Τα επικίνδυνα υλικά

Στις ΗΠΑ, εξ άλλου, όπου τηρούνται λεπτομερή μητρώα για κάθε ασθένεια και τραυματισμό, έχουν καταγραφεί εκατοντάδες χιλιάδες περιστατικά τραυματισμού στα μάτια από:

• Χημικά (π.χ. με χλώριο) που χρησιμοποιούνται για καθάρισμα
• Βίδες, καρφιά, μικρά εργαλεία που γίνονται επικίνδυνα όπλα στα απαίδευτα χέρια των επίδοξων μαραγκών, βαφέων και ξυλουργών
• Κλαδιά, χώμα, πέτρες, ακόμα και από τα αγκάθια των φυτών κατά τις εργασίες σε μπαλκόνια, κήπους και αυλές

Όλ’ αυτά συμβαίνουν κυρίως επειδή οι μη επαγγελματίες σπανίως φορούν ειδικά προστατευτικά γυαλιά, όταν ασχολούνται με εργασίες που μπορεί να υποκρύπτουν κίνδυνο τραυματισμού στα μάτια. Αν, όμως, τα φορούσαν, ο κίνδυνος θα μειωνόταν κατά 90%, σύμφωνα με την ΑΑΟ.

Τα επικίνδυνα σημεία

Ποια είναι, όμως, τα πιο επικίνδυνα σημεία εντός και γύρω από το σπίτι μας; Σύμφωνα με τα ιταλικά δεδομένα οι τραυματισμοί των ματιών συνήθως συμβαίνουν στη διάρκεια:

1. Οικιακών εργασιών, όπως η γενική καθαριότητα και η μαγειρική (17% των τραυματισμών στα μάτια)
2. Χειρωνακτικών εργασιών, όπως επισκευές (λείανση, πριόνισμα, χρήση σφυριού, διάνοιξη οπών). Αφορούν το περίπου 16% των τραυματισμών στα μάτια.
3. Της φροντίδας των φυτών σε μπαλκόνια, κήπους κ.λπ. (περίπου 11%)

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να αποφύγετε τους τραυματισμούς στα μάτια. Ο κ. Κανελλόπουλος εκτιμά πως, εκτός από την προμήθεια ειδικών προστατευτικών για τα μάτια, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά και μερικές πρόσθετες συστάσεις.

Συμβουλές προστασίας μέσα στο σπίτι

• Πριν χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε καθαριστικό (π.χ. για τον φούρνο, για την κουζίνα, για το μπάνιο), διαβάστε προσεκτικά την ετικέτα. Ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες χρήσεως
• Μην αναμιγνύετε ποτέ τα καθαριστικά προϊόντα μεταξύ τους
• Να προσέχετε το πιτσίλισμα του λίπους όταν μαγειρεύετε. Αν τηγανίζετε, να χρησιμοποιείτε ειδικό προστατευτικό πλέγμα για να μην βρεθεί το λάδι ή κομμάτι τροφής (π.χ. από μανιτάρια, καλαμαράκια, πατάτες) στο μάτι σας
• Προσέξτε πως ανοίγετε τα μπουκάλια με αφρώδη οίνο. Δεν είναι καθόλου αστείο να τα ανακινείτε και ύστερα να ανοίγετε απότομα τον φελλό. Να τυλίγετε το στόμιο με μία πετσέτα πριν ξεβιδώσετε το σύρμα, ώστε να συγκρατήσετε τον φελλό. Προσέξτε επίσης ώστε το στόμιο της σαμπάνιας να είναι στραμμένο μακριά από ανθρώπους την ώρα που την ανοίγετε.
• Όταν διανοίγετε τρύπες ή καρφώνετε σε σκληρές επιφάνειες (π.χ. τούβλο, τσιμέντο), μην αφήνετε τίποτα να αποσπά την προσοχή σας. Οι βίδες, τα καρφιά ή θραύσματα από την τοιχοποιΐα μπορεί εύκολα να πεταχτούν στον αέρα και να τραυματίσουν τα μάτια σας. Να κάνετε αυτές τις εργασίες φορώντας προστατευτικά γυαλιά.
• Να προσέχετε πολύ όταν χρησιμοποιείτε καυτά αντικείμενα (π.χ. ισιωτικές μαλλιών, ψαλίδια για μπούκλες) κοντά στο πρόσωπό σας. Η επαφή με τα μάτια σας μπορεί να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό.
• Να ασφαλίζετε τα χαλιά, τα κουρτινόξυλα, τις ψηλές βιβλιοθήκες και τις ιδιαίτερα αιχμηρές γωνίες των επίπλων, ιδίως εάν έχετε μικρά παιδιά ή ηλικιωμένους στο σπίτι.

Στο μπαλκόνι και στον κήπο

• Αν έχετε φυτά με αιχμηρά φύλλα (π.χ. γιούκα), να αποφεύγετε να σκύβετε πολύ κοντά τους. Το ίδιο και αν έχετε τριανταφυλλιές ή άλλα φυτά με αγκάθια.
• Αν έχετε γρασίδι, να το καθαρίζετε πρώτα από πέτρες, κλαδιά και άλλα σκληρά αντικείμενα και ύστερα να το κουρεύετε.
• Να κλαδεύετε τακτικά τα φυτά σας για να μην πετάνε σκληρές γωνίες ή φύλλα
• Να κλαδεύετε τους φράχτες
• Να μην βάζετε φωτιά στα κλαδιά και στα φύλλα όταν έχει αέρα (υπάρχει και κίνδυνος πυρκαγιάς)

Στο γκαράζ και στην αποθήκη

• Να διατηρείτε τα εργαλεία σας σε καλή κατάσταση. Αν κάποιο χαλάσει, δώστε το στον ειδικό για επιδιόρθωση ή αντικαταστήστε το.
• Αν κάνετε δουλειές με διαλυτικά ή άλλα χημικά, βεβαιωθείτε πως τα στόμια εκροής «βλέπουν» στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν όπου βρίσκεστε.
• Αν κάνετε οποιαδήποτε εργασία που δημιουργεί θραύσματα ή μόρια σκόνης, να φοράτε γυαλιά που θα προστατεύουν απ’ όλες τις μεριές τα μάτια σας
• Να μην κάνετε ποτέ καμία εργασία που δημιουργεί σπινθήρες χωρίς να φοράτε ειδικά προστατευτικά γυαλιά.
• Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν στερεώνετε αντικείμενα ή τον εξοπλισμό σας, ιδίως αν χρησιμοποιείτε ελαστικούς ιμάντες πρόσδεσης. Αν κοπούν ή δεν πιάσουν καλά και τιναχτούν προς το μέρος σας, μπορεί να σας τραυματίσουν.

Για όλη την οικογένεια

Να θυμάστε πως όλες οι παραπάνω δραστηριότητες είναι επικίνδυνες και για τα άτομα που βρίσκονται δίπλα σας. Επομένως κι εκείνοι πρέπει να είναι προσεκτικοί. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για τα μικρά παιδιά που τους αρέσει να παρακολουθούν ή και να συμμετέχουν ακόμα στις «δουλειές των μεγάλων».

Εάν, τέλος, συμβεί κάποιος οφθαλμικός τραυματισμός, «συμβουλευθείτε αμέσως έναν οφθαλμίατρο. Μην αμελήσετε ή καθυστερήσετε την ιατρική συμβουλή, επειδή φοβάστε να πάτε στο νοσοκομείο, εξαιτίας του κορωνοϊού», συνιστά ο κ. Κανελλόπουλος. «Μερικοί τραυματισμοί φαίνονται αθώοι, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ σοβαροί και η παραμικρή καθυστέρηση μπορεί να εντείνει το πρόβλημα».