Πολλά προβλήματα μπορεί να δημιουργήσουν στα αυτιά οι καλοκαιρινές βουτιές σε θάλασσα και πισίνες, όχι μόνο λόγω των βακτηρίων που μπορεί να καραδοκούν αλλά και της πίεσης του νερού ή άλλων απρόσμενων παραγόντων.
Ο πρώτος και συχνότερος κίνδυνος είναι μία συνηθισμένη λοίμωξη που λέγεται εξωτερική ωτίτιδα ή αυτί του κολυμβητή. Η λοίμωξη αυτή συνήθως προκαλείται όταν το νερό παραμένει για ώρα στον έξω ακουστικό πόρο του αυτιού, δημιουργώντας τις ιδανικές συνθήκες για να αναπτυχθούν παθογόνοι μικροοργανισμοί όταν αυτοί εισβάλλουν στα αυτιά.
Η εξωτερική ωτίτιδα είναι πιθανότερο να συμβεί κατά το κολύμπι σε στάσιμα νερά σε πισίνες, λίμνες αλλά και σε θάλασσες χωρίς ρεύματα. Η στασιμότητα του νερού ευνοεί τη συσσώρευση παθογόνων μικροοργανισμών που μπορεί τελικά να μολύνουν τα αυτιά.
«Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, κυρίως στις πισίνες τις οποίες λατρεύουν ιδιαίτερα τα παιδιά», λέει ο χειρουργός-ωτορινολαρυγγολόγος Μηνάς Ν. Αρτόπουλος, διευθυντής του Τμήματος Χειρουργικής Τραχήλου – Θυρεοειδούς της ΩΡΛ Κλινικής του ΜΗΤΕΡΑ. «Λόγω της χρήσης από δεκάδες άτομα ταυτοχρόνως, το νερό μπορεί να συσσωρεύσει βακτήρια. Όταν αυτά εισέλθουν στα αυτιά, μπορεί να βλάψουν το δέρμα, αλλάζοντας το pH του».
Με αυτό τον τρόπο βακτήρια όπως η ψευδομονάδα ή σπανιότερα μύκητες δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για την αναπαραγωγή τους. Η λοίμωξη που ακολουθεί στο δέρμα του έξω ακουστικού πόρου, προκαλεί φλεγμονή. Η φλεγμονή αυτή συνοδεύεται από χαρακτηριστικά συμπτώματα:
- Πρώτα αναπτύσσεται κνησμός (φαγούρα)
- Ύστερα εκδηλώνεται ήπιος έως έντονος πόνος στο αυτί, ο οποίος επιδεινώνεται όταν προσπαθεί κάποιος να το αγγίξει
- Επιπλέον, το αυτί είναι κόκκινο και παρουσιάζει διόγκωση
Ποιοι κινδυνεύουν
Ιδιαίτερα ευάλωτα στην εξωτερική ωτίτιδα είναι τα παιδιά. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα επιδημιολογικά δεδομένα, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες τριπλασιάζεται η συχνότητα των προβλημάτων στα αυτιά στις ηλικίες 5-14 χρόνων.
«Στους ενήλικες η συχνότητα είναι μικρότερη, σχεδόν η μισή. Επηρεάζεται όμως και από άλλους παράγοντες, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης», εξηγεί ο κ. Αρτόπουλος.
Στην πραγματικότητα, η εξωτερική ωτίτιδα μπορεί να είναι πολύ πιο σοβαρή στους πάσχοντες από διαβήτη, καθώς και στους ηλικιωμένους. Επομένως και αυτοί πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί.
Ανεξάρτητα από την ηλικία του ασθενούς, η ανάπτυξη των πρώτων συμπτωμάτων πρέπει να τον οδηγήσει αμέσως στον γιατρό, ώστε να γίνει σωστή διάγνωση και να αρχίσει αμέσως η απαιτούμενη θεραπεία.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η θεραπεία συνίσταται στην τοπική εφαρμογή αντιβιοτικών με τη μορφή σταγόνων. Εάν η θεραπεία καθυστερήσει ή δεν ολοκληρωθεί, η λοίμωξη μπορεί να επιδεινωθεί ή/και να υποτροπιάσει. Σε τέτοια περίπτωση μπορεί να χρειασθεί αντιβιοτική αγωγή από το στόμα, μαζί με αντιφλεγμονώδη.
Πρόσθετα προβλήματα
Η εξωτερική ωτίτιδα δεν είναι η μοναδική απειλή για τους κολυμβητές. Όσοι κάνουν βουτιές σε βαθιά νερά μπορεί να παρουσιάσουν πόνο στα αυτιά που μπορεί να οφείλεται στην πίεση του νερού.
Επιπλέον, οι λάτρεις των μηχανικών θαλάσσιων σπορ (π.χ. τζετ σκι) μπορεί να εκθέτουν τα αυτιά τους σε πολύ δυνατούς ήχους. Οι ήχοι αυτοί μπορεί να υπερβαίνουν ακόμα και τα 100 ντεσιμπέλ (db). Όταν αυτό συμβαίνει επί πολλή ώρα (πάνω από 15 λεπτά), μπορεί να βλάψει την ακοή. Μακροπρόθεσμα, οι βλάβες συσσωρεύονται και η συνέπεια μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη απώλεια της ακοής.
Μέτρα προστασίας
Για να προστατεύσετε τα αυτιά σας αλλά και τα παιδιά σας από την εξωτερική ωτίτιδα και τους άλλους κινδύνους, ακολουθήστε μερικά βασικά μέτρα προστασίας:
- Επισκεφθείτε τον γιατρό για έλεγχο και καθάρισμα των αυτιών πριν αρχίσετε το κολύμπι. Αν κάνετε βουτιές σε βαθιά νερά (π.χ. καταδύσεις, υποβρύχιο ψάρεμα, μεγάλες βουτιές) θα χρειασθείτε μια πιο εξειδικευμένη εξέταση
- Να κρατάτε τα αυτιά των παιδιών στεγνά
- Να χρησιμοποιείτε ειδικές ωτασπίδες
- Να βεβαιώνεστε ότι δεν έχει συσσωρευθεί νερό στα αυτιά μετά το κολύμπι
- Αν την ώρα που βουτάτε στο νερό νιώσετε πόνο στο αυτί, μην τον αγνοήσετε. Ανεβείτε αμέσως στην επιφάνεια. Ειδάλλως, υπάρχει πιθανότητα σοβαρής βλάβης του τυμπάνου από την πίεση του νερού.
- Aν «βουλώσουν» ή πονέσουν τα αυτιά σας μετά το κολύμπι, αποφύγετε την περαιτέρω επαφή τους με το νερό. Μια καλή λύση είναι να κλείσετε το αυτί με βαμβάκι, εμποτισμένο με λίγο λάδι ή βαζελίνη. Μπορείτε επίσης να στάξετε μερικές σταγόνες οινόπνευμα στο αυτί που έχει την ενόχληση (θα κάνει ελαφρά αντισηψία). Στην περίπτωση που ο πόνος προέρχεται από διογκωμένη κυψελίδα, το οινόπνευμα θα τη βοηθήσει να «στεγνώσει» και να «μαζέψει».
- Aν χρησιμοποιείτε ωτοασπίδες για να προστατεύσετε τα αυτιά σας, να τις πλένετε με σαπούνι και νερό και να τις στεγνώνετε καλά μετά από κάθε χρήση. Είναι απαραίτητο για να αποφύγετε την επιμόλυνση από κάποιο μικρόβιο.
- Aν νιώσετε έντονο πόνο στα αυτιά, παρουσιάσετε πυρετό ή/και δείτε πύον στα αυτιά σας, επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό, για να σας δώσει την κατάλληλη θεραπεία.
Φωτογραφία: iStock