Μία από τις πιο συχνές ερωτήσεις που ακούει ένας ιατρός, σε διάφορες παραλλαγές αλλά σχεδόν πάντα με την ίδια αγωνία, είναι «Πώς θα προλάβω τα καρδιολογικά προβλήματα»; Η απάντηση είναι σχετικά απλή και περιλαμβάνει μια σειρά από ενέργειες.
«Για να προλάβει κανείς τα καρδιολογικά προβλήματα θα πρέπει να κάνει τακτικές προληπτικές εξετάσεις, να διακόψει οριστικά το κάπνισμα, να αφήσει πίσω του την καθιστική ζωή και να ξεκινήσει γυμναστική, να ελέγχει το σωματικό βάρος και την αρτηριακή του πίεση και φυσικά να προσέχει τη διατροφή του», αναφέρει ο καρδιολόγος δρ Ιωάννης Παληός, MD, PhD, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής Τμήματος Μαγνητικής Τομογραφίας Καρδιάς στο Metropolitan Hospital.
Τακτικές καρδιολογικές εξετάσεις
Οι προληπτικές εξετάσεις (τσεκάπ) της καρδιάς, εκτός από τις κλασικές αιματολογικές εξετάσεις, συμπεριλαμβάνουν τον καρδιολογικό έλεγχο. Αυτός αρχίζει πάντα με την κλινική εξέταση από τον καρδιολόγο και τη λήψη αναλυτικού ιστορικού (τόσο του ασθενούς, όσο και της οικογένειάς του).
Στη συνέχεια ακολουθεί το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ). Αυτό παρέχει τις πρώτες πληροφορίες σχετικά με την καρδιά όσον αφορά:
- Τον ρυθμό της καρδιάς
- Την καρδιακή συχνότητα
- Την παρουσία αρρυθμίας ή
- Την παρουσία ισχαιμίας στην ηρεμία
Ωστόσο συχνά οι πληροφορίες αυτές δεν είναι αρκετές και απαιτείται ηχοκαρδιογράφημα της καρδιάς (το λεγόμενο triplex καρδιάς). Αυτό παρέχει στοιχεία για:
- Τις διαστάσεις της καρδιάς
- Το πάχος των τοιχωμάτων της
- Τη συστολική λειτουργία της
- Τις καρδιακές βαλβίδες
- Την πιθανή παρουσία υγρού
- Την θωρακική αορτή
Σε ορισμένες ομάδες υψηλού κινδύνου απαιτείται συχνά δοκιμασία κόπωσης σε κυλιόμενο τάπητα, το γνωστό test κοπώσεως. Στις ομάδες αυτές ανήκουν όσοι έχουν παράγοντες κινδύνου για καρδιολογικά προβλήματα όπως:
- Το κάπνισμα
- Η αυξημένη αρτηριακή πίεση
- Η αυξημένη χοληστερόλη
- Το οικογενειακό ιστορικό καρδιολογικών προβλημάτων
- Ορισμένα ύποπτα ενοχλήματα
Σε περίπτωση που κάποιος δεν μπορεί να υποβληθεί σε test κόπωσης και όταν κατά την κρίση του καρδιολόγου ιατρού απαιτείται έλεγχος της αιμάτωσης της καρδιάς, πραγματοποιούνται ειδικές εξετάσεις όπως:
- Η αξονική στεφανιογραφία
- Το σπινθηρογράφημα του μυοκαρδίου
- Το ηχοκαρδιογράφημα με κόπωση (είναι γνωστό ως stress echo)
- Η μαγνητική τομογραφία καρδιάς με κόπωση (είναι γνωστή ως stress ΜRI)
Αναλόγως με τα ευρήματα στις προαναφερθείσες εξετάσεις, ο καρδιολόγος μπορεί να ζητήσει επιπλέον εξετάσεις όπως:
- Η 24ωρη καταγραφή του ΗΚΓ (είναι γνωστή ως holter ρυθμού) σε περίπτωση καρδιακών αρρυθμιών
- Η 24ωρη καταγραφή της πίεσης σε περιπτώσεις διακύμανσης της αρτηριακής πίεσης
- Άλλες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις
Οριστική διακοπή του καπνίσματος
Το κάπνισμα προκαλεί πολλά καρδιολογικά προβλήματα, αλλά όχι μόνο αυτά. Οδηγεί σε σοβαρές καρδιαγγειακές παθήσεις, κυρίως σε εμφράγματα του μυοκαρδίου και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Προκαλεί επίσης παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Αποδεδειγμένα, εξ άλλου, αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου. Το παθητικό κάπνισμα έχει παρόμοιες δραματικές συνέπειες στην υγεία μας.
Επομένως, η ανάγκη να κόψουμε το κάπνισμα είναι σημαντική τόσο για εμάς όσο για τους ανθρώπους γύρω μας. Η διακοπή του καπνίσματος είναι μια δύσκολη διαδικασία, καθώς υπάρχουν πολλοί λόγοι που καπνίζει κάποιος, όπως ο εθισμός στη νικοτίνη, το άγχος και, πολύ συχνά, η συνήθεια. Ωστόσο, όταν αποφασίσει να κόψει το κάπνισμα μπορεί να βγει νικητής και να απαλλαγεί από αυτή την καταστροφική συνήθεια.
Συστηματική γυμναστική
Η σωματική άσκηση μάς προστατεύει ποικιλοτρόπως από τα καρδιολογικά προβλήματα, καθώς παρέχει πολλά οφέλη στην υγεία:
- Δυναμώνει την καρδιά
- Μειώνει τη χοληστερίνη
- Μειώνει την αρτηριακή πίεση
- Βελτιώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα
- Μειώνει το σωματικό βάρος
- Δυναμώνει τους μυς, τα οστά και τις αρθρώσεις
- Βελτιώνει την αντοχή
- Μειώνει το άγχος
- Βελτιώνει τον ύπνο
- Ενισχύει την αυτοπεποίθηση
Επομένως είναι πολύ σημαντικό να βάλουμε τη γυμναστική στις καθημερινές συνήθειες. Προτείνεται ήπια αερόβια γυμναστική διάρκειας τουλάχιστον 30 λεπτών και τουλάχιστον 4 φορές την εβδομάδα, όπως, για παράδειγμα, το κολύμπι, το ποδήλατο, το γρήγορο περπάτημα, κτλ.
Προσοχή στη διατροφή
Η κατάλληλη διατροφή και η απώλεια σωματικού βάρους μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο να εμφανίσει κανείς καρδιολογικά προβλήματα. Και τα δύο συμβάλλουν κατ’ αρχάς στη μείωση της χοληστερόλης, του σακχάρου και της αρτηριακής πίεσης, τονίζει ο κ. Παληός. Μελέτες έχουν δείξει ότι η απώλεια του 10% του αρχικού σωματικού βάρους μειώνει σημαντικά την αρτηριακή πίεση και τον κίνδυνο ενός μελλοντικού καρδιακού επεισοδίου.
Ο κ. Παληός συνιστά να αποφεύγετε να τρώτε τροφές πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά όπως:
- Το κρέας με ορατό λίπος και τα πουλερικά με πέτσα
- Τα λουκάνικα και τα αλλαντικά
- Το βούτυρο και οι τηγανητές τροφές (όπως οι πατάτες)
- Οι πλούσιες σε λιπαρά κρέμες γάλακτος και οι κάθε φύσης μαργαρίνες.
Λιχουδιές όπως οι σφολιάτες, τα κρουασάν, τα γλυκά, τα γεμιστά μπισκότα και τα τσιπς καλό είναι να καταναλώνονται από σπάνια έως καθόλου. Να αποφεύγετε επίσης να τρώτε αλάτι και αλατισμένα τρόφιμα όπως:
- Παστά
- Καπνιστά
- Κονσέρβες
- Αλατισμένους ξηρούς καρπούς
Και αυτό διότι είναι γνωστό πως η αυξημένη πρόσληψη άλατος ανεβάζει την αρτηριακή πίεση και αυτή ανοίγει το δρόμο στα καρδιολογικά προβλήματα.
Ποια τρόφιμα να προτιμάτε
Προσπαθήστε να τρώτε τρόφιμα πλούσια σε Ω-3 και Ω-6 λιπαρά οξέα όπως:
- Ο σολομός
- Ο τόνος
- Οι σαρδέλες
- Τα καρύδια
- Ο λιναρόσπορος
Να προτιμάτε περισσότερο τρόφιμα πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά, όπως το ελαιόλαδο και τα αμύγδαλα, καθώς και τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες όπως τα λαχανικά, τα φρούτα, τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής άλεσης.
«Ναι στις τακτικές προληπτικές εξετάσεις, στην οριστική διακοπή του καπνίσματος, στη γυμναστική, στον έλεγχο του σωματικού βάρους, στον έλεγχο της πίεσης, στην προσεγμένη διατροφή», συνοψίζει ο κ. Παληός. «Όχι σε κρέας με ορατό λίπος, πουλερικά με πέτσα, λουκάνικα, αλλαντικά, βούτυρο, τηγανητά, πλούσιες σε λιπαρά κρέμες γάλακτος, κάθε φύσης μαργαρίνες, σφολιάτες, κρουασάν, γλυκά, γεμιστά μπισκότα, τσιπς, αλάτι και αλατισμένα τρόφιμα όπως παστά, καπνιστά, κονσέρβες, αλατισμένους ξηρούς καρπούς».
Φωτογραφία: iStock