Οι ασθενείς που παθαίνουν σοβαρό ισχαιμικό εγκεφαλικό έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης και διατήρησης της αυτονομίας τους όταν υποβάλλονται σε αφαίρεση του θρόμβου που το προκαλεί, σύμφωνα με μία νέα, σημαντική μελέτη.
Το ισχαιμικό επεισόδιο είναι η πιο συχνή μορφή εγκεφαλικού (σ.σ. η άλλη είναι το αιμορραγικό). Συμβαίνει όταν διακόπτεται η ροή αίματος στον εγκέφαλο, συνήθως από έναν θρόμβο.
Χωρίς παροχή αίματος τα εγκεφαλικά κύτταρα σταδιακά νεκρώνονται και αναπτύσσεται αναπηρία, αναλόγως με την περιοχή του εγκεφάλου που προσβάλλεται.
Η νέα μελέτη συνέκρινε την καθιερωμένη φαρμακευτική θεραπεία με τον συνδυασμό της με αφαίρεση του θρόμβου με μία μη-επεμβατική μέθοδο που λέγεται ενδαγγειακή θρομβεκτομή.
Η μελέτη φέρει την ονομασία TENSION. Σε αυτήν εντάχθηκαν 253 ασθενείς από 40 νοσοκομεία της Ευρώπης και ένα του Καναδά. Μεταξύ των επιστημόνων που συμμετείχαν συμπεριλαμβάνεται ο κ. Παναγιώτης Παπαναγιώτου, καθηγητής Ακτινολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρόεδρος της Επιτροπής του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ) για τα Κέντρα Θρομβεκτομών στη χώρα μας.
Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση Lancet Neurology. Όπως γράφουν οι ερευνητές, οι συμμετέχοντες ασθενείς είχαν ηλικία 18 ετών και άνω. Όλοι τους είχαν πάθει σοβαρό ισχαιμικό εγκεφαλικό, λόγω απόφραξης μεγάλου αγγείου του εγκεφάλου.
Τα ευρήματα
Οι επιστήμονες τους χώρισαν τυχαία σε δύο ομάδες. Στην πρώτη έδωσαν την καθιερωμένη φαρμακευτική θεραπεία. Στη δεύτερη χορήγησαν την φαρμακευτική θεραπεία μαζί με θρομβεκτομή. Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε θεραπεία εντός 12 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων τους.
Οι επιστήμονες εξέτασαν την έκβαση των ασθενών για χρονικό διάστημα που έφτασε τον έναν χρόνο μετά το εγκεφαλικό. Όπως διαπίστωσαν, όσοι είχαν υποβληθεί σε θρομβεκτομή είχαν:
- 1,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν επιβιώσει
- Διπλάσιες πιθανότητες να εκτελούν καθημερινές δραστηριότητες με βοήθεια
- Σχεδόν τετραπλάσιες πιθανότητες να είναι εντελώς αυτόνομοι στις καθημερινές δραστηριότητές τους.
Στην πραγματικότητα, από τους ασθενείς που είχαν κάνει θρομβεκτομή είχε επιβιώσει το 55%, έναντι 38% σε όσους είχαν λάβει μόνο την καθιερωμένη θεραπεία. Επιπλέον, το 34% όσων είχαν κάνει θρομβεκτομή μπορούσαν να εκτελούν καθημερινές δραστηριότητες με βοήθεια, έναντι του 17% στην άλλη ομάδα.
Τέλος, το 22% των ασθενών στην ομάδα της θρομβεκτομής ήταν εντελώς ανεξάρτητοι, έναντι του 6% της άλλης ομάδας.
Τι σημαίνουν τα ευρήματα
«Η θρομβεκτομή έχει μακροχρόνια οφέλη, ακόμη και για ασθενείς με εγκατεστημένη βλάβη που αντιμετωπίστηκαν έως και 12 ώρες μετά την έναρξη του εγκεφαλικού», σχολιάζει ο κ. Παπαναγιώτου. «Σε αυτή την κατηγορία ασθενών δεν είχαμε σημαντικές ελπίδες για καλή έκβαση και συνήθως δεν προχωρούσαμε σε επέμβαση. Τώρα, όχι μόνο αυξήθηκε η επιβίωση, αλλά έχουμε και έναν στους τρεις να έχει ικανοποιητικό για το μέγεθος της βλάβης αποτέλεσμα (δηλαδή να εκτελεί καθημερινές δραστηριότητες με μικρή βοήθεια) και ακόμη έναν στους τέσσερις ή πέντε να είναι πλήρως ανεξάρτητος μετά από έναν χρόνο. Επιπλέον, η ποιότητα ζωής, η οποία επίσης εξετάστηκε στη μελέτη, ήταν καλύτερη με τη θρομβεκτομή».
Τα οφέλη είναι ακόμα σημαντικότερα όταν η επέμβαση γίνεται γρήγορα και δεν έχει ακόμα εγκατασταθεί η βλάβη, προσθέτει. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ποσοστό έως και 50% είναι ανεξάρτητοι, δηλαδή μπορούν να φροντίσουν τον εαυτό τους.
Μεγάλη ανάγκη στην Ελλάδα
Η νέα μελέτη υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη ενημέρωσης και βελτίωσης των ιατρικών υποδομών στην χώρα μας. Είναι επιτακτική ανάγκη να ενσωματώσουμε αυτή τη θεραπεία σε όλα νοσοκομεία που χειρίζονται περιστατικά εγκεφαλικού, σύμφωνα με τον καθηγητή. Ενδαγγειακές θρομβεκτομές διενεργούν ήδη νοσοκομεία του ΕΣΥ στην Αττική, όπως:
- Το Αρεταίειο
- Ο Ερυθρός Σταυρός
- Το Γενικό Νοσοκομείο Γεννηματάς
- Ο Ευαγγελισμός
- Το Αττικόν
- Το 251 Στρατιωτικό Νοσοκομείο
Το ίδιο και νοσοκομεία σε Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Πάτρα, Ηράκλειο. Θρομβεκτομές διενεργούνται επίσης σε ιδιωτικά νοσοκομεία.
«Καθώς πρόκειται για επείγουσες θεραπείες που συμβαίνουν ανά πάσα στιγμή, πρέπει να επενδύσουμε στον συντονισμό των γιατρών και των νοσοκομείων που διενεργούν την επέμβαση για να βελτιώσουμε τα αποτελέσματα των ασθενών μας», υπογραμμίζει ο δρ Παπαναγιώτου.
Πώς γίνεται η θρομβεκτομή
Η ενδαγγειακή θρομβεκτομή είναι μία ελάχιστα επεμβατική τεχνική, κατά την οποία αφαιρείται ο θρόμβος μέσω αιμοφόρου αγγείου.
Ειδικότερα, ο ακτινολόγος ιατρός τοποθετεί έναν λεπτό καθετήρα σε μεγάλη αρτηρία του ασθενούς (συνήθως στη βουβωνική χώρα). Στη συνέχεια τον προωθεί μέχρι την αρτηρία του εγκεφάλου, όπου βρίσκεται ο θρόμβος.
Ύστερα, είτε με την τοποθέτηση ενός μεταλλικού πλέγματος (stent) είτε μέσω αναρρόφησης, ο θρόμβος απομακρύνεται μηχανικά από το αγγείο. Αυτό αποκαθιστά τη φυσιολογική ροή του αίματος στον εγκέφαλο και μειώνει σημαντικά τη βλάβη στον ιστό του εγκεφάλου, η οποία σε διαφορετική περίπτωση θα προκαλούσε μακροχρόνιες, συχνά σοβαρές, βλάβες στον ασθενή.
Φωτογραφία: iStock