Ο εγκέφαλος ενός ατόμου καθορίζει το πώς βιώνει τον κόσμο γύρω του. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος ζυγίζει περίπου 3 κιλά και περιέχει περίπου 100 δισεκατομμύρια νευρώνες (κύτταρα που μεταφέρουν πληροφορίες).
Σε αυτό το άρθρο, θα διερευνήσουμε πόσο μέρος τους εγκεφάλου του χρησιμοποιεί ο μέσος άνθρωπος. Θα καταρρίψουμε, επίσης, κάποιους ευρέως διαδεδομένους μύθους και θα αναδείξουμε μερικές ενδιαφέρουσες αλήθειες για τον εγκέφαλο.
Πόσο ποσοστό του εγκεφάλου μας χρησιμοποιούμε
Σύμφωνα με μια έρευνα από το 2013, περίπου το 65% των Αμερικανών πιστεύει ότι χρησιμοποιούμε μόνο το 10% του εγκεφάλου μας. Αλλά αυτό είναι μόνο ένας μύθος, σύμφωνα με μια συνέντευξη του νευρολόγου Barry Gordon στο Scientific American. Εξήγησε ότι το μεγαλύτερο μέρος του εγκεφάλου μας είναι σχεδόν πάντα ενεργό. Ο μύθος του 10% καταρρίπτεται και από μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Human Neuroscience.
Μια κοινή τεχνική απεικόνισης του εγκεφάλου, που ονομάζεται λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (η γνωστή μας μαγνητική τομογραφία – fMRI), μπορεί να μετρήσει τη δραστηριότητα στον εγκέφαλο, ενώ ένα άτομο εκτελεί διαφορετικά καθήκοντα. Χρησιμοποιώντας αυτήν και παρόμοιες μεθόδους, οι ερευνητές έδειξαν, ότι το μεγαλύτερο μέρος του εγκεφάλου μας είναι ενεργό κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, ακόμα και όταν ένα άτομο εκτελεί μια πολύ απλή ενέργεια. Το μεγαλύτερο τμήμα του εγκεφάλου είναι ενεργό, ακόμα και όταν ένα άτομο ξεκουράζεται ή κοιμάται.
Το ποσοστό του εγκεφάλου που χρησιμοποιείται ανά πάσα στιγμή ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Εξαρτάται επίσης από το τι κάνει ή σκέφτεται εκείνη την στιγμή το άτομο.
Από πού προέρχεται ο μύθος του 10%
Δεν είναι ξεκάθαρο πώς ξεκίνησε αυτός ο μύθος, αλλά υπάρχουν πολλές πιθανές πηγές. Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, το 1907, ο ψυχολόγος και ο συγγραφέας William James υποστήριξε ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν μόνο ένα μέρος των ψυχικών τους πόρων. Ωστόσο, δεν διευκρίνισε το ποσοστό. Το 10% αναφέρθηκε και στο βιβλίο του Dale Carnegie του 1936, How to Win Friends and Influence People. Ο μύθος περιγράφηκε ως κάτι που συνήθιζε να λέει ο καθηγητής του συγγραφέα.
Υπάρχει επίσης μια πεποίθηση μεταξύ των επιστημόνων ότι οι νευρώνες αποτελούν περίπου το 10% των κυττάρων του εγκεφάλου. Αυτό μπορεί να συνέβαλε στον μύθο του 10%. Ο μύθος επαναλήφθηκε αρκετές φορές σε άρθρα, τηλεοπτικά προγράμματα και ταινίες, γεγονός που τον έκανε τόσο ευρέως “πιστευτό”.
Άλλοι μύθοι για τον εγκέφαλο
Υπάρχουν διάφοροι άλλοι δημοφιλείς μύθοι για τον εγκέφαλο. Δείτε μερικούς από αυτούς:
Αριστερό και Δεξί ημισφαίριο εγκεφάλου
Πολλοί πιστεύουν ότι ο εγκέφαλος ενός ατόμου λειτουργεί κατά βάση είτε με το αριστερό ημισφαίριο, είτε με το δεξί. Θεωρείται, ότι τα άτομα με πιο ισχυρό το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου τους είναι πιο δημιουργικά, ενώ το αριστερό ημισφαίριο σχετίζεται με τα πιο λογικά άτομα.
Διαβάστε επίσης: Ποιο ημισφαίριο του εγκεφάλου σας είναι πιο ισχυρό [τεστ]
Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι αυτός είναι ένας μύθος. Οι άνθρωποι δεν κυριαρχούνται από το ένα, ή το άλλο ημισφαίριο του εγκεφάλου τους. Ένας υγιής άνθρωπος χρησιμοποιεί συνεχώς και τα δύο ημισφαίρια.
Είναι αλήθεια ότι τα ημισφαίρια έχουν διαφορετικά καθήκοντα. Για παράδειγμα, μια μελέτη στο PLOS Biology εξέτασε τον βαθμό στον οποίο το αριστερό ημισφαίριο συμμετέχει στην επεξεργασία της γλώσσας και το δεξί στην επεξεργασία των συναισθημάτων.
Αλκοόλ και εγκέφαλος
Ο μακροχρόνιος αλκοολισμός μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένης της εγκεφαλικής βλάβης. Δεν είναι, όμως, τόσο απλό ώστε να λέμε ότι η κατανάλωση αλκοόλ σκοτώνει εγκεφαλικά κύτταρα. Αυτός είναι ένας μύθος. Οι λόγοι γι’ αυτό είναι πολύπλοκοι. Εάν μια γυναίκα πίνει υπερβολικό αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου και ακόμη και να προκαλέσει σύνδρομο εμβρυϊκού αλκοολισμού.
Οι εγκέφαλοι των μωρών με αυτή την κατάσταση μπορεί να είναι μικρότεροι και συχνά περιέχουν λιγότερα εγκεφαλικά κύτταρα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες μάθησης και συμπεριφοράς.
Υποσυνείδητα μηνύματα
Οι έρευνες δείχνουν ότι τα υποσυνείδητα μηνύματα μπορούν να προκαλέσουν μια συναισθηματική αντίδραση στους ανθρώπους που δεν αντιλαμβάνονται ότι δέχονται συναισθηματικά ερεθίσματα. Αλλά μπορούν τα υποσυνείδητα μηνύματα να βοηθήσουν ένα άτομο να μάθει νέα πράγματα;
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications διαπίστωσε ότι η ακρόαση προκαθορισμένου λεξιλογίου, όταν κοιμάται το άτομο θα μπορούσε να βελτιώσει την ικανότητά του να θυμάται τις λέξεις. Αυτό συνέβη μόνο σε ανθρώπους που είχαν ήδη μελετήσει το λεξιλόγιο.
Οι ερευνητές σημείωσαν ότι η ακρόαση πληροφοριών ενώ κοιμόμαστε δεν μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να μάθει νέα πράγματα. Μπορεί μόνο να βελτιώσει την ανάκληση των πληροφοριών που έχει μάθει νωρίτερα, ενώ ήταν ξύπνιο.
Πτυχώσεις εγκεφάλου
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι γεμάτος πτυχώσεις. Μερικοί πιστεύουν ότι μια νέα πτύχωση σχηματίζεται κάθε φορά που το άτομο μαθαίνει κάτι. Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Ο εγκέφαλος αρχίζει να αναπτύσσει πτυχώσεις προτού γεννηθεί το άτομο και αυτή η διαδικασία συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Ο εγκέφαλος κάνει συνεχώς νέες συνδέσεις και διαλύει παλιότερες, ακόμα και στην ενηλικίωση.
Αλήθειες για τον εγκέφαλο
Τώρα που έχουμε διαλύσει ορισμένους συνήθεις μύθους, δείτε και μερικές αδιαμφισβήτητες αλήθειες:
Κατανάλωση ενέργειας
Ο εγκέφαλος αντιπροσωπεύει περίπου το 2% του βάρους ενός ατόμου αλλά χρησιμοποιεί το 20% του οξυγόνου και των θερμίδων του.
Ενυδάτωση
Από το 1945 οι επιστήμονες γνωρίζουν, ότι ο εγκέφαλος είναι περίπου 73% νερό. Η καλή ενυδάτωση του εγκεφάλου είναι απαραίτητη. Αφυδάτωση της τάξης μόλις του 2% μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του ατόμου να εκτελεί καθήκοντα που αφορούν την προσοχή, την μνήμη και τις κινητικές δεξιότητες.
Χοληστερόλη
Η χοληστερόλη είναι ένας τύπος λίπους που συχνά θεωρείται κακός για την υγεία του ατόμου. Είναι αλήθεια ότι η κατανάλωση υπερβολικής χοληστερόλης είναι κακή για την καρδιά. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι η χοληστερόλη παίζει σημαντικό ρόλο στον εγκέφαλο ενός ατόμου.
Χωρίς χοληστερόλη, τα κύτταρα στον εγκέφαλο δεν θα επιβιώσουν. Περίπου το 25% της χοληστερόλης του σώματος περιέχεται στα κύτταρα του εγκεφάλου.