Οι επιθέσεις από καρχαρίες αυξήθηκαν λίγο το 2023 σε όλο τον κόσμο, αλλά διπλασιάστηκε ο αριθμός των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας τους, σύμφωνα με μία νέα έκθεση.
Η έκθεση αφορά τις απρόκλητες επιθέσεις από τα ψάρια. Προκλητές είναι εκείνες που παρατηρούνται όταν κάποιος πλησιάζει ηθελημένα έναν καρχαρία ή κολυμπάει σε περιοχή όπου γίνονται ρίξεις δολωμάτων για να τους προσελκύσουν.
Συνολικώς υπήρξαν πέρυσι 69 απρόκλητες επιθέσεις από καρχαρίες. Ο αριθμός αυτός είναι μεν υψηλότερος από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας (ήταν 63), αλλά όχι υπερβολικός, σύμφωνα με την Διεθνή Έκθεση για τις Επιθέσεις Καρχαριών (ISAF) του Πανεπιστημίου της Φλόριντα.
Δέκα από τις επιθέσεις του 2023 απεδείχθησαν μοιραίες, έναντι 5 την αμέσως προηγούμενη χρονιά. «Τα δεδομένα αυτά βρίσκονται εντός των ορίων που αναμένουμε, αν και οι θάνατοι είναι λίγο ανησυχητικοί», δήλωσε ο Dr. Gavin Naylor, διευθυντής του Ερευνητικού Προγράμματος Καρχαριών στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Φλόριντα.
Που καταγράφηκαν οι επιθέσεις
Η Αυστραλία είχε δυσανάλογα πολλά θύματα από τους καρχαρίες. Σε αυτήν καταγράφηκε το 22% των επιθέσεών τους, αλλά το 40% των θανάτων. Κολυμβητές και σέρφερ πέθαναν επίσης στις ΗΠΑ, τις Μπαχάμες, την Αίγυπτο, το Μεξικό και τη Νέα Καληδονία.
Στις ΗΠΑ καταγράφηκαν 36 απρόκλητες επιθέσεις (αντιπροσωπεύουν το 52% του συνόλου). Οι δύο από αυτές, η μία στην Καλιφόρνια και η άλλη στην Χαβάη, απεδείχθησαν μοιραίες.
Όπως συνέβη και τα προηγούμενα χρόνια, η Φλόριντα ήταν η αμερικανική πολιτεία με τις περισσότερες απρόκλητες επιθέσεις. Έφτασαν τις 16.
Επιβεβαιωμένες απρόκλητες επιθέσεις που όμως δεν κατέληξαν σε θάνατο καταγράφηκαν επίσης σε:
- Κόστα Ρίκα
- Κολομβία
- Βραζιλία
- Νέα Ζηλανδία
- Σεϋχέλλες
- Νήσους Τουρκ και Κάικος
- Ισημερινό
- Νότια Αφρική
Η πιο επικίνδυνη περιοχή
Τρεις από τους θανάτους καταγράφηκαν σε μία απομακρυσμένη περιοχή που λατρεύουν οι σέρφερ: στην χερσόνησο Eyre της Νότιας Αυστραλίας. Η περιοχή είναι γνωστή για τα εκπληκτικά κύματα που αναπτύσσονται και προσελκύει τους λάτρεις της κυματοδρομίας (σέρφινγκ).
Δυστυχώς, όμως, η περιοχή φιλοξενεί πολλές αποικίες φώκιας και πολλούς λευκούς καρχαρίες, λένε οι ερευνητές. «Όταν ένας λευκός καρχαρίας κυνηγάει μία φώκια και εκείνη το γνωρίζει, ο καρχαρίας δεν έχει καμία τύχη», εξηγεί ο Dr. Naylor. «Οι φώκιες είναι πάρα πολύ ευκίνητες και γρήγορες. Οι μόνες που πιάνουν οι καρχαρίες είναι όσες χαζεύουν ανέμελες στην επιφάνεια του νερού. Έτσι ακριβώς φαντάζει στα μάτια ενός λευκού καρχαρία ένας σέρφερ που είναι μόνος του».
Η Αυστραλία φιλοξενεί επίσης ταυροκαρχαρίες μέσα και γύρω από τα παλιρροϊκά ποτάμια της. Γι’ αυτό τον λόγο εφαρμόζει πρόγραμμα ασφαλείας στις ακτές της έναντι των καρχαριών, το οποίο θεωρείται το καλύτερο στον κόσμο.
«Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι υπάρχουν στις απομακρυσμένες παραλίες», λέει ο Dr. Joe Miguez, από το Ερευνητικό Πρόγραμμα Καρχαριών της Φλόριντα. «Εάν η επίθεση του καρχαρία γίνει σε φυλασσόμενη παραλία, το θύμα μπορεί να λάβει άμεσα πρώτες βοήθειες και να σωθεί. Γι’ αυτόν τον λόγο η λύση είναι να επιλέγονται περιοχές με καλό πρόγραμμα ασφαλείας».
Σπάνια περιστατικά
Οι περισσότερες απρόκλητες επιθέσεις είναι «δοκιμαστικά δαγκώματα», κατά τα οποία ο καρχαρίας μπερδεύει τον άνθρωπο με το σύνηθες θήραμά του, π.χ. μια φώκια. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις, ο καρχαρίας φεύγει αμέσως μετά. Δυστυχώς, όμως, μερικοί είναι τόσο μεγάλοι, ώστε και ένα δάγκωμα είναι αρκετό για να αποδειχθεί μοιραίο για τον άνθρωπο.
Έχουν όμως καταγραφεί και σπάνιες περιπτώσεις κατά τις οποίες οι καρχαρίες δαγκώνουν επαναλαμβανόμενα τους ανθρώπους. Αυτό έχει συμβεί με καρχαρίες τίγρεις, με λευκούς και με ταυροκαρχαρίες.
Ένα από αυτά τα περιστατικά συνέβη το 2023 στις όχθες της Ερυθράς Θάλασσας στην Αίγυπτο, όταν ένας καρχαρίας τίγρης κατασπάραξε έναν 24χρονο.
Που οφείλεται η αύξηση
Παρά την αύξηση των περιστατικών, οι επιστήμονες λένε πως οι αριθμοί του 2023 βρίσκονται εντός των μέσων όρων της τελευταίας 10ετίας. Ετησίως καταγράφονται σε όλο τον κόσμο λιγότερες από 100 απρόκλητες επιθέσεις καρχαριών, λένε.
Και αν αυξηθούν, όμως, η αιτία δύσκολα θα είναι ότι άλλαξε κάτι στη συμπεριφορά των ψαριών, διευκρινίζουν. Συνήθως σημαίνει ότι περισσότεροι άνθρωποι περνούν περισσότερο χρόνο στο νερό, ιδίως όταν υπάρχει και μεγάλος αριθμός ψαριών στην περιοχή.
Ο συνδυασμός αυτός ευθύνεται για την πρώτη γνωστή επίθεση καρχαρία μετά από 70 χρόνια στην πόλη της Νέας Υόρκης. Το περιστατικό συνέβη τον Αύγουστο του 2023 και αποδίδεται στη βελτίωση της ποιότητας του νερού στις ακτές της, που οδήγησε σε αύξηση των πληθυσμών των ψαριών.
«Προκαλεί τρόμο, αλλά είναι σαν να ρίχνεις στο νερό ανθρώπους μαζί με άφθονα δολώματα για καρχαρίες», εξηγεί ο Dr. Naylor.
Τι μπορείτε να κάνετε
Παρότι τα περιστατικά αυτά είναι πολύ σπάνια, υπάρχουν μέτρα προστασίας που όλοι μπορούν να λαμβάνουν. Οι ειδικοί συνιστούν τα εξής:
- Να κολυμπάτε κοντά στις ακτές
- Να μην κολυμπάτε την αυγή ή το σούρουπο
- Να αποφεύγετε τις έντονες κινήσεις
- Να κολυμπάτε με παρέα, διότι οι καρχαρίες είναι πιθανότερο να πλησιάσουν μεμονωμένες φιγούρες
- Να αφαιρείτε τα κοσμήματα και τα ρολόγια όταν κολυμπάτε, διότι λαμπυρίζουν στο νερό και μπορεί να εκληφθούν ως λέπια ψαριών
Φωτογραφία: iStock