Οι περισσότεροι ενήλικες πιστεύουν λανθασμένα ότι μπορούν να αντιληφθούν τις ψευδείς ειδήσεις, με συνέπεια να είναι εξαιρετικά ευάλωτοι στα fake news, προειδοποιούν αμερικανοί επιστήμονες.
Σε μεγάλη μελέτη διαπίστωσαν πως η συντριπτική πλειονότητα των ερωτηθέντων υπερεκτιμούν την ικανότητά τους να διαχωρίζουν την ήρα απ’ το στάρι. Το επακόλουθο είναι να βασίζονται συχνά για την ενημέρωσή τους σε ιστοσελίδες που διασπείρουν παραπλανητικές ή ψευδείς ειδήσεις.
Έχουν επίσης αυξημένες πιθανότητες να μοιράζονται οι ίδιοι τα fake news μέσω των σελίδων τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η μελέτη διεξήχθη σε 8.285 εθελοντές, από τους οποίους ζητήθηκε να αξιολογήσουν την ακρίβεια μια σειρά τίτλων στο Facebook. Ύστερα τους ζητήθηκε να βαθμολογήσουν την ικανότητά τους να ξεχωρίζουν τις ψευδείς ειδήσεις από τις αληθινές.
Με βάση τις απαντήσεις τους οι ερευνητές αξιολόγησαν την αληθινή ικανότητά τους να διακρίνουν την αξιοπιστία των ειδήσεων που διάβαζαν. Εξέτασαν επίσης το ιστορικό των αναζητήσεών τους στο διαδίκτυο, καθώς και τις ιστοσελίδες που επισκέπτονταν.
Τα ευρήματα
Το σχεδόν 90% των ερωτηθέντων πίστευαν ότι έχουν ικανότητα άνω του μετρίου στο διαχωρισμό των fake news από τις αληθινές ειδήσεις. Ωστόσο στην πραγματικότητα, οι τρεις στους τέσσερις υπερεκτιμούσαν την ικανότητά τους!
Η παραπλάνησή τους για το τι μπορούσαν και τι δεν μπορούσαν να αντιληφθούν, δεν ήταν αμελητέα. Κατά μέσον όρο έδιναν στον εαυτό τους βαθμολογία κατά 22 εκατοστημόρια μεγαλύτερη από την αληθινή. Μάλιστα το 20% από αυτούς έδιναν στον εαυτό τους βαθμολογία κατά 50 ή περισσότερα εκατοστημόρια μεγαλύτερη!
Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν πως περισσότερο από το 67% είναι έρμαια της υπερβολικής αυτοπεποίθησής τους, λένε οι ερευνητές. Αυτό αποδεικνύεται και από τις ενημερωτικές ιστοσελίδες που επισκέπτονταν. Στις ΗΠΑ ορισμένες εξ αυτών είναι γνωστό ότι διασπείρουν συστηματικά ψευδείς ειδήσεις.
Οι εθελοντές αυτοί είχαν επίσης αυξημένες πιθανότητες να μοιράζονται τα fake news στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Ben Lyons, επίκουρος καθηγητής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα.
Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στο τεύχος της 31ης Μαΐου 2021 της επιστημονικής επιθεωρήσεως Proceedings of National Academics of Sciences.
Ανησυχητική εικόνα
«Oι περισσότεροι ενήλικες πιστεύουν πως είναι εκτεταμένα τα fake news. Ωστόσο σχετικά λίγοι παραδέχονται ότι τα έχουν διαβάσει ή τα έχουν μοιραστεί. Όταν, όμως, κάποιος δεν αντιλαμβάνεται τις αληθινές ικανότητές του, μπορεί άθελά του να διασπείρει ψευδείς ειδήσεις», είπε ο Dr. Lyons.
Όπως επισήμανε, τα ευρήματα αυτά «σκιαγραφούν μία ανησυχητική εικόνα». Και αυτό διότι υποδηλώνουν πως «πολλοί άνθρωποι απλώς αγνοούν την επιρρέπειά τους στην παραπληροφόρηση».
Με άλλα λόγια, η αναντιστοιχία ανάμεσα στο τι νομίζουμε και στο τι ισχύει, μπορεί να παίζει σημαντικό ρόλο στην διασπορά των ψευδών ειδήσεων online, κατέληξε.