Ο κνησμός (φαγούρα) είναι μία αντίδραση που αναπτύσσεται όταν κάτι ερεθίζει το δέρμα (π.χ. μία ουσία ή κάποια διαταραχή). Αν και περιστασιακά εκδηλώνεται σε κάθε σημείο του σώματος, όταν είναι επίμονος προβληματίζει τον πάσχοντα. Πόσο μάλλον όταν εκδηλώνεται στο στήθος, ιδίως στις θηλές των μαστών.
Και όμως, αυτό ακριβώς βιώνουν πολλές γυναίκες που αναπτύσσουν επίμονο κνησμό στις θηλές τους. Οι πιθανές αιτίες του είναι ποικίλες και κυμαίνονται από «αθώες» καταστάσεις έως πιο σοβαρά νοσήματα.
Όπως εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου, το δέρμα του στήθους, ιδίως της θηλής και της θηλαίας άλω, είναι εξαιρετικά ευαίσθητο και ο κνησμός είναι ένα συχνό φαινόμενο σε αυτό.
«Ακόμα και η τριβή τους στα ρούχα κατά τη διάρκεια μιας αθλητικής δραστηριότητας μπορεί να προκαλέσει κνησμό», λέει. «Ο κνησμός είναι ένα συχνό σύμπτωμα που συνήθως δεν εμπνέει ανησυχία. Ενίοτε, όμως, συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως τσούξιμο, ερεθισμό ή ενόχληση στην επιφάνεια του δέρματος. Η αιτία μπορεί να είναι η παρουσία κάποιας αλλεργίας, εκζέματος, βακτηριακής λοίμωξης ή μυκητίασης. Μπορεί επίσης να οφείλεται σε ξηροδερμία και σε παρενέργειες φαρμάκων».
Μερικές φορές, όμως, ο κνησμός αποτελεί ένδειξη πιο σοβαρών προβλημάτων, όπως η νόσος Paget και ο καρκίνος του μαστού. Δυστυχώς, τα συνοδά συμπτώματα συχνά είναι παρόμοια μεταξύ των διαφόρων καταστάσεων. Γι’ αυτό τον λόγο, «κάθε επίμονη ενόχληση στους μαστούς και στις θηλές πρέπει να κινητοποιεί τις ασθενείς προς αναζήτηση ιατρικής συμβουλής», συνιστά ο κ. Στάμου.
Οι συνέπειες της τριβής
Η πιο συνηθισμένη αιτία του κνησμού στις θηλές των μαστών είναι η τριβή. Αναπτύσσεται όταν τα υφάσματα τρίβονται στο δέρμα, κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων όπως το τρέξιμο.
Οι πιθανότητες εκδήλωσης κνησμού λόγω τριβής είναι περισσότερες στις γυναίκες που δεν φορούν στηθόδεσμο. Τα πιθανά συμπτώματα που προκαλεί η τριβή είναι:
- Κνησμός
- Ερυθρότητα
- Πόνος
- Μικρές λύσεις της συνεχείας του δέρματος (σκισίματα) στη θηλή, που μπορεί να αιμορραγούν
Το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί με χρήση αθλητικού σουτιέν και αντισηπτικής κρέμας για την αποφυγή των μολύνσεων.
Το έκζεμα
Είναι μια συχνή, μη μεταδοτική δερματοπάθεια. Συνήθως αρχίζει στην παιδική ηλικία, αν και μπορεί να εκδηλωθεί και σε μεγαλύτερη. Όταν προσβάλλει το στήθος, ο κνησμός είναι αισθητός κυρίως στις θηλές ή και τη θηλαία άλω (τη σκουρότερη περιοχή γύρω από τη θηλή). Μπορεί επίσης να εκδηλωθεί κάτω ή ανάμεσα στους μαστούς.
Πιο επιρρεπείς είναι οι γυναίκες που έχουν έκζεμα και αλλού στο σώμα τους, χωρίς αυτό να αποκλείει την εμφάνιση του εκζέματος στη θηλή και μόνο.
Για την εμφάνιση του εκζέματος έχουν ενοχοποιηθεί τα σαπούνια. Ορισμένες μορφές του οφείλονται σε αλλεργική αντίδραση ή σε επαφή με κάποια προϊόντα ή υλικά.
Αν και τα συμπτώματα ποικίλλουν και διαφέρουν ως προς τη σοβαρότητα, οι περισσότερες γυναίκες αναφέρουν συμπτώματα, όπως:
- Κνησμός
- Ευαισθησία
- Ερυθρότητα
- Φολιδωτό δέρμα
- Ξηρότητα
- Μικρά σκισίματα και αιμορραγία
Όταν ο κνησμός οφείλεται σε έκζεμα, η θεραπεία που συνιστάται συμπεριλαμβάνει:
- Αποφυγή των συνηθειών που προκαλούν ή επιδεινώνουν την αντίδραση
- Αποφυγή του ξυσίματος, διότι μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση
- Εντατική ενυδάτωση του δέρματος
- Χρήση τοπικών στεροειδών ή μη στεροειδών φαρμάκων
- Λήψη στεροειδών, ανοσοκατασταλτικών ή βιολογικών φαρμάκων από το στόμα
- Λήψη αντιισταμινικών, εάν η ασθενής δυσκολεύεται να κοιμηθεί.
Ιδιαίτερα επιτυχής είναι και η φωτοθεραπεία, η οποία ανακουφίζει από τον κνησμό, καταπραΰνει τη φλεγμονή, προλαμβάνει τη μόλυνση και επιταχύνει την επούλωση. Μπορεί επίσης να μειώσει ή να εξαλείψει την ανάγκη λήψης φαρμάκων από το στόμα.
Μύκητες
Μερικές φορές ο κνησμός στη θηλή προκαλείται από μυκητιασική λοίμωξη. Συνηθέστερη αιτία της είναι ο μύκητας Candida albicans. Πιο ευάλωτες είναι:
- Οι μητέρες που θηλάζουν τα μωρά τους
- Οι γυναίκες με μυκητίαση του κόλπου
- Οι γυναίκες που λαμβάνουν αντιβιοτική αγωγή
Τα συμπτώματα της μυκητίασης είναι τα εξής:
- Κνησμός
- Έντονος και βαθύς πόνος
- Αίσθημα καύσου (κάψιμο)
- Ευαισθησία
- Αλλαγή του χρώματος της θηλής και της θηλαίας άλω, η οποία μπορεί να παρουσιάσει και ξηρότητα
- Λευκό εξάνθημα
- Μικρά σκισίματα του δέρματος
Η θεραπεία για τη μυκητίαση συμπεριλαμβάνει τη χρήση αντιμυκητιασικών κρεμών και φαρμάκων από το στόμα. Χρειάζεται επίσης καλό σκούπισμα (χωρίς τρίψιμο του δέρματος) μετά από το μπάνιο για την αποφυγή της υγρασίας. Συνιστάται επίσης το πλύσιμο κάθε ρούχου που ακουμπά στο στήθος με ζεστό νερό και σαπούνι.
Νόσος του Paget της θηλής και καρκίνος μαστού
Η νόσος Paget της θηλής είναι ένας σπάνιος τύπος καρκίνου που έχει παρόμοια συμπτώματα με το έκζεμα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται:
- Ο κνησμός
- Το άλγος (πόνος)
- Το φολιδωτό εξάνθημα
- Το αίσθημα καύσου (κάψιμο)
- Η ευαισθησία
- Μπορεί να συνυπάρχει αιμορραγία ή κίτρινες εκκρίσεις
Η νόσος Paget της θηλής (σ.σ. δεν έχει καμία σχέση με τη νόσο Paget των οστών, που είναι μεταβολική πάθηση) προκαλεί και συμπτώματα παρόμοια με εκείνα του καρκίνου του μαστού όπως:
- Εξάνθημα
- Ερυθρότητα
- Όψη φλούδας πορτοκαλιού
- Εκκρίσεις από τη θηλή
- Φλεγμονώδες δέρμα που είναι ζεστό στην αφή
Αυτά τα συμπτώματα δεν ανταποκρίνονται στις θεραπείες για το έκζεμα. Η μόνη θεραπεία είναι η χειρουργική επέμβαση.
Οι αλλαγές της εγκυμοσύνης και της εμμηνόπαυσης
Εκτός από τα προαναφερθέντα, πολλές γυναίκες στην εγκυμοσύνη και στην εμμηνόπαυση ταλαιπωρούνται από κνησμό στις θηλές, εξαιτίας των ορμονικών αλλαγών.
«Προκειμένου οι γυναίκες να αποφύγουν τον κνησμό, πρέπει να φροντίζουν επιμελώς το δέρμα των μαστών τους. Καλό είναι να χρησιμοποιούν ήπια σαπούνια, να σκουπίζουν καλά την περιοχή και να επιλέγουν ενυδατικές κρέμες χωρίς αρώματα», καταλήγει ο δρ Στάμου.
Φωτογραφία: iStock