Προσέξτε πως θα ανοίξετε τον αφρώδη οίνο στην αλλαγή του χρόνου. Τι κίνδυνος υπάρχει

Τη νύχτα της Πρωτοχρονιάς πολλοί θα ανοίξουν ένα μπουκάλι αφρώδη οίνο ή μια σαμπάνια «για το καλό». Αν όμως το ποτό δεν έχει κρυώσει καλά ή αν δεν χρησιμοποιήσετε την σωστή τεχνική, υπάρχει κίνδυνος ο εκτινασσόμενος φελλός να τραυματίσει σοβαρά το μάτι σας, προειδοποιεί η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO).

Σε πρόσφατη ανακοίνωσή της επισημαίνει ότι ο φελλός μπορεί να προκαλέσει ακόμα και ρήξη του οφθαλμικού βολβού, οδηγώντας σε απώλεια της όρασης που αρκετές φορές είναι μόνιμη. Επιπλέον, απαιτείται παρακολούθηση του ασθενούς σε βάθος χρόνου. Και αυτό, διότι ο τραυματισμός μπορεί μακροπρόθεσμα να δημιουργήσει σοβαρά οφθαλμολογικά προβλήματα.

Η AAO αναφέρει την περίπτωση του τενίστα Νόβακ Τζόκοβιτς ο οποίος παραλίγο να  χάσει το μάτι του τον Μάιο του 2015. Ο Τζόκοβις άνοιξε με λάθος τρόπο ένα τεράστιο μπουκάλι σαμπάνια, μετά από τη νίκη του επί του Ρότζερ Φέντερερ στον τελικό του Rome Masters. Ο φελλός εκτινάχθηκε με δύναμη και τον χτύπησε στο μέτωπο, λίγα εκατοστά από το μάτι του.

Ο σταρ του βρετανικού ριάλιτι Love Island, Theo Campbell, δεν ήταν τόσο τυχερός. Το 2019 έχασε την όραση από το δεξιό του μάτι, καθώς χτυπήθηκε από φελλό σαμπάνιας.

Όπως εξηγεί ο χειρουργός-οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ιωάννης Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ένα μπουκάλι σαμπάνια των 750 ml περιέχει 4,125 λίτρα αερίου διοξειδίου του άνθρακα, υπό πίεση 6,2 bar.

Η πίεση αυτή είναι σχεδόν τριπλάσια από εκείνη που έχει το λάστιχο του αυτοκινήτου. Είναι επίσης αρκετή για να εκτοξευθεί σε απόσταση 13 μέτρων ένας φελλός βάρους 30 γραμμαρίων. Γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε είναι τόσο χοντρό το  γυαλί του μπουκαλιού: για να την αντέξει.

Κινδυνεύουν και οι παρευρισκόμενοι

Υπό αυτές τις συνθήκες, το αντανακλαστικό βλεφάρισμα δεν παρέχει καμία προστασία. Από την τυπική απόσταση των 60 εκατοστών που συνήθως απέχει το μπουκάλι από το πρόσωπο του ατόμου που το ανοίγει, ο φελλός χρειάζεται μόλις 0,05 δευτερόλεπτα για να φτάσει στο μάτι του. Και αυτό διότι κινείται με ταχύτητα που φθάνει έως τα 80 χιλιόμετρα την ώρα.

Ωστόσο δεν κινδυνεύει μόνο το μάτι του ατόμου που ανοίγει το μπουκάλι. Σε περισσότερο από το 25% των περιπτώσεων ο φελλός κτυπά κάποιον παρευρισκόμενο, σύμφωνα με τα υπάρχοντα επιδημιολογικά δεδομένα.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι τραυματίες είναι νεαροί ενήλικες, μέσης ηλικίας 24-36 ετών. Σχεδόν έξι στους δέκα τραυματισμούς, εξ άλλου, συμβαίνουν στο σπίτι. Σε περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις το τραύμα στο μάτι είναι ανοιχτό (διαπεραστικό), ενώ σε τέσσερις στις δέκα υφίσταται βλάβη ο αμφιβληστροειδής χιτώνας που βρίσκεται βαθιά μέσα στο μάτι.

Οι πιθανοί τραυματισμοί

Στους πιθανούς τραυματισμούς που μπορεί να προκληθούν όταν ο φελλός κτυπήσει το  μάτι συμπεριλαμβάνονται:

• Ρήξη του οφθαλμικού τοιχώματος
• Οξύ γλαύκωμα
• Αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς
• Ενδοφθάλμια αιμορραγία
• Εκτόπιση του οφθαλμικού φακού
• Κακώσεις στον οφθαλμικό κόγχο
• Βαθιές πληγές στον οφθαλμικό βολβό αν ο τραυματίας φορούσε διορθωτικά γυαλιά που έσπασε ο φελλός

Σε δύο στις τρεις περιπτώσεις οι τραυματισμοί από τους φελλούς ή/και τα γυαλιά απαιτούν επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση. Μερικές φορές χρειάζεται και δεύτερο ή τρίτο χειρουργείο.

Ωστόσο η χειρουργική θεραπεία δεν είναι πάντοτε αρκετή για να αποκατασταθεί πλήρως η όραση. Αρκετοί ασθενείς (σχεδόν το 45%) υφίστανται τελικά μόνιμη μείωση ή απώλεια της όρασής τους.

Τα 4 βήματα ασφαλείας

Για όλους αυτούς τους λόγους, «όταν ανοίγετε ένα μπουκάλι αφρώδους οίνου ή σαμπάνιας, πρέπει να είστε εξαιρετικά προσεκτικοί», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κάνετε τα εξής:

1. Βάλτε το μπουκάλι με τον αφρώδη οίνο ή την σαμπάνια για πολλές ώρες στο ψυγείο. Όταν το ποτό κρυώσει καλά, θα μειωθεί η πίεση στο εσωτερικό του. Το διοξείδιο του άνθρακα που περιέχουν οι φυσαλίδες του διαστέλλεται όταν είναι ζεστό και συστέλλεται όταν είναι κρύο.
2. Μην ανακινήσετε το μπουκάλι πριν το ανοίξετε. Η ανακίνηση αυξάνει την πίεση και κάνει τον φελλό να εκτινάσσεται με ακόμα μεγαλύτερη ταχύτητα.
3. Στρέψτε το μπουκάλι μακριά από τους ανθρώπους. Για να ανοίξετε το μπουκάλι κρατήστε το σε γωνία 45 μοιρών, με την βάση του λίγο χαμηλότερα από το στόμιό του. Ταυτοχρόνως πρέπει ο φελλός να είναι στραμμένος μακριά από εσάς και από τους άλλους παρευρισκόμενους.
4. Αφαιρέστε προσεκτικά τον φελλό. Σκίστε το κάλυμμα από αλουμίνιο και αφαιρέστε το μεταλλικό έλασμα. Ύστερα καλύψτε τον φελλό με μία καθαρή πετσέτα και κρατήστε τον από το πάνω μέρος του. Με αργές και σταθερές κινήσεις, κρατώντας σφικτά τον φελλό, κάνετε μικρές, ημιπεριστροφικές κινήσεις στη βάση του μπουκαλιού. Θα αρχίσετε να νιώθετε σιγά-σιγά την πίεση του μπουκαλιού να σπρώχνει τον φελλό προς το χέρι σας. Για να μην βγει απότομα ο φελλός, να τον σπρώχνετε προς τα πίσω (προς το μπουκάλι). Όταν βγει εντελώς, θα ακούσετε ένα μικρό ήχο (ποπ).

Τέλος, προσέξτε πως θα τσουγγρίσετε τα ποτήρια. Το τελευταίο που χρειάζεστε αν πίνετε από ποτήρια σαμπάνιας, είναι να τα σπάσετε με καμιά απότομη κίνηση και να τιναχτούν γυαλιά στο πρόσωπό σας.

«Αν τυχόν τραυματισθείτε στο μάτι με τον φελλό την ώρα που ανοίγετε το μπουκάλι, πρέπει να απευθυνθείτε αμέσως, χωρίς καμία καθυστέρηση, σε έναν χειρουργό οφθαλμίατρο. Πρέπει επίσης να θυμάστε ότι μετά την ανάρρωσή σας θα χρειαστείτε μακροχρόνια παρακολούθηση για να γίνει εγκαίρως αντιληπτή τυχόν όψιμη επιπλοκή της τραυματικής οφθαλμικής κάκωσης», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος. «Μην ξεχνάτε ότι πολλές οφθαλμοπάθειες, όπως το γλαύκωμα, αναπτύσσονται σιωπηρά επί χρόνια, προκαλώντας σταδιακά μη αναστρέψιμες βλάβες και μειώνοντας «ύπουλα» την όραση».

Φωτογραφία: iStock