Προσέξτε την άπνοια στον ύπνο. Σχετίζεται με καρκίνο, άνοια και θρομβώσεις, λένε οι ειδικοί

Αν παρουσιάζετε δυνατό ροχαλητό και διακοπές της αναπνοής σας την ώρα που κοιμάστε, προσέξτε. Η υπνική άπνοια σχετίζεται με πολλά και σοβαρά προβλήματα  υγείας, σύμφωνα με τρεις νέες μελέτες.

Η πρώτη έδειξε πως οι πάσχοντες από υπνική άπνοια διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου. Η δεύτερη ότι η άπνοια σχετίζεται με έκπτωση των νοητικών λειτουργιών στην τρίτη ηλικία. Και η τρίτη έδειξε ότι οι πάσχοντες από σοβαρή υπνική άνοια διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο φλεβικής θρόμβωσης.

Και οι τρεις παρουσιάσθηκαν στο Διεθνές Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS 2022), που διεξάγεται στη Βαρκελώνη.

Η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι μία πολύ συχνή διαταραχή ύπνου. Κατ’ αυτήν, οι πάσχοντες παρουσιάζουν μερική ή πλήρη απόφραξη των αεραγωγών πολλές φορές στη διάρκεια του ύπνου. Αυτό έχει ως συνέπεια να διακόπτεται η αναπνοή τους και έτσι η οξυγόνωση του οργανισμού.

Η κατάσταση χαρακτηρίζεται από δυνατό ροχαλητό που διακόπτεται αιφνιδίως. Ακολουθεί βραχεία σιωπή και ύστερα ο ήχος που κάνουν οι ασθενείς καθώς προσπαθούν να ξαναπάρουν ανάσα. Την επομένη ημέρα, εξ άλλου, νιώθουν υπνηλία.

Η αποφρακτική υπνική άπνοια υπολογίζεται ότι προσβάλλει το 7-13% του πληθυσμού, σύμφωνα με τους ερευνητές. Στη χώρα μας, μελέτη του 2019 έδειξε ότι πάσχουν σχεδόν οι μισοί άνδρες και το 18% των γυναικών του γενικού πληθυσμού.  Αυξημένο κίνδυνο να την εκδηλώσουν διατρέχουν όσοι:

• Είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι
• Πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη
• Καπνίζουν
• Καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ

Η πρώτη μελέτη

Στην πρώτη μελέτη επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, στην Σουηδία, εξέτασαν το ιστορικό άπνοιας σε 2.093 ασθενείς με καρκίνο και 2.093 υγιείς εθελοντές. Οι ερευνητές αξιολόγησαν τη σοβαρότητα της άπνοιάς τους με βάση δύο δείκτες:

• Τον δείκτη άπνοιας-υπόπνοιας (ΑΗΙ). Μετρά τον αριθμό των διακοπών της αναπνοής κατά τον ύπνο
• Τον δείκτη αποκορεσμού οξυγόνου (ODI). Μετρά πόσες φορές την ώρα μειώνονται τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα κατά τουλάχιστον 3% και επί τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα.

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, οι ασθενείς με καρκίνο είχαν ελαφρώς πιο σοβαρή υπνική άπνοια. Ο δείκτης AHI ήταν 32 (έναντι 30 των ασθενών χωρίς καρκίνο) και ο δείκτης ODI 28 (έναντι 26). Ωστόσο, σε επιμέρους μορφές καρκίνου οι διαφορές ήταν πολύ μεγαλύτερες.

Στον καρκίνο του πνεύμονα, π.χ., ο δείκτης ODI ήταν 38 (έναντι 27 στους ασθενείς χωρίς καρκίνο). Στον καρκίνο του προστάτη 28 (έναντι 24) και στο μελάνωμα στο δέρμα 32 (έναντι 25).

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η μη-θεραπευόμενη υπνική άπνοια μπορεί να αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρκίνο. Ωστόσο δεν αποδεικνύουν ότι είναι η αιτία του καρκίνου, διευκρίνισαν οι ερευνητές.

Η νέα μελέτη «επιβεβαιώνει τα ευρήματα προγενέστερων που είχαν συσχετίσει την υπνική άπνοια με τον καρκίνο. Ξεκαθαρίζει, όμως, ένα σημείο», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Andreas Palm, από το Τμήμα Ιατρικών Επιστημών του πανεπιστημίου. «Δείχνει ότι η έλλειψη οξυγόνου είναι αυτή που σχετίζεται με τον καρκίνο, ανεξάρτητα από άλλους παράγοντες κινδύνου όπως η παχυσαρκία».

Οι νοητικές λειτουργίες

Η δεύτερη μελέτη διεξήχθη στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λωζάνης, στην Ελβετία. Οι επιστήμονες μελέτησαν εθελοντές ηλικίας άνω των 65 ετων, για να εξετάσουν εάν η υπνική άπνοια σχετιζόταν με την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών τους.

Συνολικώς ενέταξαν στη μελέτη τους 358 εθελοντές, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε μελέτη ύπνου και σε τεστ νοητικών δεξιοτήτων. Οι ερευνητές τους υπέβαλλαν στα ίδια τεστ δύο ακόμα φορές, η μία πέντε χρόνια μετά την πρώτη.

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, η υπνική άπνοια και ιδίως τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου εξαιτίας της, σχετιζόταν με έκπτωση ορισμένων νοητικών δεξιοτήτων και ιδίως:

• Στην ολική νοητική λειτουργία
• Την ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών
• Την εκτελεστική λειτουργία
• Τη λεκτική μνήμη

Τον μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν αυτές τις συνέπειες διέτρεχαν οι εθελοντές ηλικίας 74 ετών και άνω, καθώς και οι άνδρες.

Διπλάσιος κίνδυνος θρομβώσεων

Στην τρίτη μελέτη, επιστήμονες από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Angers, στη Γαλλία, διαπίστωσαν ότι οι πάσχοντες από σοβαρή υπνική άπνοια διατρέχουν υξημένο κίνδυνο θρομβοεμβολής.

Από τους 7.355 ασθενείς που παρακολουθούσαν επί περισσότερα από 6 χρόνια, οι 104 εκδήλωσαν θρόμβωση και εμβολή. Όσοι εξ αυτών περνούσαν περισσότερο από το 6% του ύπνου τους με επίπεδα οξυγόνου κάτω από το 90% του φυσιολογικού, είχαν διπλάσιες πιθανότητες θρομβοεμβολής σε σύγκριση με όσους δεν παρουσίαζαν έλλειψη οξυγόνου στον ύπνο.

Η μελέτη αυτή είναι η πρώτη που εξέτασε την συσχέτιση των θρομβώσεων με την υπνική άπνοια και τα ευρήματά της είναι ανησυχητικά, είπαν οι ερευνητές. Και αυτό, διότι τα θρομβοεμβολικά επεισόδια μπορεί να απειλήσουν άμεσα τη ζωή.

Φωτογραφία: iStock