Ένας στους δύο άνδρες ηλικίας 50 ετών και άνω παρουσιάζει αύξηση του μεγέθους του προστάτη του. Ο «προστάτης» όπως είθισται να αποκαλείται η διαταραχή (επιστημονικά λέγεται καλοήθης υπερπλασία του προστάτη) είναι ακόμα συχνότερος μετά τα 60. Υπολογίζεται ότι προσβάλλει το 60% των ανδρών, με το αντίστοιχο ποσοστό μετά τα 80 έτη να φτάνει το σχεδόν 90%.
Ο προστάτης δεν προκαλεί σε όλες τις περιπτώσεις συμπτώματα. Αντιθέτως, οι μισοί πάσχοντες από καλοήθη υπερπλασία δεν εκδηλώνουν ποτέ ενοχλητικά συμπτώματα. Οι υπόλοιποι, όμως, αντιμετωπίζουν με την πάροδο του χρόνου δυσκολίες στην καθημερινότητά τους, κυρίως εξαιτίας διαταραχών στην ούρηση.
«Το τι από τα δύο θα συμβεί δεν εξαρτάται μόνο από τον όγκο που θα αποκτήσει ο προστάτης. Εξαρτάται και από ανατομικά χαρακτηριστικά, όπως η πίεση που ασκεί στην ουρήθρα, η οποία ευθύνεται για τα ουρολογικά συμπτώματά του», εξηγεί ο χειρουργός-ουρολόγος Δρ. Ηρακλής Πούλιας, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας.
Τα συμπτώματα
Από τα συμπτώματα αυτά άλλα είναι αποφρακτικά και άλλα ερεθιστικά. Τα αποφρακτικά συμπτώματα αναπτύσσονται επειδή ο διογκωμένος προστάτης αποφράσσει την ουρήθρα. Τα ερεθιστικά συμπτώματα οφείλονται στις αλλαγές που συμβαίνουν στην ουροδόχο κύστη, καθώς προσπαθεί να παρακάμψει τα αποφρακτικά συμπτώματα. Έτσι, ένας πάσχων μπορεί να έχει:
- Δυσκολίες στην έναρξη της ούρησης
- Αδυναμία αποβολής των ούρων
- Μειωμένη ροή ούρων ή διακοπτόμενη ούρηση
- Επίσχεση ούρων (ο ασθενής δεν μπορεί καθόλου να ουρήσει)
- Συχνουρία (συχνή ούρηση). Μπορεί να είναι ακόμα πιο έντονη στη διάρκεια της νύχτας (νυκτουρία)
- Επιτακτική ούρηση ή επιτακτική ακράτεια ούρων
- Αίσθηση ότι δεν έχει αδειάσει η ουροδόχος κύστη
Η αντιμετώπιση
Τα συμπτώματα αυτά είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο ο προστάτης οδηγεί τους άνδρες στον ουρολόγο ιατρό. Ευτυχώς οι θεραπείες για την καλοήθη υπερπλασία του βελτιώνονται διαρκώς. Πλέον υπάρχουν πολλές φαρμακευτικές αλλά και χειρουργικές επιλογές που προτείνονται κατά περίπτωση.
Ωστόσο και οι ίδιοι οι άντρες μπορούν να κάνουν αρκετά για να βοηθήσουν την κατάστασή τους. «Όταν η καλοήθης υπερπλασία προστάτου είναι ήπια και τα συμπτώματα ανεκτά, συνήθως παρακολουθούμε την εξέλιξή της, για να προτείνουμε σε δεύτερο χρόνο κάποια θεραπεία», εξηγεί ο κ. Πούλιας.
«Η ενεργητική παρακολούθηση που κάνουμε συνίσταται στην τακτική εξέταση του άνδρα, αλλά χωρίς φαρμακευτική ή χειρουργική θεραπεία. Προτείνουμε, ωστόσο, στους άνδρες ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής. Αυτές μπορεί να βοηθήσουν και όσους έχουν πιο προχωρημένη νόσο».
Οι αλλαγές αυτές αφορούν κυρίως:
- Την διαχείριση των υγρών που καταναλώνουν οι άνδρες με καλοήθη υπερτροφία προστάτη
- Την αλλαγή ορισμένων συμπεριφορών που σχετίζονται με την ούρηση
- Την βελτίωση της διατροφής και της φυσικής κατάστασης
Η διαχείριση των υγρών που καταναλώνονται
Όπως προαναφέρθηκε, ο προστάτης μπορεί, μεταξύ άλλων, να προκαλέσει αυξημένη ανάγκη για ούρηση τη νύχτα. Γι’ αυτό τον λόγο, συνιστάται κατ’ αρχάς στους άνδρες να περιορίζουν την κατανάλωσή τους το βράδυ. Η σύσταση αυτή είναι ιδιαιτέρως σημαντική 2-3 ώρες πριν μπουν για ύπνο.
Απαραίτητο είναι ακόμα να πίνουν λιγότερα ροφήματα με ανθρακικό ή/και καφεΐνη. «Τόσο το ανθρακικό όσο και η καφεΐνη μπορεί να επηρεάσουν τον μυϊκό τόνο της ουροδόχου κύστεως. Μπορεί ακόμα να διεγείρουν τους νεφρούς να παράγουν περισσότερα ούρα, με συνέπεια να ευνοούν τη νυχτερινή ούρηση», εξηγεί ο κ. Πούλιας.
Οι άνδρες με καλοήθη υπερπλασία του προστάτη πρέπει επίσης να περιορίζουν το αλκοόλ, επειδή και αυτό έχει διουρητικές ιδιότητες. Πρέπει επίσης να αποφεύγουν να πίνουν περισσότερο από ένα ποτήρι υγρού τη φορά.
Ιδανικά, πρέπει να πίνουν τα υγρά με μικρές γουλιές και αργό ρυθμό. Με αυτό τον τρόπο θα δίνουν στον οργανισμό τους περιθώριο να τα απορροφήσει. Έτσι, δεν θα γεμίζει γρήγορα η ουροδόχος κύστη και θα περιοριστεί η επιτακτική ανάγκη για ούρηση.
Όσοι, εξάλλου, ξεκινούν για ένα ταξίδι, δεν θα έβλαπτε να είναι συγκρατημένοι στην κατανάλωση υγρών κατά την έναρξή του.
Νέες συνήθειες στην ούρηση
Ο προστάτης χρειάζεται «επανεκπαίδευση» της ουροδόχου κύστεως για να τεθούν τα συμπτώματά του υπό έλεγχο. Συνιστάται στους άνδρες να πηγαίνουν για ούρηση με βάση ένα πρόγραμμα που θα καταρτίσουν, ακόμα κι αν δεν νιώθουν την ανάγκη να ουρήσουν.
Ανεξάρτητα από αυτό, πρέπει να πηγαίνουν στην τουαλέτα αμέσως μόλις νιώσουν την ανάγκη, δίχως την παραμικρή καθυστέρηση. Επιπλέον, δεν πρέπει να ουρούν βιαστικά, αλλά να δίνουν στην κύστη χρόνο για να αδειάσει εντελώς.
Αν είστε νευρικοί και αυτό σας προκαλεί συχνουρία, πρέπει να καταπολεμήσετε το στρες σας. Δοκιμάστε τεχνικές χαλάρωσης, όπως ο διαλογισμός.
Απαραίτητο είναι ακόμα να ελέγξετε τα φάρμακα που ενδεχομένως παίρνετε για άλλα προβλήματα υγείας. Ορισμένα συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (π.χ. κάποια αντισταμινικά, αποσυμφορητικά) μπορεί να επηρεάσουν την ούρηση. Συζητήστε το θέμα με τον ιατρό που σας τα συνέστησε, αλλά και με τον ουρολόγο σας, διότι ενδέχεται να χρειάζεστε αλλαγή σε αυτή την αγωγή, συνιστά ο κ. Πούλιας.
Η διατροφή και η άσκηση
Μελέτες έχουν δείξει ότι η ακολούθηση ενός διαιτολογίου με λίγα λιπαρά και πολλές φυτικές ίνες μπορεί να βοηθήσει. Οι φυτικές ίνες υπάρχουν σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής. Μπορεί να βοηθήσουν τον άνδρα να αποφύγει την δυσκοιλιότητα, η οποία ασκεί πίεση στην ουροδόχο κύστη και εντείνει τα συμπτώματα της υπερπλασίας του προστάτη.
Επιπλέον, φρούτα και λαχανικά είναι πλούσια σε πολυφαινόλες. Οι πολυφαινόλες είναι θρεπτικά συστατικά που ενδέχεται να καταστέλλουν ή έστω να επιβραδύνουν την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, σύμφωνα με συνδυασμένη ανάλυση παλαιότερων μελετών.
Φροντίστε λοιπόν να τρώτε καθημερινά μία μεγάλη σαλάτα με ποικιλία λαχανικών, καθώς και 2-3 φρούτα. Ανάμεσα στα φρούτα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται εσπεριδοειδή. Τα εσπεριδοειδή είναι πλούσια σε βιταμίνη C, η οποία μπορεί να δρα ευνοϊκά στον προστάτη.
Φροντίστε ακόμα να περιορίσετε το πολύ κόκκινο κρέας και να τρώτε περισσότερα λιπαρά ψάρια (π.χ. σολομό, σαρδέλα, σκουμπρί, τόνο). Τα λιπαρά ψάρια περιέχουν βιταμίνη D η οποία ίσως επιβραδύνει τον ρυθμό αύξησης του προστάτη.
«Μην παραλείπετε τέλος να είστε σωματικά δραστήριοι τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας και να φέρετε το σωματικό βάρος σας όσο το δυνατόν πιο κοντά στο φυσιολογικό, διότι η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη είναι πιο συχνή στους υπέρβαρους και παχύσαρκους άνδρες», καταλήγει ο κ. Πούλιας.