Πρόσθετα τροφίμων: Πιθανώς καρκινογόνοι οι γαλακτωματοποιητές – Ποιοι κωδικοί «Ε» στις ετικέτες είναι ασφαλείς

Μιχάλης Θερμόπουλος
08 Νοεμβρίου 2016 | 13:00

Οι γαλακτωματοποιητές, κοινές πρόσθετες ουσίες που περιέχονται σε πολλά επεξεργασμένα και συσκευασμένα τρόφιμα, μπορεί να ανοίξουν το δρόμο στον καρκίνο, δείχνει μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα σε πειραματόζωα.

Οι γαλακτωματοποιητές, ως πρόσθετα τροφίμων, διευκολύνουν την ανάμιξη των συστατικών των τροφίμων και τους δίνουν μεγαλύτερο διάρκεια ζωής στο ράφι των καταστημάτων. Σύμφωνα με τους ερευνητές, όμως, μπορεί να μεταβάλλουν τη σύνθεση των βακτηρίων του εντέρου, με τρόπο που προκαλεί φλεγμονή και τελικά καρκίνο του παχέος εντέρου.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια δρα Έμιλι Βιενουά του Ινστιτούτου Βιοϊατρικών Επιστημών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Τζόρτζια, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα καρκίνου «Cancer Research», τάϊσαν ποντίκια με δύο κοινούς γαλακτωματοποιητές (καρβοξυμεθυλοκελλουλόζη και πολυσορβικό-80), σε δόσεις ανάλογες με τις ποσότητες που οι ουσίες αυτές περιέχονται στα επεξεργασμένα τρόφιμα.

Διαπιστώθηκε ότι οι γαλακτωματοματοποιητές τροποποίησαν γρήγορα τη σύνθεση των εντερικών μικροοργανισμών των πειραματόζωων, έτσι ώστε να είναι πιθανότερη η ανάπτυξη φλεγμονής στο έντερο. Αυτό, με τη σειρά του, δημιούργησε ένα περιβάλλον πιο ευνοϊκό για την εκδήλωση καρκίνου στα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου των ζώων.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι η τέταρτη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως, ευθυνόμενος για τουλάχιστον 700.000 θανάτους ετησίως. Έχει πλέον γίνει αντιληπτό από τους επιστήμονες ότι οι μικροβιακές κοινότητες του εντέρου παίζουν ρόλο στην εμφάνιση της νόσου, όπως και σε άλλες παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος.

Τα περιστατικά καρκίνου του εντέρου εμφανίζουν συνεχή αύξηση μετά τα μέσα του 20ού αιώνα. Εκτός από τις γενετικές αιτίες, οι επιστήμονες αποδίδουν το πρόβλημα σε διατροφικούς και άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι γαλακτωματοποιητές -μόρια που μοιάζουν με εκείνα των απορρυπαντικών- μπορεί να έχουν συμβάλει, σύμφωνα με τους Αμερικανούς ερευνητές.

Από το ΑΠΕ-ΜΠΕ

Τι ισχύει στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τα πρόσθετα τροφίμων

Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, όλα τα πρόσθετα τροφίμων πρέπει να παίρνουν έγκριση από ειδική επιτροπή, για να μπορούν να χρησιμοποιούνται σε τρόφιμα που διατίθενται εντός των χωρών-μελών της Ένωσης.

Η διαδικασία έγκρισης ξεκινάει με την υποβολή επίσημης αίτησης προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που αποτελείται από ένα φάκελο της αίτησης για την ουσία, ο οποίος περιέχει επιστημονικά δεδομένα σχετικά με τις προτεινόμενες χρήσεις της πρόσθετης ουσίας και τα επίπεδα χρήσης της. Στη συνέχεια, η Επιτροπή αποστέλλει το φάκελο στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια των Τροφίμων (European Food Safety Admninistration – EFSA) και τον καλεί να αξιολογήσει την ασφάλεια της πρόσθετης ουσίας για τις προβλεπόμενες χρήσεις της. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφασίζει εάν θα εγκρίνει την ουσία με βάση την αξιολόγηση της ασφάλειας της EFSA. Η έγκριση των προτεινόμενων νέων χρήσεων σε υφιστάμενα πρόσθετα τροφίμων ακολουθεί την ίδια διαδικασία.

Μόλις εγκριθεί, η πρόσθετη ουσία συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των επιτρεπόμενων προσθέτων τροφίμων της ΕΕ, όπως αυτά ορίζονται στον κανονισμό ΕC 1333/2008, ο οποίος καθορίζει επίσης τους όρους χρήσης. Τα επιτρεπόμενα πρόσθετα τροφίμων πρέπει να ακολουθούν τα εγκεκριμένα κριτήρια καθαρότητας, όπως αυτά καθορίζονται στον κανονισμό της 231/2012 της ΕΕ.

Τον Δεκέμβριο του 2008, η ισχύουσα νομοθεσία ενοποιήθηκε σε τέσσερις απλουστευμένες ρυθμίσεις, οι οποίες καλύπτουν όλα τα λεγόμενα βελτιωτικά τροφίμων (δηλαδή τα πρόσθετα τροφίμων, τα ένζυμα τροφίμων και τα αρτύματα). Ο κανονισμός ΕC 1331/2008 εισήγαγε κοινή διαδικασία έγκρισης για αυτές τις ουσίες. Με τον κανονισμό ΕC 1333/2008 για τα πρόσθετα τροφίμων καταρτίστηκε ο κατάλογος των εγκεκριμένων προσθέτων τροφίμων, ο οποίος δημοσιεύθηκε επισήμως με τον κανονισμό της 1129/2011 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.