Ψευδοδυσφαγία: Όταν το φαγητό προκαλεί τρόμο

Ο φόβος του πνιγμού -ή ψευδοδυσφαγία- δεν είναι τόσο συνηθισμένος όσο άλλες διατροφικές διαταραχές, αλλά είναι εξίσου σοβαρός, αφού πρόκειται για μια κατάσταση που προκαλεί έντονο άγχος γύρω από το φαγητό που επηρεάζει σοβαρά την ποιότητα ζωής του ανθρώπου. Η σοβαρότητα αυτής της κατάστασης μπορεί να ποικίλλει: υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να διαχειριστούν μικρές ποσότητες φαγητού και άλλοι που να μην μπορούν να φάνε καθόλου στερεά τροφή.

Το συγκεκριμένο θέμα προβλήθηκε στην εκπομπή Live News, του Νίκου Ευαγγελάτου. Έχει μιλήσει ανοιχτά γι’ αυτό ο γιος του Γιάννη Πάριου, ο Good Job Nicky, ο οποίος εξομολογήθηκε πώς πριν από κάποιο διάστημα είχε έντονες κρίσεις πανικού, εξαιτίας της ψευδο-δυσφαγίας: «Έχω περάσει φουλ άσχημα με κρίσεις πανικού, πέρασα και μια βλακειούλα που λεγόταν ψευδο-δυσφαγία για λίγα χρόνια, έχασα πολλά κιλά», ανέφερε γλαφυρά.

Πρόκειται, ωστόσο, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, για ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, λόγω των μεγάλων δυσκολιών που προκαλεί στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων που το βιώνουν.

Τι είναι ο φόβος του πνιγμού (ψευδοδυσφαγία);

Ο φόβος του πνιγμού, ή ψευδοδυσφαγία, είναι ένας παράλογος φόβος πνιγμού από φαγητό, υγρά ή χάπια. Δυσφαγία σημαίνει δυσκολία στην κατάποση και «ψευδο-» σημαίνει ψευδής ή μη αληθινή.

Κάποιος με ψευδοδυσφαγία δεν έχει πραγματικό φυσιολογικό πρόβλημα που να τον εμποδίζει να καταπιεί, αλλά αντίθετα έχει άγχος ή πανικό που σχετίζεται με τον φόβο του πνιγμού που παρεμποδίζει την κανονική διατροφή. Μπορεί να αισθάνεται ότι κάτι «κολλάει» στον λαιμό ή φόβο ότι κάτι θα «κολλήσει».

Σε αντίθεση με άλλες διατροφικές διαταραχές που μπορεί να προέρχονται από την έντονη εστίαση στην εικόνα του σώματος ή τον φόβο της αύξησης βάρους, ένα άτομο με φόβο πνιγμού αποφεύγει το φαγητό επειδή πιστεύει ότι το φαγητό δεν είναι ασφαλές. Μια τέτοια περιοριστική διατροφική συμπεριφορά μπορεί γρήγορα να γίνει προβληματική, οδηγώντας σε απώλεια βάρους, απώλεια κοινωνικών σχέσεων και κατάθλιψη.

Τι προκαλεί το άγχος του πνιγμού;

Είναι πιθανό να αναπτυχθεί άγχος πνιγμού χωρίς προφανή αιτία, αλλά πολλοί άνθρωποι που φοβούνται τον πνιγμό έχουν βιώσει ένα τραυματικό γεγονός που περιλαμβάνει επεισόδιο πνιγμού ή πνιγμό. Μερικές φορές η φοβία αναπτύσσεται αμέσως, αλλά μπορεί να χρειαστούν εβδομάδες, μήνες ή και και χρόνια για να εκδηλωθεί.

Ορισμένες παλαιότερες έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ψευδοδυσφαγία, αλλά μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε φύλο σε οποιαδήποτε ηλικία. Άτομα με άλλες παθήσεις ψυχικής υγείας, όπως το άγχος ή η κατάθλιψη, μπορεί επίσης να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν φόβο πνιγμού.

Πώς επηρεάζει την καθημερινή ζωή ο φόβος του πνιγμού

Τα γεύματα και το φαγητό αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της ζωής. Επομένως όταν κάποιος αποφεύγει το φαγητό επειδή φοβάται μην πνιγεί, διαταράσσει την καθημερινή αυτή δραστηριότητα με πολλούς τρόπους:

Κοινωνικά: Το να ζεις με ψευδοδυσφαγία συχνά σημαίνει ότι δεν μπορείς να απολαύσεις γεύματα με φίλους και οικογένεια. Η έξοδος για φαγητό ή η απόλαυση ομαδικών γευμάτων μπορεί να προκαλέσει στρες και άγχος, κάνοντας πολλούς τελικά να αποσύρονται από τις κοινωνικές δραστηριότητες. Ο τρόμος γύρω από τις ώρες των γευμάτων μπορεί να κάνει τον άνθρωπο να πιστέψει ότι η μόνη επιλογή που έχει είναι να τρέφεται με υγρά και συμπληρώματα διατροφής.

Ψυχικά: Το να νιώθει κανείς συνέχεια ότι κινδυνεύει να πνιγεί έχει συναισθηματικό τίμημα. Μερικές φορές συμβαίνει μόνο κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Άλλες φορές, η συνεχής ανησυχία κατά τη διάρκεια της ημέρας παρεμποδίζει ακόμη και τον ύπνο. Το άγχος μπορεί να κάνει τον λαιμό να σφίγγει, κάνοντας τον φόβο να μοιάζει ακόμα πιο αληθινός. Η απώλεια κοινωνικών σχέσεων και η απόσυρση μπορούν επίσης να επιδεινώσουν την κατάθλιψη.

Σωματικά: Εάν το άγχος πνιγμού δεν επιτρέπει την επαρκή πρόσληψη τροφής, μπορεί να επέλθει απώλεια βάρους ή και υποσιτισμός. Όταν η τροφή είναι περιορισμένη κατά τη διάρκεια περιόδων ανάπτυξης, όπως συμβαίνει με τα παιδιά ή τους εφήβους, μπορεί να επηρεαστούν η σωματική ανάπτυξη και η ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Τα άτομα με ψευδοδυσφαγία μπορεί επίσης να διαγνωστούν με διαταραχή αποφυγής/περιοριστικής πρόσληψης τροφής (ARFID), μια διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από περιορισμό της τροφής λόγω σοβαρής αποστροφής απέναντι στην τροφή. Μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με ARFID συχνά αναφέρουν φόβο πνιγμού από το φαγητό.

Επιλογές θεραπείας

Καθώς η ψευδοδυσφαγία δεν είναι πολύ συχνή, δεν υπάρχουν καθορισμένες οδηγίες θεραπείας. Μια εξατομικευμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση της βασικής αιτίας ή του τραυματικού συμβάντος είναι η καλύτερη πρακτική. Η ομάδα των θεραπευτών μπορεί να περιλαμβάνει διαιτολόγο, λογοθεραπευτή, ειδικό ψυχικής υγείας και έναν γιατρό για την αντιμετώπιση προβλημάτων σωματικής υγείας.

Συνήθως συνιστάται συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής, συμπεριφορικής θεραπείας και θεραπείας έκθεσης σε τρόφιμα.

Φωτογραφία: iStock

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Παιχνίδια στο κινητό: Πώς μας επηρεάζουν, ποιος είναι ο κρίσιμος παράγοντας [μελέτη]

Κορονοϊός: Σε υψηλότερα επίπεδα από πέρυσι εκτινάχθηκαν οι εισαγωγές στα νοσοκομεία

Στο Νοσοκομείο «Αττικόν» 13χρονη που πήρε ηρεμιστικά χάπια