Πυρετός – Καταρροή – Βήχας: ΟΛΑ όσα χρειάζεστε – Συμπτώματα και θεραπεία

Ο πυρετός, η καταρροή και ο βήχας, συνοδεύουν κάθε κρυολόγημα, ή ίωση, ενώ κάποιες φορές συνυπάρχουν ταυτόχρονα.

Παρακάτω, μπορείτε να δείτε αναλυτικά όλα όσα χρειάζεται να ξέρετε για το κάθε ένα από αυτά τα συμπτώματα, καθώς και τρόπους για να τα αντιμετωπίσετε.

ΠΥΡΕΤΟΣ

Ορισμός

Ο πυρετός είναι η αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα.

Ποια είναι η κανονική θερμοκρασία

Η κανονική θερμοκρασία είναι περίπου (36,6 – 37 °C) όταν λαμβάνεται από το στόμα, όταν λαμβάνεται δε από τον πρωκτό – ορθό η θερμοκρασία είναι περίπου 0,6 °C υψηλότερη (37,5 °C). Η κανονική θερμοκρασία του σώματος μπορεί να ποικίλει ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, την ώρα της ημέρας, ακόμα και τις καιρικές συνθήκες. Ο πυρετός είναι ένα σύμπτωμα που προκαλείται από μια ποικιλία ασθενειών.

Σε ένα νεογνό μικρότερο των 3 μηνών, που έχει θερμοκρασία ορθού πάνω από 38 °C, καλέστε τον γιατρό σας, ή πηγαίνετε το στο νοσοκομείο. Ο πυρετός μπορεί να είναι σημάδι σοβαρής λοίμωξης στα νεογέννητα.

Κάθε ένας από εμάς έχει βιώσει τα ρίγη και την εξάντληση που ο πυρετός προκαλεί. Ο πυρετός συνήθως εμφανίζεται σαν απάντηση σε μια μόλυνση ή φλεγμονή. Ωστόσο, πολλές άλλες αιτίες μπορεί να προκαλέσουν πυρετό, όπως τα ναρκωτικά, ο καρκίνος, η έκθεση στη θερμότητα, ο τραυματισμός, οι ανωμαλίες στον εγκέφαλο και οι ασθένειες των ενδοκρινών αδένων.

Ο πυρετός σπάνια έρχεται χωρίς άλλα συμπτώματα. Συχνά συνοδεύεται από συμπτώματα που, συνήθως, μας βοηθούν να εντοπίσουμε κάποια ασθένεια που τον προκάλεσε. Στη συνέχεια αυτό μπορεί να βοηθήσει τον γιατρό να καθορίσει ποια θεραπεία πρέπει να ακολουθήσουμε.

Οι μετρήσεις της θερμοκρασίας του σώματος συνήθως γίνονται με συσκευές (θερμόμετρα) από το ορθό , το στόμα, τη μασχάλη, το δέρμα και το αυτί. Ορισμένες συσκευές (Λαρυγγοσκόπια, Βρογχοσκόπια, Ουροκαθετήρες) μπορεί να έχουν αισθητήρα και να καταγράφουν τη θερμοκρασία συνεχώς.

Συνήθως ο πυρετός χαρακτηρίζεται ως:

• Συνεχής : Είναι χαμηλού βαθμού και δεν μεταβάλλεται.
• Παρατεταμένος : Πυρετός που διαρκεί περισσότερο από 10-14 ημέρες.
• Χρόνιος πυρετός : Αυτός που διαρκεί περισσότερο από τρεις έως τέσσερις ημέρες.
• Περιοδικός πυρετός : Όταν η θερμοκρασία κυμαίνεται κατα την διάρκεια της ημέρας, ή μπορεί να εμφανιστεί μια ημέρα και να επαναληφθεί σε περίπου 1-3 ημέρες.
• Διαλείπων πυρετός : Αυτός που «πάει» και «έρχεται» σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Τι εξετάσεις πρέπει να κάνετε

Ιστορικό ασθενούς:

• Πότε άρχισε να εμφανίζεται ο πυρετός;
• Τι άλλα συμπτώματα εμφανίστηκαν συγχρόνως;
• Έχει εμβολιαστεί το άτομο πρόσφατα;
• Υπήρξε πρόσφατο ταξίδι; (Εσωτερικό ή εξωτερικό)
• Υπήρξαν επαφές με άτομα που νοσούν, στη δουλειά ή στο σπίτι;
• Έλαβε φάρμακα τελευταία? Έκανε χρήση απαγορευμένων ουσιών τελευταία;
• Είχε σεξουαλικές επαφές;
• Υπήρξαν πρόσφατες χειρουργικές επεμβάσεις;
• Υπάρχουν άλλες παθήσεις;
• Υπάρχουν γνωστές αλλεργίες;

Διαγνωστικές εξετάσεις που μπορεί να ζητηθούν είναι:

Με βάση τα αποτελέσματα αυτών των εξετάσεων ο γιατρός συνήθως θα είναι σε θέση να βρει την αιτία του πυρετού. Πιο ειδικές εξετάσεις μπορεί να γίνουν αν χρειαστεί.

Θεραπεία – αντιμετώπιση

Συνήθως η αντιμετώπιση του πυρετού γίνεται στο σπιτι με την χορήγηση αντιπυρετικών φαρμάκων.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Η ασπιρίνη ΔΕΝ πρέπει να είναι η πρώτη επιλογή για την μείωση του πυρετού για τα μικρά παιδιά. Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας προτού δώσετε ασπιρίνη σε παιδί. 

Η θεραπεία του πυρετού εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία του:

• Ιογενείς Ασθένειες: Συνήθως υποχωρούν χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, μπορούμε να δώσουμε φάρμακα που θα μειώσουν συγκεκριμένα συμπτώματα. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν φάρμακα για την μείωση του πυρετού, για την αποσυμφόρηση της μύτης, να απαλύνουν τον πόνο στο λαιμό, ή να μειώσουν την καταρροή. Οι ιοί που προκαλούν εμετό και διάρροια μπορούν να αντιμετωπιστούν με ενδοφλέβια υγρά και φάρμακα. Ορισμένες ιογενείς ασθένειες μπορούν να αντιμετωπιστούν με αντι-ιικά φάρμακα (έρπης, γρίπη).
• Βακτηριακές Ασθένειες: Απαιτούν ένα συγκεκριμενο αντιβιοτικό που εξαρτάται από το είδος των βακτηρίων που βρέθηκαν. Ο γιατρός θα καθορίσει εάν το άτομο πρέπει να εισαχθεί στο νοσοκομείο, ή να μείνει στο σπίτι. Η απόφαση αυτή βασίζεται στο είδος της ασθένειας και τη γενική κατάσταση της υγείας του ατόμου.
• Οι λοιμώξεις από μύκητες μπορούν αντιμετωπιστούν με ένα αντιμυκητιασικό φάρμακο.
• Ο οφειλόμενος σε ναρκωτικές ουσίες πυρετός, σταματά όταν το άτομο διακόψει την χρήση.
• Όταν προκύψει ασθένεια που αναστέλει την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, θα πρέπει να αξιολογηθεί προσεκτικά και συνήθως γίνεται εισαγωγή στο νοσοκομείο.
• Η περιβαλλοντική έκθεση σε θερμότητα απαιτεί άμεση χρήση παγοκυστών (ψύξη) και διακομιδή στο νοσοκομείο.
• Ο πυρετός που οφείλεται σε θυρεοειδοπάθεια αντιμετωπίζεται με φάρμακα που έχουν την δυνατότητα να αναστέλουν την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών.

ΠΡΟΣΟΧΗ:

• Εάν τα συμπτώματα επιδεινώνονται
• Εάν ο πυρετός συνεχίζεται για περισσότερο από 3 ημέρες παρά την θεραπεία
• Εάν ο πυρετός διαρκεί περισσοτερο από μία εβδομάδα χωρίς θεραπεία, 

τότε, συμβουλευτείτε αμέσως τον γιατρό σας!

Σημαντικές Συμβουλές

• Πίνετε πολλά υγρά. Λογω των πολλών εφιδρώσεων, μπορεί να παρατηρηθεί αφυδάτωση, ιδιαίτερα στα παιδιά και τους ηλικιωμένους.
• Αποφύγετε το κρύο μπάνιο. Ένα δροσερό μπάνιο πρέπει πάντα να συνδιάζεται με την λήψη αντιπυρετικών. Αν το μπάνιο γίνεται χωρίς φαρμακευτική αγωγή, μπορεί να αρχίσει το ρίγος, γιατί το σώμα σας προσπαθεί να αυξήσει τη θερμοκρασία του και πάλι. Ποτέ μην χρησιμοποιείτε οινόπνευμα, ή κρύο νερό για το μπάνιο σας.
• Τα αντιπυρετικά δεν βοηθούν αν ο πυρετός προκαλείται από την έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, ή την υπερπροσπάθεια (υπερθερμία και θερμοπληξία).
• Αν το άτομο βρίσκεται σε σύγχυση, ή έχει χάσει τις αισθήσεις του, ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια. Ενώ περιμένετε για βοήθεια, απομακρύνετε το άτομο από το θερμό περιβάλλον και αφαιρέστε τα ρούχα του. Το σώμα θα πρέπει να ψύχεται με ένα βρεγμένο σφουγγάρι, και ένας ανεμιστήρας να κατευθύνεται πάνω στο άτομο.

Πυρετός: Προληπτικά μέτρα

Οι περισσότεροι πυρετοί προέρχονται από κάποια λοίμωξη. Μπορούμε να αποτρέψουμε την εξάπλωση της λοίμωξης με το να:

• Πλένουμε τα χέρια μας συχνά.
• Κρατάμε το σπίτι και το εργασιακό περιβάλλον καθαρό.
• Αποφεύγουμε την επαφή με άρρωστα άτομα.
• Μην μοιραζόμαστε φλιτζάνια, ή σκεύη, ειδικά εάν δεν είναι καθαρά.
• Φοράμε κατάλληλα προστατευτικά ρούχα και να έχουμε κατάλληλο εξοπλισμό κατά την εργασία με ζώα.
• Παίρνουμε την καταλλήλη προληπτική φαρμακευτική αγωγή, όταν ταξιδεύουμε σε άλλη χώρα.
• Μένουμε καλά ενυδατωμένοι κατά τη διάρκεια της έντονης άσκησης, να φοράμε δροσερά ρούχα, να κάνουμε τακτικά διαλείμματα και να πίνουμε ρκετά υγρά μετά από την άσκηση.
• Αποφεύγουμε τη κατάχρηση αλκοόλ.

ΚΑΤΑΡΡΟΗ

Τι είναι η καταρροή

• Η αυξημένη έκκριση υγρών και βλεννών από τη μύτη ονομάζεται καταρροή.
• Η βλέννα προστατεύει τη ρινική περιοχή (μύτη) από την είσοδο μικροβίων, μικροοργανισμών, χώματος και γύρης και από την προώθηση αυτών προς τους πνεύμονες.
• Καταρροή εμφανίζεται στη ρινική περιοχή, όταν οι ρινικοί ιστοί και τα αιμοφόρα αγγεία παράγουν περισσότερο υγρό, ή βλέννα. Στην περίπτωση που τα ιγμόρεια γεμίζουν από βλέννα, υπάρχει μια αποπνικτική και δυσάρεστη αίσθηση.

Η καταρροή μπορεί να προκληθεί από:

• Κρύο: Όταν βρισκόμαστε σε εποχή που έχει χαμηλή θερμοκρασία, η ρινική περιοχή προσπαθεί να «ζεστάνει» τον αέρα που αναπνέουμε. Η επιπλέον ροή αίματος οδηγεί σε μεγαλύτερη παραγωγή βλέννας.
• Κλάμα: Όταν κλαίμε, τα δάκρυα βγαίνουν από τους δακρυγόνους αδένες, αποστραγγίζονται από τους δακρυικούς πόρους και δημιουργούν την καταρροή.
• Κρυολόγημα ή γρίπη: Προσπαθώντας ο οργανισμός να κρατήσει τους «εισβολείς» (μικρόβια, μικροοργανισμούς κλπ) έξω από τους πνεύμονες παράγει παραπάνω βλέννα.
• Αλλεργία: Πολλοί άνθρωποι έχουν αλλεργία σε διαφορετικά πράγματα. Αυτά περιλαμβάνουν τη γύρη, τα κατοικίδια, κάποιες τροφές, τη σκόνη κ.ά. Η αλλεργία μπορεί να είναι χρόνια ή εποχική (πολλές φορές εμφανίζεται την άνοιξη).

Μπορεί να περιοριστεί και τελικά να αντιμετωπιστεί:

• Με συχνή αποσυμφόρηση (φύσηγμα) με χαρτομάντηλα που θα πρέπει να πετάμε αμέσως μετά τη χρηση (μιας χρήσεως)
• Με αποσυμφορητικά μύτης (ρινικά σπρέι) ή με φυσιολογικό ορό
• Με αντιισταμινικά (εποχική, ή μόνιμη θεραπεία) για την αντιμετώπιση αλλεργιών, πάντοτε όμως σε συνεργασία με τον ιατρό σας

Τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητη η θεραπεία για να αντιμετωπιστεί η καταρροή, καθώς τα συμπτώματα υποχωρούν από μόνα τους με την εξαφάνιση της αιτίας που την προκαλεί.

ΒΗΧΑΣ

Ο βήχας είναι ένα υγιές και σημαντικό αντανακλαστικό που βοηθά στην προστασία τουαναπνευστικού συστήματος (των πνευμόνων). Ωστόσο, ο βήχας μπορεί να είναι ένα ενοχλητικό σύμπτωμα (όχι ασθένεια) που μπορεί να έχει πολλές αιτίες.

Μορφές του βήχα:

1. Υλακώδης βήχας (βήχας σαν γαύγισμα)

Παρατηρείται σε περιπτώσεις οξείας απόφραξης του λάρυγγα (οίδημα λάρυγγος ή και της τραχείας, λαρυγγίτιδα κλπ). Μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας ίωσης ή φλεγμονής ή να προέρχεται από αλλεργική αντίδραση. Ο βήχας λόγω λαρυγγίτιδας μπορεί να αρχίσει ξαφνικά και στη μέση της νύχτας. Συχνά ένα παιδί με λαρυγγίτιδα έχει βήχα και συριγμό (σφύριγμα) κατά την εισπνοή. Στην περίπτωση της αλλεργίας η άμεση εξέταση από γιατρό είναι απαραίτητη.

2. Παραγωγικός βήχας

Ο παραγωγικός βήχας συνοδεύεται από απόχρεμψη (φλέγμα ή βλέννα). Υπάρχουν πολλές αιτίες ενός παραγωγικού βήχα, όπως.:

• Ιογενείς ασθένειες: Είναι φυσιολογικό να έχετε παραγωγικό βήχα, όταν έχετε ένα κοινό κρυολόγημα.
• Λοιμώξεις. Μια λοίμωξη των πνευμόνων ή του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, μπορεί να προκαλέσει βήχα. Ένας παραγωγικός βήχας μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα βρογχίτιδας, ιγμορίτιδας, πνευμονίας, ή φυματίωσης. Εάν η απόχρεμψη (φλέγματα) ή τα πτύελα είναι κοκκινωπά, ή έχουν πρόσμιξη αίματος, τότε απευθυνθείτε στον γιατρό σας.
• Χρόνιες νόσοι των πνευμόνων: Ένας παραγωγικός βήχας μπορεί να είναι «σημάδι» ότι μια ασθένεια, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), χειροτερεύει, ή ότι έχετε κάποια επιπρόσθετη λοίμωξη.
• Ρινική καταρροή: Η ρινική καταρροή προκαλεί βήχα λόγω της ροής υγρών εκκριμάτων από την μύτη προς τα κάτω, στο πίσω μέρος του λαιμού. Αυτό μπορεί να προκαλέσει παραγωγικό βήχα, ή την αίσθηση ότι θα πρέπει συνεχώς να καθαρίζετε το λαιμό σας. Οι ειδικοί συχνά διαφωνούν για το αν η οπισθορρινική καταρροή (όπως ονομάζεται), ή η καθεαυτή ιογενής λοίμωξη είναι υπεύθυνη για τον βήχα.
• Κάπνισμα: Παραγωγικό βήχα μπορεί να έχει ένα άτομο που καπνίζει (ενεργητικός καπνιστής), ή εισπνέει καπνό από τσιγάρο ως παθητικός καπνιστής. Ο παραγωγικός βήχας μπορεί να είναι συχνά ένα σημάδι κάποιας πάθησης των πνευμόνων, ή ερεθισμού του φάρυγγα, ή του οισοφάγου, ή αποτέλεσμα λοίμωξης.

3. Μη παραγωγικός βήχας

Ένας μη παραγωγικός βήχας χαρακτηρίζεται ως ξηρός βήχας, γιατί δεν παράγει απόχρεμψη (φλέγματα ή βλέννα). Ένας ξηρός βήχας μπορεί να αναπτυχθεί προς το τέλος ενός κρυολογήματος, ή μετά από έκθεση σε ένα ερεθιστικό παράγοντα, όπως σκόνη, καπνός, χημικές ουσίες κ.ά. Υπάρχουν πολλές αιτίες για την εμφάνιση του μη παραγωγικού βήχα, όπως:

• Ιογενείς ασθένειες: Μετά από ένα κρυολόγημα, ο ξηρός βήχας μπορεί να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες, περισσότερο από άλλα συμπτώματα και συχνά να χειροτερεύει τη νύχτα.
• Βρογχόσπασμος: Ένας μη παραγωγικός βήχας, ιδιαίτερα τη νύχτα, μπορεί να σημαίνει σπασμό στους βρόγχους (βρογχόσπασμος) που προκαλείται από κάποιο ερεθισμό (φλεγμονή, εκκρίσεις, αλλεγικός παράγοντας, κλπ).
• Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση: Συχνά προκαλεί επίμονο ξηρό βήχα.
• Άσθμα: Ένας χρόνιος ξηρός βήχας μπορεί να είναι σημάδι ήπιου άσθματος.
• Άλλες ασθένειες, όπως ο κοκκύτης, παθήσεις του υπεζωκότα (πλευρίτιδα, κ.ά.), ιογενείς λοιμώξεις , κλπ.
• Αλλεργίες: Συχνό φτέρνισμα και βήχας μπορεί να είναι επίσης κοινά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας.
• Φάρμακα, όπως οι αναστολείς μετατρεπτικού ενζύμου αγγειοτενσίνης (ΜΕΑ), που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της υπέρτασης (υψηλή πίεση), μερικές φορές προκαλούν βήχα.
• Η έκθεση σε σκόνη, αναθυμιάσεις και χημικές ουσίες στο εργασιακό περιβάλλον, μπορεί να προκαλέσουν ξηρό βήχα, πολλές φορές, χρόνιο.
• Κάπνισμα: Ένας ενεργητικός ή παθητικός καπνιστής συνήθως εμφανίζει μη παραγωγικό, ξηρό βήχα (τσιγαρόβηχας). Ιδιαίτερα το κάπνισμα αποτελεί την κυριότερη αιτία χρόνιου βήχα.
• Απόφραξη των αεραγωγών από ένα αντικείμενο που εισπνεύστηκε κατά λάθος, όπως φαγητό, ξηρός καρπός, ένα χάπι, ή ένα μικρό παιχνίδι, μπορεί να προκαλέσει βήχα.

Θυμηθείτε: Ένας βήχας είναι μόνο ένα σύμπτωμα και συχνά η σημασία του μπορεί να καθοριστεί μόνο όταν αξιολογούνται και τα άλλα συμπτώματα μαζί.

Αν έχετε και άλλα συμπτώματα, όπως πόνο στο λαιμό, πόνο ή/και πίεση στα ιγμόρια (οστέϊνοι χώροι δίπλα στη μύτη), πόνο στο αυτί, ή κάποιο άλλο σύμπτωμα που σας ανησυχεί, επισκεφθείτε τον γιατρό σας.

Πρόληψη και θεραπεία του βήχα

Μπορείτε να λάβετε τα ακόλουθα γενικά μέτρα για κάποια ανακούφιση:

• Αποφύγετε περιβάλλον με πολύ σκόνη, καπνό ή βαριά ρύπανση, καθώς και τους χώρους που δεν αερίζονται καλά.
• Πίνετε άφθονα υγρά.
• Αποφύγετε τα κρύα ποτά, παγωτά, κρύο νερό κλπ, που μπορεί να είναι ερεθιστικά και να προκαλούν βήχα. Για τον ίδιο λόγο τα πολύ πικάντικα και λιπαρά τρόφιμα είναι καλύτερα να αποφεύγονται.
• Αποφύγετε την καφεΐνη και το αλκοόλ, για να μην χάνετε περισσότερα υγρά.
• Μην καπνίζετε.
• Χρησιμοποιήστε εναν υγραντήρα σε εσωτερικούς χώρους.
• Αν τα συμπτώματά σας δεν βελτιώνονται, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει μια συσκευή εισπνοής για τη διευκόλυνση της ρευστοποίησης και αποβολής των εκκρίσεων (φλέγματα).
• Φάρμακα, όπως τα βρογχοδιασταλτικά, βοηθούν στο άνοιγμα των αεραγωγών και την απομάκρυνση των εκκρίσεων (φλέγματα).
• Υπάρχουν πολλά βότανα που μπορεί σας προσφέρουν ανακούφιση, όπως και πολλά φυτικά σιρόπια για τον βήχα, τα οποία διατίθενται στην αγορά. Πάντα πρέπει να ενημερώνετε τον γιατρό σας, πριν τη λήψη οποιουδήποτε σκευάσματος!
• Είναι σώφρον να κάνετε κάθε χρόνο το εμβόλιο της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου, πάντα σε συνενόηση με τον γιατρό σας.
• Η ήπια σωματική άσκηση και οι ασκήσεις αναπνοής, μπορούν να σας βοηθήσουν.
• Εάν έχετε μια βακτηριακή λοίμωξη, θα πρέπει να αρχίσετε θεραπεία με αντιβιοτικά. Στην περίπτωση μίας οξείας ιογενούς λοίμωξης, δεν χρειάζεται θεραπεία με αντιβιοτικά.