Η γλυκόζη (σάκχαρο) είναι η κύρια πηγή ενέργειας για τα περισσότερα κύτταρα του σώματος, συμπεριλαμβανομένων αυτών του εγκεφάλου. Παράγεται όταν καταναλώνουμε υδατάνθρακες, οι οποίοι μετατρέπονται γρήγορα σε σάκχαρο στον οργανισμό μας.
Τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες είναι φρούτα, δημητριακά, ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι και γλυκά. Η κατανάλωση ιδίως των επεξεργασμένων (λευκών) υδατανθράκων μπορεί να αυξήσει γρήγορα τα επίπεδα του σακχάρου (ή γλυκόζης) στο αίμα.
Τα επίπεδα αυτά ομαλοποιεί η ορμόνη ινσουλίνη, η οποία παράγεται από το πάγκρεας αναλόγως με τις ανάγκες του οργανισμού.
Τα επίπεδα σακχάρου δεν είναι τα ίδια σε όλους τους ανθρώπους. Οι φυσιολογικές τιμές τους παρουσιάζουν διακύμανση αναλόγως με:
- Την ηλικία
- Το επίπεδο της φυσικής δραστηριότητας
- Το στρες
- Τα νοσήματα
- Τη λήψη φαρμάκων
Παιδιά και έφηβοι
Σύμφωνα με ειδικούς από το Νοσοκομείο Παίδων Benioff του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο (UCSF), στα υγιή παιδιά που υποβάλλονται σε εξέταση γλυκόζης νηστείας το σάκχαρο φυσιολογικά πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 70 και 100 mg/dl.
Η γλυκόζη νηστείας είναι αυτή που μετριέται στο αίμα όταν έχουν προηγηθεί τουλάχιστον 8 ώρες χωρίς κατανάλωση φαγητού. Το επίπεδο των 70-100 mg/dl ισχύει για όλα τα υγιή παιδιά και τους εφήβους (ηλικίες από βρέφη έως και 19 ετών).
Αν η μέτρηση της γλυκόζης γίνει σε τυχαία στιγμή μέσα στην ημέρα, τα φυσιολογικά επίπεδα εξαρτώνται από την τελευταία φορά που έφαγε το παιδί. Συνήθως όμως είναι κάτω από 125 mg/dl, όταν δεν έχει διαβήτη.
Αν ένα παιδί ή έφηβος έχει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, το σάκχαρο νηστείας θεωρείται ιδανικό όταν εμπίπτει εντός ορισμένων ορίων. Οι τιμές-στόχος είναι οι εξής:
- Παιδιά κάτω των 6 ετών: 100-180 mg/dl το πρωί που ξυπνάνε και 110-220 mg/dl το βράδυ πριν μπουν για ύπνο
- Παιδιά 6-12 ετών: 90-180 mg/dl το πρωί που ξυπνάνε και 100-180 mg/dl το βράδυ πριν μπουν για ύπνο
- Έφηβοι και νεαροί ενήλικες 13-19 ετών: 90-130 mg/dl το πρωί που ξυπνάνε και 90-150 mg/dl το βράδυ πριν μπουν για ύπνο
Οι ενήλικες
Στους υγιείς ενήλικες άνω των 19 ετών, φυσιολογικό θεωρείται το σάκχαρο νηστείας όταν είναι κάτω από 100 mg/dl, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Διαβήτη (ADA).
Στους ενήλικες με διαβήτη τύπου 1 τα επίπεδα-στόχος του σακχάρου εξατομικεύονται αναλόγως με τις ανάγκες κάθε ασθενούς. Σε γενικές γραμμές συνιστάται να κυμαίνεται από 90 έως 130 mg/dl το πρωί που ξυπνάνε (σάκχαρο νηστείας). Επιπλέον:
- Μία έως δύο ώρες μετά το φαγητό, πρέπει να είναι κάτω από 180 mg/dl
- Πριν μπουν για ύπνο το βράδυ πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 90 και 150 mg/dl
Στους ενήλικες με διαβήτη τύπου 2 το σάκχαρο-στόχος πάλι εξατομικεύεται. Σε γενικές γραμμές πρέπει να είναι:
- Από 80 έως 130 mg/dl το πρωί μετά την πρωινή έγερση
- Κάτω από 180 mg/dl μία έως δύο ώρες μετά το φαγητό
Οι τιμές του σακχάρου κάτω από 140 mg/dl δύο ώρες μετά το φαγητό υποδηλώνουν ότι το σάκχαρο είναι φυσιολογικό, τονίζει η ADA.
Φωτογραφία: iStock