Του παθολόγου Ηλία Σιακαβέλλα
Νοσήματα της καρδιάς και των αγγείων
Στους άνδρες κάτω των 45 ετών και στις γυναίκες κάτω των 55 δε συνιστάται η προληπτική χορήγηση ασπιρίνης. Στους άνδρες 45 έως 79 ετών και στις γυναίκες 55 έως 79 συνιστάται, αλλά μόνον όταν ο γιατρός έχει ζυγίσει τα οφέλη από την καρδιά και την κυκλοφορία (αν υπάρχει διαβήτης, υπέρταση, ψηλή χοληστερόλη, κάπνισμα, αρρυθμία ή υπερτροφία της καρδιάς) και τους κινδύνους από μια γαστρορραγία. Στην ηλικία από 80 και άνω δεν υπάρχει καμία οδηγία και για τα δύο φύλα.
Ο έλεγχος της πίεσής μας πρέπει να αρχίζει από την ηλικία των 18 ετών. Αν σε δύο μετρήσεις με απόσταση 5-6 εβδομάδων βρεθεί πίεση πάνω από 140 συστολική (η «μεγάλη» όπως λέμε) και 90 διαστολική (η «μικρή») τότε επισκεπτόμαστε τον παθολόγο μας. Αν οι τιμές είναι κάτω από 120/80 τότε επαναλαμβάνουμε τις μετρήσεις σε 2 χρόνια. Αν είναι 120 έως 139 η «μεγάλη» και 80 έως 89 η «μικρή», τότε επαναλαμβάνουμε τις μετρήσεις σε ένα χρόνο.
Το κάπνισμα φυσικά απαγορεύεται σε όλες τις ηλικίες και στα δύο φύλα και δεν υπάρχει καμμία εξαίρεση σ’ αυτό!
Λοιμώξεις
Στις ΗΠΑ όπου καταχωρούνται αναλυτικά στατιστικά στοιχεία και γενικώς η συχνότητα της λοίμωξης από ηπατίτιδα Β είναι μικρότερη από εκείνη των Μεσογειακών χωρών, η οδηγία είναι να μην ελέγχεται ως ρουτίνα ο πληθυσμός για ηπατίτιδα Β διότι δεν βρέθηκε ότι κάτι τέτοιο βελτιώνει μακροχρονίως την έκβαση των επιπτώσεων της λοίμωξης όπως της κίρρωσης, του καρκίνου του ήπατος, καθώς και το θάνατο από αυτά. Στη χώρα μας όμως, που η συχνότητα είναι περίπου δεκαπλάσια των ΗΠΑ, ίσως αυτή η οδηγία να μην έχει ισχύ. Βεβαίως, σε όλες τις εγκύους επιβάλλεται σε όλο τον κόσμο ο έλεγχος για ηπατίτιδα Β.
Όσο για την ηπατίτιδα C δεν συνιστάται ο προληπτικός έλεγχος σε άτομα χωρίς συμπτώματα ενώ ακόμη και για τα υψηλού κινδύνου άτομα δεν φαίνεται η ζυγαριά να γέρνει προς τη μία ή την άλλη μεριά.
Είναι ξεκάθαρη η οδηγία ότι πρέπει να ελέγχονται για μόλυνση με τον ιό του AIDS όχι μόνο τα άτομα που εκδίδονται ερωτικά, αλλά και
α) όσα είχαν ομοφυλοφιλική ερωτική επαφή μετά το 1975,
β) έχουν επαφές με πολλούς συντρόφους χωρίς προφύλαξη,
γ) είναι ενδοφλέβιοι χρήστες εθιστικών ουσιών,
δ) μεταγγίστηκαν με αίμα μεταξύ των ετών 1978 και 1985 ή
ε) λαμβάνουν φάρμακα για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Σακχαρώδης διαβήτης
Όλοι οι άνθρωποι με αρτηριακή πίεση πάνω από 135 η «μεγάλη» και 80 η «μικρή» είτε παίρνουν φάρμακα είτε όχι, πρέπει να ελεγχθούν για διαβήτη καθώς και όσοι έχουν όλα τα παρακάτω:
πολυουρία
διψούν συνέχεια και πίνουν πολύ νερό
πεινούν συνέχεια χάνοντας όμως βάρος, παρότι τρώνε παραπάνω
Σε κάθε άλλη περίπτωση ο παθολόγος σας θ’ αποφασίσει αν έχετε ένδειξη για έναν τέτοιο προληπτικό έλεγχο.
Λειτουργία του θυρεοειδούς
Η εξέταση αίματος TSH που δείχνει τη λειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί ν’ αποκαλύψει μια δυσλειτουργία του αδένα αυτού ακόμη κι αν κάποιος/α δεν έχει συμπτώματα. Όμως, δεν έχει αποδειχθεί ότι κάτι τέτοιο προσφέρει πλεονεκτήματα σε σχέση με το αν κάνουμε τον έλεγχο αφού παρουσιαστούν συμπτώματα που θα υποψιάσουν τον παθολόγο προς την κατεύθυνση του θυρεοειδούς.
Οστεοπόρωση
Θα φανεί παράξενο, αλλά τεκμηριωμένο όφελος για τον προληπτικό έλεγχο της οστεοπόρωσης υπάρχει μόνο για τις γυναίκες από τα 65 και πάνω, αλλά και για όσες κάτω των 65 ο γιατρός τους υπολογίζει ότι ο κίνδυνος κατάγματος την επόμενη δεκαετία της ζωής τους ισούται ή ξεπερνάει εκείνον μιας γυναίκας άνω των 65 χωρίς άλλους παράγοντες κίνδυνου. Τα χρονικά διαστήματα στα οποία πρέπει να γίνεται η ειδική εξέταση δεν είναι ξεκαθαρισμένο τι απόσταση πρέπει να έχουν.
Γλαύκωμα
Δεν υπάρχουν ακόμη οριστικές αποδείξεις για το αν η προληπτική μέτρηση της πίεσης του ματιού σε άτομα χωρίς συμπτώματα καθυστερεί σημαντικά την απώλεια όρασης και την ποιότητα ζωής που προκύπτει από την καλή υγεία.
Οπτική οξύτητα
Η μεγάλη ηλικία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τις περισσότερες μορφές απώλειας όρασης. Πρόσθετοι παράγοντες κινδύνου είναι το κάπνισμα, η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (περπάτημα στον ήλιο χωρίς προστατευτικά γυαλιά, solarium), η κατανάλωση οινοπνευματωδών, ο διαβήτης, η χρήση κορτιζόνης.
Συνοπτικώς λοιπόν, για καλή υγεία:
– σιγουρευτείτε ότι κάνετε σωστά τον προληπτικό έλεγχο σύμφωνα με το φύλο και την ηλικία σας καθώς και τα εμβόλιά σας
– Κάντε καθημερινώς αεροβική άσκηση επί μισή ώρα τόσο ώστε οι σφυγμοί σας να φτάνουν στο 70% του αριθμού που προκύπτει αν από το 220 αφαιρέσετε την ηλικία σας π.χ. αν είστε 45 ετών, 220-45=175 επί 70%=122 σφυγμοί ανά λεπτό ο στόχος σας
– Διατηρείτε φυσιολογικό σωματικό βάρος
– Τρώτε φαγητά με λίγα κορεσμένα λιπαρά και αρκετό ασβέστιο, καθώς και φυτικές ίνες από αρκετά φρούτα και λαχανικά
– Χρησιμοποιείται ασφαλείς τεχνικές όταν έχετε ερωτική επαφή πάντοτε με χρήση προφυλακτικού και μιας αξιόπιστης μεθόδου αντισύλληψης
– Μην καπνίζετε και αποφύγετε να αναπνέετε τον καπνό άλλων
– Αναζητείστε εγκαίρως βοήθεια αν νιώθετε κατάθλιψη, έντονες αλλαγές στη διάθεσή σας ή έχετε πρόβλημα κατάχρησης οινοπνευματωδών ή εθιστικών ουσιών
– Κάντε τακτικές εξετάσεις στο δέρμα σας και προστατεύστε το από την έκθεση στον ήλιο
– Οι γυναίκες να αναζητούν συμβουλή ειδικού για τυχόν αλλαγές που παρατηρούν στους μαστούς και οι άνδρες στους όρχεις
– Βρείτε την ισορροπία στη ζωή σας ανάμεσα στην εργασία, το σπίτι και την ψυχαγωγία. Κάντε καθημερινά δραστηριότητες που μειώνουν το άγχος.
Ηλίας Κ. Σιακαβέλλας
Παθολόγος
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Η πρόληψη για όλα τα είδη καρκίνου: Χρήσιμες οδηγίες
μάθετε τα πάντα για τη γρίπη στο αφιέρωμα του iatropedia
Τι θα πάθαιναν τα άγρια ζώα εάν έτρωγαν μόνο φαστ φουντ; ΒΙΝΤΕΟ
Πως να απαντάμε στα παιδιά όταν μας ρωτούν για την οικονομική κρίση;