Στένωση των καρωτίδων: Πόσο σοβαρή είναι και πως αντιμετωπίζεται

Περισσότεροι από ένας στους είκοσι ενήλικες έχουν στένωση στις καρωτίδες αρτηρίες – τα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν με αίμα τον εγκέφαλο. Η στένωση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, που αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας στη χώρα μας.

Όπως εξηγεί ο κ. Γεώργιος Ελευθερίου, διευθυντής αγγειοχειρουργός στο Νοσοκομείο Metropolitan Hospital και γενικός γραμματέας του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΙΣΑ), οι καρωτίδες βρίσκονται στην πλάγια τραχηλική χώρα (μπροστά στον λαιμό), αριστερά και δεξιά. Είναι κλάδοι της αορτής που πορεύονται στον τράχηλο, με κατεύθυνση προς το κρανίο και αιματώνουν το πρόσωπο και τον εγκέφαλο. Ειδικότερα, διακρίνονται:

• Στην έσω καρωτίδα που δίνει αίμα στον εγκέφαλο
• Στην έξω καρωτίδα που δίνει αίμα στα ανατομικά στοιχεία του προσώπου

Πού οφείλεται όμως η στένωση στις καρωτίδες και πόσο σοβαρή είναι; Προκαλεί συμπτώματα; Και πώς αντιμετωπίζεται; Ο κ. Ελευθερίου απαντά σε αυτά και σε άλλα σημαντικά ερωτήματα.

Τι είναι η στένωση των καρωτίδων;

Η στένωση της καρωτίδας αρτηρίας είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι καρωτίδες αρτηρίες στενεύουν ή αποφράσσονται πλήρως, λόγω συσσώρευσης αθηρωματικής πλάκας στα τοιχώματά τους. Αυτό μπορεί να μειώσει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο και να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Στην πραγματικότητα, οι στενώσεις τους αποτελούν την πιο συχνή αιτία εγκεφαλικών επεισοδίων. Τα εγκεφαλικά είναι η τρίτη κυριότερη αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες. Αποτελούν επίσης την κύρια αιτία σωματικής αναπηρίας.

Ποια είναι τα συχνότερα συμπτώματα της στένωσης;

Η νόσος των καρωτίδων στο μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών είναι ασυμπτωματική. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις με προειδοποιητικά σημάδια, όπως:

• Αδυναμία ή μούδιασμα στο πρόσωπο ή τα άκρα
• Δυσκολία στην ομιλία ή την κατανόηση της ομιλίας
• Θολή όραση ή ξαφνική απώλεια όρασης στο ένα μάτι
• Ζάλη ή απώλεια ισορροπίας
• Σοβαρός πονοκέφαλος

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για στένωση στις καρωτίδες;

Όπως προαναφέρθηκε, η πιο κοινή αιτία είναι η αθηροσκλήρωση, μια κατάσταση όπου συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου λιπώδη ιζήματα στις αρτηρίες. Τα ιζήματα αυτά δημιουργούν την λεγόμενη αθηρωματική πλάκα.

Παράγοντες κινδύνου που μπορεί να συμβάλλουν στην αθηροσκλήρωση και τη στένωση των καρωτίδων είναι:

• Η υπέρταση
• Η υψηλή χοληστερόλη
• Το κάπνισμα
• Ο σακχαρώδης διαβήτης
• Το οικογενειακό ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής νόσου

«Στα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών που εμφανίζουν πάνω από τρεις προδιαθεσικούς παράγοντες για αθηροσκλήρωση ή παρουσιάζουν σοβαρή στεφανιαία νόσο, είναι αναγκαίο να διενεργείται προληπτικός έλεγχος για στένωση καρωτίδων», επισημαίνει ο κ. Ελευθερίου.

Πώς γίνεται η διάγνωση της στένωσης;

Η στένωση στις καρωτίδες μπορεί να διαγνωστεί μέσω ποικιλίας εξετάσεων, όπως:

• Υπερηχογράφημα Doppler: Αυτή η εξέταση χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να δημιουργήσει εικόνες των αρτηριών και να καθορίσει τον βαθμό στένωσης ή απόφραξης.
• Μαγνητική αγγειογραφία (MRA): Πραγματοποιείται με τη  χρήση μαγνητικών πεδίων και ραδιοκυμάτων για να δημιουργήσει λεπτομερείς εικόνες των αρτηριών.
• Αξονική αγγειογραφία (CTA): Σε αυτή την εξέταση χρησιμοποιούνται ακτίνες Χ και τεχνολογία υπολογιστών για να δημιουργηθούν λεπτομερείς εικόνες των καρωτίδων αρτηριών.
• Ενδαρτηριακή ψηφιακή αγγειογραφία (IA DSA): Αποτελεί επεμβατική μέθοδο και δίνει την πιο λεπτομερή εικόνα της κατάστασης των καρωτίδων. Θεωρείται η εξέταση αναφοράς.

Ποιο είναι το κριτήριο για την έναρξη θεραπείας για τη στένωση;

Ο στόχος της θεραπείας για τη στένωση στις καρωτίδες είναι να αποφευχθεί η εμφάνιση εγκεφαλικού επεισοδίου. Οι βασικές ενδείξεις για αντιμετώπιση είναι:

• Στους ασθενείς με συμπτώματα, η στένωση του αυλού της καρωτίδας σε ποσοστό πάνω από 50%
• Στους ασθενείς χωρίς συμπτώματα (ασυμπτωματικές στενώσεις), η στένωση που υπερβαίνει το 70%.

Ποιες είναι οι θεραπείες για τη στένωση στις καρωτίδες;

Οι πιο συχνές θεραπείες συμπεριλαμβάνουν:

• Φάρμακα: Τα φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερόλης, του κινδύνου θρόμβωσης και τη βελτίωση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο.
• Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής (π.χ. διακοπή του καπνίσματος, υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση) μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου.
• Καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή: Αυτή είναι μια χειρουργική διαδικασία που περιλαμβάνει την αφαίρεση της πλάκας από την καρωτιδική αρτηρία για τη βελτίωση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο.
• Αγγειοπλαστική με τη χρήση stent: Είναι μία ελάχιστα επεμβατική διαδικασία που περιλαμβάνει την τοποθέτηση ενός ελάσματος (stent) στην στενωμένη αρτηρία για τη βελτίωση της ροής του αίματος.

Η αγγειοπλαστική με stent εφαρμόζεται σε επιλεγμένες ομάδες ασθενών, όπως:

• Σε πάσχοντες από σοβαρά καρδιοαναπνευστικά προβλήματα
• Σε ασθενείς με συνυπάρχουσες βλάβες σε άλλα, υπεραορτικά αγγεία
• Στους ασθενείς με ακινητοποιημένο αυχένα
• Στα υπέρβαρα άτομα με σοβαρού βαθμού καρωτιδική στένωση
• Σε περιπτώσεις επαναστένωσης μετά από ενδαρτηρεκτομή
• Σε ετερόπλευρη απόφραξη έσω καρωτίδας
• Σε στένωση μετά από ακτινοβολία

Η επέμβαση στις καρωτίδες διαρκεί μία ώρα. Ο σκοπός της είναι να αφαιρεθεί η αθηρωματική πλάκα που προκαλεί τη στένωση. Ο συνολικός κίνδυνος επιπλοκών είναι εξαιρετικά χαμηλός (μόλις 1%) και η νοσηλεία διαρκεί δύο ημέρες.

«Η στένωση της καρωτίδας είναι μια σοβαρή κατάσταση που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και άλλων επιπλοκών στην υγεία. Εάν αντιμετωπίζετε οποιαδήποτε συμπτώματα στένωσης καρωτίδας αρτηρίας ή έχετε παράγοντες κινδύνου για την πάθηση, είναι σημαντικό να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια αμέσως», καταλήγει ο κ. Ελευθερίου.

Φωτογραφία: iStock