Από τις 12 χώρες όπου ποσοστό άνω του 5% των εγκύων έχουν σύφιλη, οι δέκα βρίσκονται στην υποσαχάρια Αφρική (Λιβερία 12%, Μαλάουι 10%, Σομαλία 9% κ.α.), καθώς επίσης οι Νήσοι Σολομώντα και η Παπούα Νέα Γουινέα. Στη Νότια και Ανατολική Αφρική, 50 χρόνια μετά την εμφάνιση του ισχυρού αντιβιοτικού, το 6% περίπου των εγκύων έχουν σύφιλη.
Η εμφάνιση του AIDS και οι αγώνες για την καταπολέμηση των πρακτικών ανασφαλούς σεξ οδήγησαν επίσης σε μείωση της σύφιλης. Αυτό επισημαίνει μελέτη του βελγικού Ινστιτούτου Τροπικής Ιατρικής της Αμβέρσας, με επικεφαλής τον καθηγητή Κρις Κένιον και με τη συμμετοχή του βιοστατιστικού αναλυτή Ανδρέα Τσουμάνη (αποφοίτου του Τμήματος Στατιστικής του Πανεπιστημίου Αιγαίου) του ίδιου Ινστιτούτου, η οποία δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό «PLoS Neglected Tropical Diseases».
Από την άλλη, τα νέα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών (ECDC), δείχνουν ότι μετά το 2010 η σύφιλη αυξάνεται ξανά στην Ευρώπη.
Το 2014 καταγράφηκαν 24.541 περιστατικά σύφιλης στις 29 ευρωπαϊκές χώρες (5,1 ανά 100.000 κατοίκους), εξαπλάσια στους άνδρες (8,3 ανά 100.000) σε σχέση με τις γυναίκες (1,3 ανά 100.000), ενώ από το 2005 έως το 2014 έχουν καταγραφεί συνολικά 208.134 περιστατικά στην Ευρώπη.
Τα δύο τρίτα περίπου (63%) αφορούσαν άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άλλους άνδρες. Στην πλειονότητά τους τα κρούσματα αφορούν άτομα άνω των 25 ετών (με την μεγαλύτερη αύξηση σε αυτούς άνω των 45 ετών), ενώ τα περιστατικά μεταξύ των γυναικών και των ετεροφυλόφιλων ανδρών εμφανίζουν σταθερότητα ή και μείωση διαχρονικά.
Μεταξύ 2010-14, αυξητική τάση εμφανίζει η σύφιλη σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Ισλανδία, η Βρετανία, η Πορτογαλία, η Νορβηγία και η Μάλτα (με 11,5 περιστατικά ανά 100.000 το 2014, έχει την μεγαλύτερη αναλογία στην Ευρώπη), ενώ το χαμηλότερο ποσοστό έχει η Ιταλία (κάτω από ένα περιστατικό ανά 100.000 κατοίκους).
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το ECDC, το 2014 καταγράφηκαν 247 περιστατικά σύφιλης (αναλογία 2,2 ανά 100.000 κατοίκων έναντι μέσου όρου 4,1 περιστατικών ανά 100.000 στην Ευρώπη). Τα αντίστοιχα περιστατικά στη χώρα μας για το 2013 ήσαν 300, για το 2012 363, για το 2011 272 και για το 2010 241. Συνεπώς, παρατηρείται μια αυξητική τάση μετά το 2010, η οποία όμως αναστράφηκε το 2014.
Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, περίπου το 87% των περιστατικών αφορούν άνδρες και το 13% γυναίκες. Δύο στους τρεις (γύρω στο 65%) είναι ομο/αμφιφυλόφιλοι και η κύρια ηλικιακή ομάδα που προσβάλλεται στη χώρα μας, είναι 25-44 ετών.
Τι πρέπει να ξέρετε για την σύφιλη
Η σύφιλη είναι μια άκρως λοιμώδης, σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσος που προκαλείται από το βακτήριο Treponema pallidum και ο χρόνος επώασης της κυμαίνεται από δέκα έως 90 ημέρες (συνήθως 21 ημέρες). Αρχικά εκδηλώνεται ως ανώδυνο έλκος (πληγή), που μπορεί να εμφανιστεί κυρίως στη γεννητική χώρα, αλλά και σε άλλα σημεία του σώματος όπως τον πρωκτό ή το στόμα, ανάλογα με τον τύπο της σεξουαλικής επαφής.
Στα πρώτα στάδια της λοίμωξης, η νόσος αντιμετωπίζεται και θεραπεύεται εύκολα, αλλιώς μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Καθώς τα βακτήρια εξαπλώνονται μέσω του αίματος, προκαλούνται συμπτώματα όπως πυρετός, πονοκέφαλοι, πόνοι στα κόκαλα, φλεγμονή στους λεμφαδένες, απώλεια τριχών και -σε πιο προχωρημένο στάδιο- ανεύρυσμα.
Πώς εκδηλώνεται η νόσος – Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της σύφιλης εξαρτώνται από το εκάστοτε στάδιο της νόσου. Πολλοί ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί.
Γενικά, ανώδυνα έλκη και διόγκωση λεμφαδένων είναι πιθανά συμπτώματα της πρωτογενούς σύφιλης. Οι ασθενείς με δευτερογενή σύφιλη ενδέχεται να εμφανίσουν πυρετό, αίσθημα κόπωσης, εξάνθημα, μυαλγίες και αρθραλγίες, απώλεια της όρεξης για πρόσληψη τροφής, καθώς και άλλα συμπτώματα.
Θεραπεία – Μέθοδοι αντιμετώπισης
Η αποτελεσματική θεραπεία της σύφιλης περιλαμβάνει τη χρήση αντιβιοτικών. Φάρμακο εκλογής είναι η πενικιλλίνη. Η δοσολογία και ο τρόπος χορήγησης (ενδομυϊκά ή ενδοφλέβια) εξαρτώνται από το εκάστοτε στάδιο της νόσου. Η δοξυκυκλίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική θεραπεία σε ασθενείς αλλεργικούς στην πενικιλλίνη.
Ορισμένες ώρες μετά τη χορήγηση θεραπείας, στις πρώιμες φάσεις της νόσου,ενδέχεται να εκδηλωθεί αλλεργική αντίδραση του ξενιστή έναντι τοξινών από τα καταστρεφόμενα βακτηρίδια (αντίδραση Jarish-Herxheimer),γι αυτό η θεραπεία γίνεται πάντα κάτω από στενή παρακολούθηση . Στα συμπτώματα αυτής της αντίδρασης περιλαμβάνονται:
- ρίγη
- πυρετός
- αίσθημα κόπωσης
- αρθραλγίες
- μυαλγίες
- κεφαλαλγία
- ναυτία
- εξάνθημα
Αυτά τα συμπτώματα συνήθως παρέρχονται εντός 24ώρου.
Ο ασθενής πρέπει να υποβάλλεται σε ορολογικές εξετάσεις στους 3, 6, 12, και 24 μήνες μετά τη διάγνωση της νόσου, προκειμένου να διαπιστωθεί η αποδρομή της λοίμωξης. Είναι απαραίτητο να αποφεύγεται η σεξουαλική επαφή, μέχρις ότου δύο διαδοχικές ορολογικές δοκιμασίες δείξουν ότι η λοίμωξη θεραπεύτηκε. Η σύφιλη είναι ιδιαίτερα μεταδοτική μέσω σεξουαλικής επαφής κατά το πρωτογενές και δευτερογενές της στάδιο.