Τα πάντα για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη (μέρος 2ο)

Iatropedia
25 Ιουλίου 2013 | 06:00

Γνωρίζετε τι ακριβώς είναι η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη; Πότε και σε ποιους άνδρες εμφανίζεται; Διατρέχουμε κίνδυνο εάν εμφανισθεί; Ποια είναι τα συμπτώματα που πρέπει να μας ανησυχήσουν; Τι πρέπει να κάνουμε και πως μπορεί να θεραπευτεί; Το iatropedia.gr θα σας εξηγήσει με δυο επιστημονικά άρθρα, τα πάντα για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη. Στο 1ο μέρος αναλύσαμε τα συμπτώματα, την εμφάνιση, τη διάγνωση αλλά και γιατί πρέπει να υπάρξει θεραπεία. Σήμερα θα σας ενημερώσουμε για τις μεθόδους θεραπείας και πως επιδρούν τα διάφορα φάρμακα στον προστάτη.

Του Σωτήρη Ανδρεαδάκη

χειρουργού Ουρολόγου- Ανδρολόγου

fellow of the European Board of Urology

Αντιμετώπιση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη

α) Συντηρητική αντιμετώπιση

Ι – Προσεκτική παρακολούθηση

Προτιμάται όταν δεν υπαρχουν συμπτώματα, ή όταν αυτά είναι ήπια. Πραγματοποιείται με συχνές επισκέψεις, κλινική εξέταση, ανά έτος μέτρηση PSA, ουροροομέτρηση και μέτρηση υπολοιπόμενης ποσότητας ούρων.

ΙΙ – Φαρμακευτική αγωγή

Περιλαμβάνει δύο βασικές κατηγορίες φαρμάκων:

1. Φάρμακα που χαλαρώνουν τον αυχένα της κύστης και έτσι διευκολύνουν την έξοδο των ούρων

Τα φάρμακα αυτά ανήκουν στην κατηγορία των Α-αναστολέων και κυκλοφορούν στην Ελληνική αγορά με πολλές εμπορικές ονομασίες. Οι κυριότερες ουσίες είναι η Ταμσουλοσίνη, η Αλφουζοσίνη και η Σιλοδοσίνη.

Προκαλούν βελτίωση της ροής των ούρων και των συμπτωμάτων ήδη από τις πρώτες ημέρες λήψης, αποτελούν όμως ουσιαστικά συμπτωματική και όχι οριστική θεραπεία. Η λήψη τους πρέπει να είναι μακροχρόνια. Μπορεί να παρουσιάσουν κάποιες παρενέργειες, όπως ζάλη, πονοκέφαλο, ορθοστατική υπόταση, και μειωμένο όγκο ή πλήρη απουσία εκσπερμάτισης.

2. Φάρμακα που μειώνουν το μέγεθος του προστάτη

Είναι οι αναστολείς της 5α-ρεδουκτάσης και οι ουσίες που ανήκουν σε αυτούς είναι η Φιναστερίδη και η Ντουταστερίδη. Μέσω της μείωσης του όγκου του προστάτη οδηγούν σε μερική άρση της απόφραξης που αυτός προκαλεί και σε βελτίωση της ροής των ούρων και των συμπτωμάτων, απαιτείται όμως μακροχρόνια λήψη και συνιστούν μία αιτιολογική, αλλά όχι οριστική θεραπεία της Κ.Υ.Π. Οι παρενέργειές τους περιλαμβάνουν σε κάποιο ποσοστό μείωση της libido και στυτική δυσλειτουργία, οι οποίες όμως συχνά είναι παροδικές και αναστρέψιμες.

Συνδυαστική αγωγή: Τελευταία προτείνεται ο συνδυασμός και των δύο κατηγοριών φαρμάκων σε ταυτόχρονη χορήγηση, γιατί φαίνεται να δίνει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα από ότι αν χορηγείται το κάθε φάρμακο μόνο του. Πρόσφατα βγήκε στην αγορά και συνδυασμός Ταμσουλοσίνης και Ντουταστερίδης σε ένα χάπι.

3. Αντιχολινεργικά φάρμακα

Τα τελευταία χρόνια στη ρύθμιση των συμπτωμάτων που παρουσιάζονται σε πάσχοντες από καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, χρησιμοποιούνται και τα φάρμακα αυτά, με σκοπό την ύφεση της συχνουρίας, της νυκτουρίας, της επιτακτικής ούρησης που μπορεί να φτάνει έως και ακράτεια και εν γένει τον έλεγχο των συμπτωμάτων «αποθήκευσης».

Β) Χειρουργική αντιμετώπιση

Η πιο ριζική και μόνιμη θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη είναι η χειρουργική. Κατά την επέμβαση, αφαιρείται μόνο το εσωτερικό υπερπλαστικό τμήμα του αδένα, το οποίο είναι και αυτό που προκαλεί την απόφραξη στην ουρήθρα και όλα τα επακόλουθα που περιγράψαμε πιο πάνω. Η χειρουργική επέμβαση αίρει την απόφραξη και αποκαθιστά την ατελή κένωση της κύστης που προκαλούνται από την Κ.Υ.Π. Ακολούθως περιγράφονται οι επικρατέστερες μέθοδοι .

1. Διουρηθρική προστατεκτομή ( TUR-P, « αρίδα » )

Αποτελεί την πλέον καθιερωμένη και ευρύτερα χρησιμοποιούμενη μέθοδο για τη χειρουργική αντιμετώπιση της Κ.Υ.Π. ( Σχήμα 2.8 )

Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σήμερα σχεδόν σε ποσοστό 90% για τη χειρουργική αντιμετώπιση της Κ.Υ.Π. Πραγματοποιείται χωρίς εξωτερική χειρουργική τομή και ο χειρουργός αφαιρεί το υπερπλαστικό τμήμα του αδένα με ένα ειδικό όργανο που ονομάζεται ρεζεκτοσκόπιο, διά μέσω της ουρήθρας, όπως φαίνεται στο σχήμα 2.8. Ο περιορισμός της μεθόδου είναι όταν το μέγεθος του προστάτη είναι πολύ μεγάλο, γιατί η διαδικασία πρέπει να ολοκληρώνεται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για την αποφυγή επιπλοκών.

Οι περισσότεροι ουρολόγοι χρησιμοποιούν αυτήν τη μέθοδο όταν είναι πραγματοποιήσιμη, λόγω του ότι είναι λιγότερο επεμβατική από την ανοικτή επέμβαση και απαιτεί μικρότερο χρόνο ανάρρωσης και αποθεραπείας. Αποτελεί ακόμα και σήμερα την επέμβαση 1ης εκλογής ( gold standard ) για την ΚΥΠ.

2. Ανοικτή προστατεκτομή ( διακυστική )

Πραγματοποιείται μέσω μίας τομής στο κατώτερο τμήμα της κοιλιακής χώρας ( Σχήμα 2.9 ), από όπου ο χειρουργός μπαίνει στην ουροδόχο κύστη. Στη συνέχεια αφαιρείται ( εκπυρηνίζεται ) δια μέσω της κύστης με το δάκτυλο του χειρουργού όλο το υπερπλαστικό τμήμα του αδένα ( Σχήμα 2.10).

Είναι πιο επεμβατική μέθοδος και με ελαφρά μεγαλύτερο ποσοστό επιπλοκών, είναι όμως και αυτή πολύ αποτελεσματική και γι’ αυτό προτιμάται σε περιπτώσεις που το μέγεθος του προστάτη υπερβαίνει κάποια όρια, ή όταν υπάρχουν εκκολπώματα ή λίθοι στην κύστη..

Και οι δύο επικρατέστερες χειρουργικές μέθοδοι είναι αποτελεσματικές, θεωρούνται ριζικές θεραπείες για την ΚΥΠ και είναι ασφαλείς, με πολύ μικρό ποσοστό σοβαρών επιπλοκών. Οι συνήθεις επιπλοκές που εμφανίζονται σε μεγαλύτερο ποσοστό δεν είναι σοβαρές. Μία επιπλοκή για την οποία θα πρέπει να ενημερώνουμε τον ασθενή, και που συμβαίνει στο πλείστο των περιπτώσεων και στις δύο μεθόδους, είναι η παλίνδρομη εκσπερμάτιση ( δεν βγαίνει το σπέρμα κατά την εκσπερμάτιση προς τα έξω, αλλά εισέρχεται στην κύστη ).

Κάποιες άλλες τεχνικές που έχουν παρουσιαστεί με στόχο τη μικρότερη νοσηρότητα και επεμβατικότητα, ενδείκνυνται για πολύ μικρούς προστάτες, ή όταν ο ασθενής δεν μπορεί να υποβληθεί σε χειρουργείο λόγω άλλων προβλημάτων, για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Τελευταία είναι γεγονός και η ανάπτυξη και ευρύτερη εφαρμογή των Laser και στην αντιμετώπιση της Κ.Υ.Π., τα οποία έως τώρα δίνουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα, χωρίς όμως να έχουν καταφέρει να εκθρονίσουν την κλασσική διουρηθρική προστατεκτομή από τη θέση της ως μέθοδο πρώτης εκλογής στην καθ’ ημέρα κλινική πράξη.

Μια πολλά υποσχόμενη παραλλαγή της κλασσικής διουρηθρικής είναι η TURis που χρησιμοποιεί υψηλής συχνότητας ρεύμα σε συνδυασμό με διπολικό όργανο εκτομής, που καταργεί τα μειονεκτήματα της κλασσικής TUR.

8) Τελικά, πότε θα χειρουργηθεί ένας ασθενής για ΚΥΠ;

Σήμερα, με την ευρεία και έγκαιρη εφαρμογή της φαρμακευτικής θεραπείας, πολύ λιγότεροι άνδρες υποβάλλονται τελικά σε χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση της Κ.Υ.Π. Υπάρχουν ωστόσο κάποιες καταστάσεις που αποτελούν απόλυτες ενδείξεις για χειρουργική αντιμετώπιση. Αυτές είναι:

– Η υποτροπιάζουσα επίσχεση ούρων

– Η υποτροπιάζουσα αιματουρία

– Οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις

– Η λιθίαση και τα εκκολπώματα της κύστης

– Παραμελημένες περιπτώσεις, με χρόνια επίσχεση ούρων, διάταση των

νεφρών, νεφρική ανεπάρκεια

Τέλος, σχετική ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να είναι και η παρουσία σημαντικού βαθμού συμπτωμάτων, χωρίς διάθεση από τον ασθενή για δια βίου λήψη φαρμακευτικής αγωγής, ή η επιθυμία του πάσχοντος για άμεση και οριστική θεραπεία.