Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα είναι μία πολύ συχνή οφθαλμολογική διαταραχή, καθώς προσβάλλει ποσοστό από 6% έως και 30% του γενικού πληθυσμού. Ωστόσο δεν διαγιγνώσκεται ούτε αντιμετωπίζεται πάντοτε σωστά.
Όπως αναφέρει ο χειρουργός-οφθλαμίατρος δρ Αναστάσιος- Ι. Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, οι αλλεργίες στα μάτια αναπτύσσονται συνήθως στον επιπεφυκότα διότι είναι η επιφάνειά τους που εκτίθεται περισσότερο στο περιβάλλον.
«Ο επιπεφυκώς είναι η διαφανής μεμβράνη που καλύπτει τόσο τον σκληρό χιτώνα (είναι το άσπρο μέρος που βλέπουμε στο μάτι) όσο και την έσω επιφάνεια του βλεφάρου», εξηγεί. «Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα εκδηλώνεται όταν κυκλοφορεί γύρη στην ατμόσφαιρα. Αυτό είναι πολύ πιο έντονο τώρα την άνοιξη και μειώνεται με τους πρώτους καύσωνες. Μπορεί επίσης να προκαλεί εξάρσεις και το φθινόπωρο, εξ αιτίας της εποχιακής βλάστησης, όπως το χορτάρι».
Τα συμπτώματα της εποχιακής αλλεργικής επιπεφυκίτιδας είναι κυρίως:
- Κνησμός (φαγούρα)
- Δακρύρροια
- Κοκκίνισμα
- Αίσθημα καύσου (κάψιμο)
- Παραγωγή ενός διαυγούς, υδαρούς, συνήθως κιτρινωπού εκκρίματος
Μερικοί ασθενείς με επιπεφυκίτιδα εμφανίζουν επίσης επίμονους μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια τους. Αυτό είναι συχνότερο σε όσους πάσχουν και από αλλεργική ιγμορίτιδα. Μπορεί επίσης να έχουν ευαισθησία στα δυνατά φώτα, ενώ τα βλέφαρά τους είναι πρησμένα.
«Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εκδηλώνονται μόνα ή σε συνδυασμό με συνάχι, φτάρνισμα και ρινική συμφόρηση που σχετίζονται με την αλλεργική ρινίτιδα και άλλες εποχιακές αλλεργίες», σημειώνει ο κ. Κανελλόπουλος.
Ειδικά ο κνησμός (φαγούρα) μπορεί να είναι τόσο ενοχλητικός, ώστε οι ασθενείς τρίβουν συχνά τα μάτια τους. Ωστόσο αυτό επιδεινώνει την κατάστασή τους και αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης, προειδοποιεί ο καθηγητής.
Τα είδη της επιπεφυκίτιδας
Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα δεν είναι μία ενιαία πάθηση των ματιών, αλλά έχει διάφορες μορφές. Η κοινή αλλεργική επιπεφυκίτιδα είναι η πιο συχνή. Υπάρχουν όμως και άλλες:
- Η εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα
- Η γιγαντιαία θυλακιώδης επιπεφυκίτιδα, που συνήθως παρουσιάζεται σε χρήστες φακών επαφής
- Η ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα που εμφανίζεται πιο συχνά σε όσους πάσχουν από ατοπία ή έκζεμα.
Η εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα είναι μια μορφή επιπεφυκίτιδας η οποία αρχίζει την άνοιξη με την πρώτη γύρη και μπορεί να διαρκέσει έως το φθινόπωρο. Εκδηλώνεται πιο συχνά σε παιδιά, κυρίως στα αγόρια. Πρωτοεμφανίζεται στην ηλικία των 3-4 ετών και συνήθως υποχωρεί στην εφηβεία.
Συμπτώματά της είναι η πολύ έντονη φαγούρα, η δακρύρροια, η φωτοφοβία και τα πολύ πρησμένα βλέφαρα. «Η συγκεκριμένη μορφή επιπεφυκίτιδας μπορεί να έχει επιπλοκές από τον κερατοειδή με αποτέλεσμα πιθανώς και μόνιμα προβλήματα οράσεως» υπογραμμίζει ο κ. Κανελλόπουλος.
Η ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα είναι ένα σύνδρομο συνυφασμένο με το δερματικό έκζεμα. Το χαρακτηριστικό γνώρισμά της είναι ότι τα βλέφαρα δεν είναι μόνο πρησμένα αλλά έχουν και εκζεματικές βλάβες.
Είναι επίσης πιο συχνή στα μικρά αγόρια. Ιδιαιτέρως σημαντικό είναι το γεγονός ότι αποτελεί συχνό προοίμιο για την εκδήλωση του κερατόκωνου, μιας πάθησης που παραμορφώνει τον κερατοειδή χιτώνα του ματιού δημιουργώντας σοβαρό πρόβλημα στην όραση. «Υπολογίζεται ότι από κερατόκωνο πάσχουν ο ένας στους 10 Έλληνες, σύμφωνα με δικές μας μελέτες στη χώρα μας», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος.
Τέλος, η γιγαντιαία θηλώδης επιπεφυκίτιδα είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί στους χρήστες φακών επαφής οι οποίοι δεν τους αφαιρούν καθημερινά για να τους καθαρίσουν και να τους απολυμάνουν.
Πρόληψη και αντιμετώπιση
Για να καταπραϋνθούν τα συμπτώματα που προκαλεί η αλλεργική επιπεφυκίτιδα, οι πιο απλές λύσεις είναι:
- Τα ψυχρά επιθέματα στα μάτια (κρύες κομπρέσες)
- Η ύγρανση του κερατοειδούς με λιπαντικά δάκρυα (ιδανικά να είναι κρύα)
- Το συχνό ξέπλυμα των ματιών με νερό
Στους ασθενείς με πιο σοβαρά συμπτώματα, ο οφθαλμίατρος μπορεί να χορηγήσει διάφορα φάρμακα, όπως:
- Αντιισταμινικά κολλύρια ή χάπια
- Φάρμακα που σταθεροποιούν τα μαστικά κύτταρα – καταλύτες της αλλεργικής αντίδρασης
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη
- Ήπια κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη)
Εξίσου σημαντικό είναι να μην τρίβουν οι ασθενείς τα μάτια τους διότι, όπως προαναφέρθηκε, αυτό επιδεινώνει τα συμπτώματα.
Για την πρόληψη των εξάρσεων της επιπεφυκίτιδας συνιστάται:
- Αποφυγή στο μέτρο του δυνατού της έκθεσης στα υπαίτια αλλεργιογόνα
- Συχνό πλύσιμο των χεριών για να μη μεταφέρονται στα μάτια αλλεργιογόνες ουσίες
- Αποφυγή του τριψίματος των ματιών
- «Φιλτράρισμα» του αέρα στους εσωτερικούς χώρους, με την επιλογή ανακύκλωσης του αέρα στο κλιματιστικό ώστε η γύρη να δεσμευτεί από το φίλτρο τους
- Χρήση ειδικών φίλτρων απομόνωσης των αλλεργιογόνων στο σπίτι και στους χώρους εργασίας
- Χρήση καλοσυντηρημένων συστημάτων κλιματισμού
«Όσοι είναι επιρρεπείς στην εαρινή αλλεργική επιπεφυκίτιδα, καλό είναι να επισκέπτονται προληπτικά τον οφθαλμίατρό τους για επανέλεγχο και ανανέωση της αγωγής που πρέπει να ακολουθήσουν έως ότου περάσει αυτή η δύσκολη εποχή», καταλήγει ο κ. Κανελλόπουλος.
Φωτογραφία: iStock